Theo ông, việc phát triển mạnh hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán trong giai đoạn tới có ý nghĩa như thế nào?
Quyết định 3168/QĐ-BTC được xem là bước ngoặt quan trọng định hình sự phát triển minh bạch và bền vững của thị trường chứng khoán (TTCK). Có 3 ý nghĩa lớn tôi thấy được từ đề án này:
Một là giúp nhà đầu tư cá nhân hưởng lợi từ tính ưu việt của TTCK. Hơn 10 năm qua, TTCK Việt Nam là một kênh đầu tư tốt với mức sinh lời bình quân, theo DFVN tính toán là từ 12 - 15%/năm. Tuy nhiên, theo thống kê của các chuyên gia thì có đến 95% nhà đầu tư cá nhân thua lỗ hoặc hòa vốn và rời khỏi TTCK chỉ sau 2 năm, tức là không nhiều nhà đầu tư cá nhân thực sự tận dụng được hết những lợi ích của thị trường này.
Thay vì giao dịch theo cảm tính, nhà đầu tư cá nhân có thể tiếp cận các chiến lược chuyên sâu, tìm kiếm lợi nhuận dài hạn và bền vững. Hơn nữa, việc đầu tư qua hệ thống quỹ cũng gián tiếp nâng cao kiến thức, giúp họ xây dựng kế hoạch tài chính cá nhân một cách kỷ luật, đạt được mục tiêu tài chính dễ dàng hơn.
Hai là tạo được nguồn vốn dồi dào, bền vững cho các doanh nghiệp và nền kinh tế. Khi nhà đầu tư cá nhân tin tưởng và chuyển sang đầu tư vào quỹ thay vì tự giao dịch, tôi tin rằng các nhà đầu tư cá nhân sẽ có xu hướng phân bổ thêm tài sản và thu nhập của mình vào TTCK, thay vì đầu tư một cách cầm chừng hoặc mang tính thử nghiệm, thăm dò, như thường được gọi là “chơi chứng khoán”.
Ba là góp phần xây dựng một TTCK minh bạch và phát triển bền vững. Về lâu dài, sự gia tăng tham gia của các tổ chức và quỹ đầu tư chuyên nghiệp sẽ giúp TTCK phát triển lành mạnh cả về chất lượng và quy mô.
 |
Để đánh giá được tầm nhìn chiến lược trong việc phát triển TTCK, theo ông, mục tiêu tổng quát cũng như các chỉ tiêu chính mà Đề án đặt ra là gì?
Theo tôi thấy, Đề án này có một mục tiêu tổng quát và hai chỉ tiêu cụ thể rất rõ ràng.
Mục tiêu tổng quát là triển khai chiến lược phát triển TTCK theo hướng cải thiện chất lượng cầu đầu tư, tiến tới hình thành cấu trúc cầu bền vững.
Với các chỉ tiêu cụ thể, chỉ tiêu đầu tiên là tập trung tái cấu trúc nhà đầu tư, nâng dần tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức so với nhà đầu tư cá nhân. Chỉ tiêu thứ hai là phát triển hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán, hướng đến quy mô 500 quỹ với tổng giá trị tài sản ròng tương đương 5% GDP vào năm 2030.
Vậy các công ty quản lý quỹ cần làm gì để hiện thực hóa các mục tiêu mà Đề án hướng tới, thưa ông?
Trước hết, công ty quản lý quỹ có chức năng cốt lõi là quản lý tài sản, đặc biệt thông qua các sản phẩm quỹ mở huy động vốn từ đông đảo nhà đầu tư cá nhân. Song song, các công ty bảo hiểm - với đặc thù huy động nguồn phí bảo hiểm lớn - thường ủy thác vốn cho các công ty quản lý quỹ để đầu tư gián tiếp.
Chiến lược đầu tư của công ty quản lý quỹ thường là dài hạn, với phương pháp tiếp cận thị trường dựa trên quy trình đầu tư rõ ràng, hành động kỷ luật và có hệ thống quản trị rủi ro chặt chẽ. Vì vậy, hoạt động đầu tư của công ty quản lý quỹ ít bị ảnh hưởng so với cá nhân từ những biến động ngắn hạn và không bị tâm lý tham lam hay sợ hãi - đây là yếu tố then chốt quyết định thành bại trong đầu tư mà ít được chú trọng. Qua đó, giúp TTCK phát triển ổn định và bền vững hơn.
 |
Thực tế, những năm qua đã cho thấy nhiều quỹ mở mang lại hiệu quả vượt trội so với thị trường, củng cố niềm tin cho nhà đầu tư cá nhân để họ xem đây là một kênh đầu tư nghiêm túc, là kênh tích sản thực hiện các kế hoạch tài chính dài hạn. Ở đây chúng tôi muốn nhấn mạnh để có kết quả đầu tư thành công trên TTCK nhiều biến động thì đầu tư dài hạn là yếu tố quan trọng và mang tính tiên quyết.
Ông đánh giá như thế nào về khả năng các công ty quản lý quỹ trở thành cầu nối giữa dòng vốn dài hạn trong nước và quốc tế với TTCK Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn triển khai Đề án?
Đối với dòng vốn dài hạn trong nước: bản chất của quỹ đầu tư là “dài hạn hóa” nguồn vốn ngắn hạn. Bằng cách huy động vốn từ đông đảo nhà đầu tư cá nhân - vốn thường mang tính ngắn hạn - quỹ sẽ xây dựng danh mục đa dạng, nắm giữ dài hạn, giảm biến động từ các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày. Qua đó, TTCK được vận hành ổn định và lành mạnh hơn.
Ngoài ra, chúng tôi cũng nhìn thấy tiềm năng lớn từ một phân khúc nhà đầu tư nước ngoài, đó là những người nước ngoài đang làm việc và thường trú tại Việt Nam (bao gồm cả phần đông các chuyên gia quốc tế và gia đình đang sinh sống tại đây). Song hành cùng xu hướng số hóa của đất nước, việc phát triển mạnh mẽ các quỹ đầu tư sẽ tạo ra môi trường vừa thuận lợi vừa mang lại giá trị cao cho nhóm nhà đầu tư này.
Việc thu hút được dòng vốn từ nhóm nhà đầu tư này sẽ đóng góp đáng kể cho sự phát triển chung của TTCK, bởi lẽ với bối cảnh nguồn vốn FDI đến Việt Nam vẫn mạnh mẽ, nhóm phân khúc này sẽ ngày càng lớn, gắn bó lâu dài với có nhu cầu tích sản. Hơn nữa, do đặc thù ở lâu dài tại Việt Nam, nguồn vốn này mang tính ổn định hơn xét trong nhóm FII (đầu tư nước ngoài gián tiếp).
Với nội dung của đề án có nhắc đến việc đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian mở tài khoản (song hành cùng với xu hướng số hóa của đất nước) nhằm tạo điều kiện cho cá nhân nước ngoài đầu tư vào TTCK Việt Nam thuận lợi hơn là điểm rất tích cực.
Để nâng cao niềm tin nhà đầu tư, theo ông, các công ty quản lý quỹ nên ưu tiên vào yếu tố nào trong giai đoạn hiện nay: tăng cường minh bạch thông tin, nâng cao năng lực quản trị rủi ro, hay đa dạng hóa sản phẩm quỹ? Vì sao?
Theo quan điểm của DFVN, cả 3 yếu tố đều quan trọng cần được ưu tiên đồng thời, vì đây chính là những nền tảng tạo dựng niềm tin và sự bền vững. Do đó, những yếu tố này đều là những tiêu chuẩn bắt buộc trong hoạt động hàng ngày của công ty quản lý quỹ và các công ty quản lý quỹ cần liên tục cải thiện. Xin nhắc lại đây không phải là đích đến mà là các tiêu chuẩn bắt buộc.
Tại DFVN, chúng tôi còn chủ động tiếp cận, tham khảo và áp dụng các chuẩn mực quốc tế dành cho người quản lý tài sản, đơn cử như CFA Institute Asset Manager Code (Bộ Quy tắc Đạo đức và Chuẩn mực Ứng xử Chuyên nghiệp dành cho Người quản lý tài sản của Viện CFA Hoa Kỳ), chuẩn mực GIPS hướng dẫn báo cáo hiệu suất đầu tư. Các thông lệ tốt nhất toàn cầu này đã được đúc kết và áp dụng tại các công ty hàng đầu thế giới với những tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp, trong đó, có những nguyên tắc căn bản như quyền lợi nhà đầu tư luôn được đặt lên hàng đầu.
 |
