Việc cắt giảm sản lượng bất ngờ được OPEC+ công bố mới đây khiến nguy cơ giá dầu thô tăng cao sẽ làm phức tạp thêm cuộc tranh luận ở Frankfurt, London và Washington về việc lạm phát sẽ đi về đâu và lãi suất nên tăng thêm bao nhiêu để kiểm soát lạm phát.
Marija Veitmane, chiến lược gia tại State Street cho biết: “Chúng ta bắt đầu nhận thấy một số dấu hiệu lạm phát đang hạ nhiệt, thị trường lao động mạnh mẽ, những người tiêu dùng có thể chi tiêu, nhưng bây giờ giá dầu đang tăng lên. Vì vậy, nó ngày càng thách thức đối với các ngân hàng trung ương”.
Quyết định của OPEC+ đã tiếp tục gây áp lực lên việc tăng lãi suất của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ trên toàn cầu sau các giai đoạn hỗn loạn thị trường về sự sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB) và UBS buộc phải tiếp quản Credit Suisse.
“Việc cắt giảm sản lượng của OPEC+ có thể sẽ dẫn đến tăng trưởng toàn cầu chậm hơn, lạm phát cao hơn và có thể gây áp lực buộc các ngân hàng trung ương phải hành động mạnh mẽ hơn”, Ziad Daoud, nhà kinh tế trưởng về thị trường mới nổi của Bloomberg Economics cho biết.
Sau chu kỳ thắt chặt tiền tệ nhanh nhất kể từ cuối những năm 1980, các nhà đầu tư bắt đầu định giá việc tạm dừng tăng lãi suất.
 |
| Lãi suất chính sách của các ngân hàng trung ương lớn |
Kiran Ganesh, Giám đốc truyền thông đầu tư toàn cầu tại UBS Wealth Management cho biết: “Áp lực lạm phát vẫn còn đó. Nếu chúng ta không thấy sự suy giảm lớn trong tăng trưởng kinh tế này là kết quả của các vấn đề trong lĩnh vực ngân hàng, thì chúng ta sẽ gặp phải một hạn chế mới đối với nền kinh tế toàn cầu, điều này có thể có nghĩa là lạm phát sẽ tiếp tục cao hơn trong thời gian dài hơn”.
Mối nguy hiểm đó sẽ phụ thuộc vào mức độ lâu dài và đột ngột của động thái mới nhất đối với dầu thô, giá tiêu dùng nói chung và sau đó là các biện pháp cơ bản mà các nhà hoạch định chính sách đang theo dõi có chủ ý hơn hiện nay.
Biến động của giá dầu thường khiến các nhà hoạch định chính sách rất khó khăn trong việc đưa ra chính sách. Với bối cảnh đó, không có gì ngạc nhiên khi một số nhà kinh tế cho rằng, cần phải chờ xem dữ liệu trước khi đưa ra kết luận. Một số nhà đầu tư đang nói về việc giá dầu Brent có thể lên tới 100 USD/thùng, một mức có thể gây sốc hơn cho nền kinh tế.
Mặc dù giá dầu cao hơn thường dẫn đến giá xăng và chi phí vận chuyển cao hơn, nhưng chúng cũng có xu hướng kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế, có thể gây áp lực giảm đối với các yếu tố gây ra lạm phát. Nhưng các yếu tố lớn hơn nhiều đang ảnh hưởng đến bức tranh rộng lớn hơn đối với các ngân hàng trung ương, chẳng hạn như cuộc khủng hoảng trên thị trường ngân hàng dẫn đến việc giải cứu hai ngân hàng lớn và tình trạng thiếu lao động khiến tiền lương tăng cao.
Michael Saunders, nhà kinh tế tại Oxford Economics cho biết: “Cho đến nay, những tác động đối với lạm phát từ việc giá dầu tăng này là khá nhỏ so với những tác động lớn đang diễn ra từ những biến động trước đó. Với tốc độ tăng nhanh kể từ giữa năm 2022, ECB, Fed và BOE hiện đã giải quyết phần lớn vấn đề lạm phát của họ. Ở giai đoạn này, việc tăng giá dầu không làm thay đổi quan điểm đó”.
Điều gì sẽ xảy ra nếu giá dầu tăng cao hơn đáng kể?
Sau khi OPEC+ cắt giảm sản lượng, các nhà phân tích của Goldman Sachs đã nâng dự báo giá dầu Brent vào năm 2024 lên 100 USD/thùng, và đây là một kết quả có thể tự động dẫn đến tỷ lệ lạm phát tổng thể cao hơn.
Đó là một kịch bản có thể xảy ra và có khả năng gây ra sự khác biệt đáng kể trong quan điểm giữa các nhà hoạch định chính sách, với những lo ngại về sự gắn bó của giá tiêu dùng có thể xung đột với những lo ngại về tác động đến tăng trưởng.
Freya Beamish, nhà kinh tế trưởng tại TS Lombard cho biết: “Các ngân hàng trung ương rất chú trọng vào giai đoạn này trong việc giảm lạm phát và tập trung vào những gì sẽ xảy ra với kỳ vọng lạm phát. Khi tôi nghĩ về một cú sốc nguồn cung như thế này, tôi nghĩ giá cả sẽ tăng lên, nó sẽ phá hủy nhu cầu và điều đó sẽ dẫn đến suy thoái”.
Đối với châu Âu, chính khí đốt tự nhiên chứ không phải dầu mỏ mới là yếu tố lớn hơn nhiều trong việc thúc đẩy lạm phát trong năm qua. Nga đã cắt giảm xuất khẩu sang khu vực này sau khi xung đột Nga-Ukraine leo thang, khiến giá khí đốt cao gấp sáu lần so với mức giá tiền xung đột trước khi giảm mạnh trong những tuần gần đây. Điều đó khiến giá điện ở châu Âu cao hơn nhiều so với mức ở Mỹ.
Kallum Pickering, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Berenberg lo ngại rằng, các ngân hàng trung ương có thể phản ứng thái quá.
“Việc thắt chặt chính sách tiền tệ do cú sốc nguồn cung dầu tiêu cực sẽ là sai lầm. Các ngân hàng trung ương cần theo dõi kỳ vọng lạm phát nhưng nên xem xét cú sốc dưới góc độ miễn là chúng vẫn được neo giữ tốt”, ông cho biết.
Bất kể điều gì xảy ra, các ngân hàng trung ương lớn ở Mỹ, Anh và khu vực đồng euro vẫn có nhiều thời gian hơn để "tiêu hóa" diễn biến mới nhất này so với tháng trước, khi tình trạng bất ổn trên thị trường tài chính xảy ra một cách đột ngột chỉ vài ngày trước cuộc họp lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn.
Quyết định chính sách tiếp theo của Fed phải đến ngày 3/5, một ngày trước cuộc họp của ECB. Cuộc họp của BOE thậm chí còn lâu hơn và diễn ra vào ngày 11/5.
Tính đến thời điểm hiện tại, các nhà hoạch định chính sách của Mỹ gần như đã hoàn thành chu kỳ thắt chặt, trong khi khu vực đồng euro có nhiều dư địa tăng lãi suất hơn do bắt đầu muộn sau một năm.
“Đối với Fed, chúng tôi nghĩ rằng có khả năng họ sẽ thực hiện đợt tăng lãi suất cuối cùng trong vòng một hoặc hai tháng tới. Chúng tôi cho rằng sẽ nhận được nhiều đợt tăng lãi suất hơn từ ECB”, ông Kiran Ganesh cho biết.
