Công trình trường học mới tinh nằm ngay cổng dự án, nhưng chưa được đưa vào sử dụng. Ảnh: Dũng Minh.
Anh Vũ, một chuyên viên IT chọn mua căn hộ nhà ở xã hội tại phường Dĩ An (TP.HCM) với suy nghĩ đơn giản là giá hợp lý, hạ tầng tiện ích khá đầy đủ, đặc biệt là có trường học nằm ngay dưới chân dự án nên thuận tiện cho con cái đi học sau này.
Tuy nhiên, sau khi chủ đầu tư bàn giao nhà cho khách hàng, cư dân cũng đã chuyển vào ở đông đúc, hàng quán mọc lên, công viên cũng đã sáng đèn mỗi tối, chỉ có ngôi trường được xây dựng 4 tầng khang trang là vẫn im lìm.
“Tường mới sơn, nền gạch mới tinh… tất cả hiện ra trước mắt như một tiện ích đã hoàn thiện, nhưng mãi vẫn chưa được đưa vào sử dụng”, anh Vũ nói và cho biết thêm, hiện anh có 2 con nhỏ trong độ tuổi mầm non và tiểu học. Do chưa có trường học nên anh phải “chen” hồ sơ mỗi đứa vào một nơi khác nhau cách nhà hơn 5 km. Mỗi sáng đưa con đi học, nhìn sang dãy phòng học tinh tươm đang khóa cửa chỉ thấy… tiếc.
“Trường nằm ngay cổng dự án, đi bộ 5 phút là tới, vậy mà con mình phải chạy xe xuyên cả tuyến quốc lộ để học tạm”, anh Vũ ngao ngán nói.
Không chỉ nhà ở xã hội, nhiều dự án nhà ở thương mại cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Chị Trang - nhân viên kế toán kể, gia đình chị vừa dọn về một dự án mới tại phường Đông Hòa (TP.HCM) với kỳ vọng đây sẽ là nơi an cư lâu dài. Bởi theo quảng cáo, dự án có đầy đủ các tiện ích như công viên, khu sinh hoạt cộng đồng…, nhưng khi chuyển vào ở thì mới thấy thiếu trường học cho 2 con.
Theo chị Trang, dự án có trường mầm non nên bé út được học ngay trong nội khu, thế nhưng bé lớn học cấp 2 phải đi học cách nhà gần 7 km. Do 2 con học lệch giờ nhau nên 2 vợ chồng phải chia nhau ra đưa đón, rất bất tiện.
“Nhà mới thì đẹp thật, tiện ích cũng đủ cả, nhưng chỉ cần thiếu trường học là mọi thứ đảo lộn cả”, chị Trang nói.
Câu chuyện của anh Vũ hay chị Trang không phải là hiếm hoi trong bức tranh phát triển đô thị vùng ven TP.HCM. Nguồn cung dự án nhà ở đang tăng nhanh theo tốc độ mở rộng đô thị. Tuy nhiên, sự bùng nổ đó lại chưa song hành với tốc độ hoàn thiện hạ tầng tiện tích, nhất là trường học.
Tại nhiều xã, phường thuộc Bình Dương cũ, áp lực lên hệ thống trường lớp đã ở mức báo động. Sĩ số 45-50 học sinh trong một phòng học gần như trở thành “mặc định” tại phần lớn các trường, cơ sở vật chất nhiều nơi chỉ chắp vá, tạm bợ để kịp đáp ứng nhu cầu. Có nơi, phòng học được dựng bằng tôn, nóng hầm hập vào buổi trưa và tối tăm vào ngày mưa.
Trường tiểu học An Sơn trên tuyến ĐT 748 là một ví dụ. Trong khuôn viên nhỏ hẹp, dãy nhà cấp 4 cũ kỹ phải gánh cả năm khối lớp từ 1-5. Ba phòng học dựng tạm bằng tôn nằm chen cạnh nhau, nắng hắt vào thì nóng đến nghẹt thở, mưa xuống thì ồn ào, bàn ghế nhiều bộ đã gãy, cong vênh…, nhưng vẫn phải tận dụng.
Đối diện cơ sở chính là cơ sở 2 cũng với những lớp học bằng tôn tương tự. Mỗi ngày, học sinh phải băng qua tuyến đường lớn ĐT 748 để chuyển nơi học: Sáng học ở bên cơ sở 2, trưa trở về cơ sở chính để ăn và nghỉ ngơi, chiều quay trở lại cơ sở 2 để học tiếp. Việc các em nhỏ phải hàng ngày cắt ngang một tuyến giao thông đông đúc khiến phụ huynh chỉ biết nhìn theo mà bất an.
Hay tại phường Tân Đông Hiệp, Trường tiểu học Đông An vẫn còn 4 phòng học tôn lụp xụp dành cho khối lớp 4, nơi khoảng 160 học sinh chen chúc mỗi ngày. Trời nắng, 6 chiếc quạt chạy hết công suất vẫn không xua được cái nóng oi bức. Trời mưa, lớp học trở thành “bản hòa âm” của những tiếng lộp bộp trên mái tôn, tiếng ồn át cả giọng giáo viên…
Ông Võ Hồ Thắng - Phó tổng giám đốc DKRA Group cho biết, bên cạnh lệch pha cung - cầu, khu vực phía Nam đang đối diện một vấn đề lớn khác là tốc độ phát triển của hạ tầng (cả hạ tầng cơ sở và hạ tầng xã hội) chưa theo kịp tốc độ đô thị hóa.
Bởi vậy, chiến lược phát triển nhà ở trong thời gian tới cần được xây dựng phù hợp, gắn với nhu cầu thực tế và đi cùng hạ tầng giao thông kết nối đồng bộ, các dự án khi hình thành sẽ đảm bảo đầy đủ tiện ích thiết yếu cho cộng đồng dân cư.
Ngược lại, nếu quy hoạch không bài bản, thiếu tầm nhìn… sẽ dễ xảy ra tình trạng nhà ở mọc lên trước, còn trường học, bệnh viện và các tiện ích khác chạy theo sau; hoặc có tiện ích nhưng giao thông kết nối không đáp ứng, khiến việc sử dụng trở nên khó khăn. Đây là bài toán đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa quy hoạch, triển khai thực thi và chiến lược phát triển dài hạn.
