BCI quý này ghi nhận mức 61,1 - giảm nhẹ so với quý trước trong bối cảnh bất ổn toàn cầu gia tăng. Tuy nhiên, xu hướng chung vẫn là sự lạc quan có kiểm soát.
Báo cáo BCI quý này mang đến những góc nhìn quan trọng về sự dịch chuyển trong môi trường thương mại và đầu tư tại Việt Nam. Từ rủi ro thuế đối ứng, gánh nặng hành chính, cho tới tác động thực tiễn của Hiệp định Thương mại Tự do EU - Việt Nam (EVFTA), kết quả khảo sát cho thấy các cơ hội và thách thức đang đồng thời định hình chiến lược của nhà đầu tư châu Âu.
Chủ tịch EuroCham, ông Bruno Jaspaert chia sẻ, các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn giữ vững niềm tin vào môi trường đầu tư nơi đây. Gần ba phần tư lãnh đạo doanh nghiệp (72%) cho biết họ sẵn sàng giới thiệu Việt Nam là điểm đến đầu tư - một xu hướng nhất quán qua những kỳ BCI gần đây. Xu hướng này chứng tỏ một niềm tin sâu sắc đặt vào tiềm năng dài hạn của nền kinh tế Việt Nam”.
 |
Niềm tin bền bỉ giữa làn sóng căng thẳng thương mại toàn cầu
Bất chấp những biến động ngày càng phức tạp trên thị trường quốc tế, niềm tin của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn được duy trì vững vàng. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu tiếp tục leo thang và chuỗi cung ứng đối mặt với nhiều áp lực rủi ro, cộng đồng doanh nghiệp châu Âu vẫn ghi nhận rõ năng lực phục hồi của Việt Nam.
Một trong những yếu tố then chốt ảnh hưởng đến tâm lý thị trường hiện nay là sự bất định xoay quanh các biện pháp thuế đối ứng từ phía Hoa Kỳ. Sau vòng đàm phán thương mại thứ ba giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong tháng 6 vừa qua nhưng chưa đạt được kết quả cụ thể, lo ngại về những điều chỉnh thuế quan khó lường tiếp tục tạo áp lực lên các kế hoạch trung và dài hạn - đặc biệt đối với những doanh nghiệp có chuỗi cung ứng xuyên biên giới.
Các phản hồi từ khảo sát BCI quý này ghi nhận mối quan tâm sâu sắc của doanh nghiệp đối với những diễn biến liên quan đến chính sách thuế quan. Nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh hiện nay, đây là yếu tố cần được theo dõi sát sao và phân tích kỹ lưỡng nhằm ứng phó kịp thời với các thay đổi chính sách quốc tế.
 |
Dù các lãnh đạo doanh nghiệp ngày càng thận trọng trước làn sóng bất ổn thương mại toàn cầu, phần lớn vẫn chưa ghi nhận những ảnh hưởng tài chính đáng kể trong thực tế. Bối cảnh chính trị - địa chính trị tiếp tục biến động, song cho đến nay, tác động trực tiếp đến hoạt động của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn tương đối hạn chế.
Mặc dù các lo ngại về chiến lược tìm nguồn cung ứng và khả năng ứng phó của chuỗi cung ứng đang gia tăng, chỉ 15% số doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ đã phải chịu ảnh hưởng tài chính tiêu cực – bao gồm các khoản phạt do vi phạm hợp đồng, đơn hàng bị chậm hoặc hủy, hay phải tái đàm phán giá cả.
Đáng chú ý, 70% không ghi nhận tác động tài chính cụ thể nào, trong khi 5% thậm chí báo cáo mức lợi nhuận ròng tích cực tính đến thời điểm khảo sát.
Giấy chứng nhận xuất xứ: Át chủ bài của ngoại giao thương mại
Một trong những công cụ then chốt giúp doanh nghiệp duy trì khả năng phục hồi trong bối cảnh thương mại toàn cầu phức tạp chính là Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) - một tài sản chiến lược không chỉ đảm bảo quyền tiếp cận ưu đãi thuế quan, mà còn là nền tảng củng cố niềm tin với các đối tác quốc tế. C/O trở thành một trụ cột quan trọng về uy tín doanh nghiệp, khả năng truy xuất nguồn gốc và mức độ tuân thủ trong thương mại hiện đại. Theo khảo sát BCI, 56% doanh nghiệp - chủ yếu là các tập đoàn quy mô lớn - cho biết họ nộp chứng từ C/O hàng tháng.
Trong khi phần lớn doanh nghiệp nhận được C/O trong khoảng 3 - 5 ngày làm việc, vẫn còn 12% phản ánh tình trạng chậm trễ kéo dài hơn một tuần, có thể dẫn tới gián đoạn chuỗi cung ứng và gia tăng chi phí hoạt động. Ở chiều ngược lại, 5% doanh nghiệp cho biết đã nhận được C/O trong vòng 24 giờ - một tín hiệu tích cực cho thấy hiệu quả đang được cải thiện ở một số khâu trong quy trình hải quan.
Kể từ ngày 5/5/2025, Bộ Công thương đã tiếp quản quy trình cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O), với định hướng thúc đẩy chuyển đổi số trong một số khâu then chốt. Động thái này được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, vì hứa hẹn sẽ cắt giảm thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xử lý và tích hợp hiệu quả hơn với hệ thống hải quan điện tử và chữ ký số.
Ông Jaspaert nhấn mạnh: “Khi những biến động địa chính trị tiếp tục tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu, việc đảm bảo truy xuất nguồn gốc rõ ràng và có thể xác minh cho sản phẩm trở thành một lợi thế cạnh tranh lớn hơn bao giờ hết”.
Cân bằng giữa lạc quan và thận trọng
Những nỗ lực tạo thuận lợi thương mại đang từng bước củng cố nền tảng niềm tin cho nhà đầu tư. Rõ ràng, niềm tin dài hạn đang được nâng cao: 78% số doanh nghiệp tham gia khảo sát kỳ vọng điều kiện kinh doanh sẽ cải thiện trong vòng năm năm tới – tăng 7 điểm phần trăm so với quý I. Mức tăng này cho thấy sự tin tưởng bền bỉ vào triển vọng tăng trưởng có cấu trúc của Việt Nam, ngay cả khi bối cảnh ngắn hạn vẫn còn nhiều bất định.
 |
Khi các cải cách tiếp tục được triển khai, các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam duy trì sự kỳ vọng tích cực – nhưng với một cái nhìn thực tế. Dữ liệu BCI quý II cho thấy sự lạc quan đang ở mức chừng mực hơn, phản ánh một giai đoạn "tạm dừng chiến lược" giữa bối cảnh kinh tế đang chuyển mình nhanh chóng.
Thue Quist Thomasen, CEO của Decision Lab phân tích: “Tỷ lệ doanh nghiệp tin tưởng vào sự ổn định kinh tế trong quý III/2025 đã giảm nhẹ xuống còn 50%, giảm 8 điểm phần trăm so với quý trước. Tuy nhiên, sự điều chỉnh này không đồng nghĩa với xu hướng bi quan gia tăng. Thay vào đó, nó phản ánh kỳ vọng thận trọng của doanh nghiệp trong bối cảnh quốc tế phức tạp và biến động khó lường. Phần lớn doanh nghiệp không dự đoán tình hình sẽ xấu đi - chỉ 11% dự báo triển vọng ảm đạm, tăng nhẹ 1 điểm phần trăm - cho thấy đây là một giai đoạn 'tạm dừng để quan sát.”
Tâm lý "chờ đợi và quan sát" cũng được thể hiện rõ qua dữ liệu khảo sát: 39% doanh nghiệp giữ quan điểm trung lập trong ngắn hạn, trong khi 43% đánh giá triển vọng kinh doanh là “tốt” hoặc “xuất sắc”.
Dù môi trường kinh doanh vẫn tồn tại những bất ổn, khả năng phục hồi tiếp tục là điểm sáng. Tăng trưởng kinh tế ổn định, lực lượng lao động trẻ và năng động, cùng mạng lưới các hiệp định thương mại tự do đang mở rộng, tiếp tục củng cố niềm tin vào sức hút dài hạn của Việt Nam.
Niềm tin vào tương lai này không chỉ dựa vào kỳ vọng, mà còn được củng cố bằng những ưu tiên cụ thể của cộng đồng doanh nghiệp. Trong Sách Trắng 2025 của EuroCham, các doanh nghiệp châu Âu đã xác định rõ những ưu tiên chiến lược để tăng cường sức hút FDI của Việt Nam: phát triển hạ tầng thiết yếu, nâng cao tính minh bạch pháp lý, đảm bảo thực thi nhất quán, tinh giản thủ tục hành chính và cải thiện quy định về thị thực cũng như giấy phép lao động. Tuy nhiên, chính những lĩnh vực này vẫn là các điểm nghẽn kéo dài trong môi trường kinh doanh hiện nay.
