Theo dữ liệu công bố vào thứ Sáu (18/10), Bộ Tài chính Mỹ đã chi 882 tỷ USD cho các khoản thanh toán lãi ròng trong năm tài chính tính đến tháng 9, tương ứng với trung bình khoảng 2,4 tỷ USD/ngày. Chi phí tương đương 3,06% GDP, tỷ lệ cao nhất kể từ năm 1996.
 |
Gánh nặng lãi vay của Mỹ đạt mức cao nhất trong 28 năm |
Thâm hụt ngân sách cao kỷ lục là lý do chính dẫn đến sự gia tăng này. Những khoản thâm hụt này phản ánh sự gia tăng ổn định trong chi tiêu cho An sinh xã hội cũng như chi tiêu mà Mỹ đã tung ra để chống lại Covid và những hạn chế về doanh thu từ việc cắt giảm thuế toàn diện từ năm 2017. Bên cạnh đó là do lãi suất tăng vọt do ảnh hưởng của lạm phát.
Wendy Edelberg, Giám đốc Dự án Hamilton của Viện Brookings cho biết: "Chi phí lãi suất càng cao thì những vấn đề này càng nổi bật về mặt chính trị".
Mặc dù cả cựu Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống Kamala Harris đều không đưa việc cắt giảm thâm hụt ngân sách trở thành yếu tố trọng tâm trong chiến dịch tranh cử, nhưng vấn đề nợ vẫn luôn đeo bám chính quyền tiếp theo.
Mặt khác, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuyển sang hạ lãi suất đang mang lại một số sự hỗ trợ cho Bộ Tài chính. Lãi suất trung bình đối với khoản nợ chưa thanh toán của Mỹ là 3,32% vào cuối tháng 9, đánh dấu mức giảm trong tháng đầu tiên trong gần ba năm.
“Theo nhiều quan điểm khác nhau, thực tế là chi phí lãi suất đang làm tăng nợ và gây ra những hậu quả kinh tế khác là một vấn đề đối với nền kinh tế của chúng ta”, Shai Akabas, giám đốc điều hành Chương trình Chính sách Kinh tế của Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng cho biết.
Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã hạ thấp mối lo ngại này và cho biết rằng chỉ số quan trọng cần theo dõi khi đánh giá tính bền vững về tình hình tài chính của Mỹ là các khoản thanh toán lãi suất được điều chỉnh theo lạm phát so với GDP. Tỷ lệ này mặc dù đã tăng vọt trong năm qua nhưng Nhà Trắng cho rằng nó sẽ ổn định ở mức khoảng 1,3% trong thập kỷ tới. Bà Yellen cho biết, điều quan trọng là phải duy trì tỷ lệ này dưới 2%, mức mà một số người xem là ngưỡng quan trọng cho tính bền vững.
Hầu hết các nhà kinh tế đều dự báo rằng nợ công sẽ tiếp tục tăng dưới thời bất kỳ ứng cử viên tổng thống nào. Ủy ban Ngân sách Liên bang ước tính kế hoạch kinh tế của bà Harris sẽ làm tăng nợ thêm 3.500 tỷ USD trong một thập kỷ tới, trong khi kế hoạch của ông Trump sẽ khiến nợ tăng vọt thêm 7.500 tỷ USD.
Bên cạnh kết quả bầu cử, quy mô cắt giảm lãi suất của Fed sẽ ảnh hưởng đến triển vọng tài chính. Việc cắt giảm lãi suất có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn để hạ chi phí đi vay của chính phủ. Nguyên nhân là do một phần nợ của Mỹ đáo hạn trong những năm tới có lãi suất đặc biệt thấp vì được phát hành trước chu kỳ thắt chặt của Fed. Nhiều trái phiếu được thay thế sẽ có lợi suất cao hơn. Lãi suất chuẩn ngắn hạn của Fed trung bình dưới 0,75% trong thập kỷ cho đến năm 2019, trong khi các nhà hoạch định chính sách vào tháng 9 dự kiến lãi suất sẽ ổn định ở mức khoảng 2,9% theo thời gian.
Trong khi đó, chi phí liên quan đến An sinh xã hội sẽ tiếp tục tăng khi dân số của Mỹ già đi, góp phần làm thâm hụt ngân sách quá mức trong nhiều thập kỷ tới trừ khi có cải cách. Áp lực này cùng với sự phản đối của các chính trị gia trong việc thay đổi các chương trình phổ biến đã gây áp lực lên các lĩnh vực còn lại của chi tiêu liên bang, cụ thể là chi tiêu không thiết yếu.
Quay trở lại những năm 1960, chi tiêu không thiết yếu chiếm khoảng 70% tổng chi tiêu liên bang, nhưng theo phân tích của Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng tại Apollo Global Management, hiện tại tỷ lệ này chỉ còn 30%.
Hiện tại, các nhà đầu tư đang cho thấy ít dấu hiệu lo ngại về những thách thức tài chính của Mỹ với chu kỳ nới lỏng của Fed và lo ngại về thị trường việc làm suy yếu tiếp tục hỗ trợ nhu cầu về trái phiếu kho bạc.
“Bối cảnh đã thay đổi…Trước đây, chúng ta được hưởng nhiều ưu đãi hơn với lãi suất thấp. Chúng ta có thể tăng nợ và thực tế là nó không thực sự thể hiện nhiều trong chi phí lãi suất. Rõ ràng là hiện tại không còn như vậy nữa", Gary Schlossberg, chiến lược gia toàn cầu tại Viện đầu tư Wells Fargo cho biết.
