“Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển” là chủ đề Diễn đàn được Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức trong cả ngày 6/8.
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát, nhằm đánh giá về hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua, từ đó có các giải pháp, đề xuất, kiến nghị, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, thời gian qua, hoạt động giám sát của Quốc hội đã đạt được những kết quả nổi bật.
“Việc giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo từ năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đi giám sát nhiều cuộc ở những địa bàn quan trọng về kinh tế xã hội, đi gần dân, sát dân để hiểu dân. Các Chủ tịch Quốc hội như Trường Chinh, Lê Quang Đạo, Nguyễn Hữu Thọ… và các đời chủ tịch đều có hoạt động giám sát để kiến tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Giám sát ngày nay là để kiến tạo phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu.
Theo đánh giá của Chủ tịch Quốc hội, thời gian vừa qua, Quốc hội khóa XV rất quan tâm tới công tác giám sát. Nhiều cuộc giám sát đã làm hết sức nghiêm túc, có chất lượng và đều có báo cáo với đại biểu Quốc hội, báo cáo cử tri và nhân dân.
Một số kết quả nổi bật được Chủ tịch Quốc hội đề cập, như công tác xây dựng hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm, sự phối hợp chặt chẽ kịp thời giữa các cơ quan của Quốc hội, của Chính phủ, của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, của Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân rất chặt chẽ.
Hoạt động chất vấn trở thành một hình thức giám sát hiệu quả của hoạt động Quốc hội. Các kỳ họp Quốc hội đều có hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban có những phiên giải trình về những vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm ở các bộ ngành, các lĩnh vực mà nhân dân quan tâm.
Hoạt động giám sát đã thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ. Đặc biệt trong 2 năm trở lại đây, công tác dân nguyện được báo cáo hàng tháng ở Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Kết quả nổi bật tiếp theo được Chủ tịch Quốc hội đề cập là hoạt động giám sát văn bản vi phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước. “Hiện nay đã có Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 197 của Quốc hội. Ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 66 về xây dựng pháp luật và thực thi pháp luật (do Tổng Bí thư Tô Lâm làm Trưởng ban) đã họp phiên thứ nhất và chiều hôm qua họp phiên thứ hai để rà soát về thể chế, xem xét những vấn đề vướng mắc để tháo gỡ”, Chủ tịch Quốc hội thông tin.
Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội thì hoạt động giám sát còn những hạn chế, khó khăn, vướng mắc cần giải quyết. Như, việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát thời gian vừa qua chưa đầy đủ. Việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực hiện quyết liệt, thường xuyên. Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa chặt chẽ. Chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để nhân dân, cử tri thực hiện quyền giám sát; cơ chế, điều kiện đảm bảo cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu....
Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận giải pháp phát huy ưu điểm, khắc phục những thiếu sót - Chủ tịch Quốc hội nêu.
Nêu rõ sau sáp nhập, cả nước còn 34 tỉnh, thành phố, 3.331 xã, Chủ tịch Quốc hội lưu ý hoạt động giám sát của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát luật, nghị định, thông tư, xem luật đã ban hành thì nghị định có theo kịp không, có đúng với luật không, xem xét thông tư có đúng với nghị định, với luật hay không. Đây là vấn đề, theo Chủ tịch Quốc hội, phải làm thường xuyên.
Nhấn mạnh hiện nay, kinh tế xã hội luôn chuyển biến liên tục đòi hỏi phải điều chỉnh luật, nghị định, thông tư cho phù hợp với tình hình thế giới, trong nước, Chủ tịch Quốc hội cho biết, qua diễn đàn này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để tới đây sửa Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, trình Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).