Một đoạn đường Hồ Chí Minh còn thi công dang dở (Ảnh: báo Tây Ninh)
Ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa chỉ đạo Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh thực hiện các thủ tục dừng triển khai đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành – Đức Hòa theo hình thức BOT và chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề phát sinh theo đúng quy định của pháp luật.
Lãnh đạo Bộ GTVT cũng yêu cầu Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh nghiên cứu, báo cáo về phương án tiếp tục thực hiện Dự án xây dựng đường Hồ Chí Kinh đoạn Chơn Thành – Đức Hòa phù hợp với quy định hiện hành.
Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã có công văn số 5112/VPCP – CN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng liên quan đến việc dừng triển khai đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, đoạn Chơn Thành – Đức Hòa theo hình thức BOT.
Cụ thể, Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT chịu trách nhiệm xem xét, quyết định việc dừng triển khai Dự án theo hình thức hợp đồng BOT; chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề phát sinh theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan để thu xếp nguồn vốn, thực hiện đầu tư theo đúng quy định.
Được biết, sau 3 năm nghiên cứu kêu gọi xã hội hóa, vào cuối tháng 3/2019, Bộ GTVT đã có công văn số 2900/BGTVT - ĐTCT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép dừng triển khai Dự án Đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa theo hình thức BOT.
“Phương án tài chính Dự án không khả thi để có thể kêu gọi các nhà đầu tư tham gia”, ông Nguyễn Ngọc Đông, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết.
Cần phải nói thêm rằng, tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa được GTVT phê duyệt dự án đầu tư vào cuối năm 2007, thực hiện bằng nguồn vốn trái phiếu chính phủ. Tuyến đường đi qua các tỉnh Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh và Long An này có mục tiêu là cùng với đoạn tuyến N2 là trục đường chính nối các tỉnh khu vực Tây Nam với các tỉnh miền Đông Nam bộ, Tây Nguyên và phía Bắc, đồng thời nối liền Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với khu vực Tây Nam bộ.
Chính thức triển khai thi công từ quý IV/2009, nhưng đến năm 2011, Dự án buộc phải dừng, giãn tiến độ theo Nghị quyết số 11/NQ - CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ. Dự án chỉ tiếp tục thi công 3 gói thầu (gói 1, 2, 42) để nối thông tuyến 10 km từ Quốc lộ 14 đến Quốc lộ 13 thuộc tỉnh Bình Phước, các gói thầu còn lại tạm dừng triển khai thi công. Theo Bộ GTVT, về tổng thể, Dự án mới hoàn thiện 10/83 km, 73 km còn lại mới xong nền đường, nên chưa thể đưa vào khai thác.
Để tránh lãng phí, vào tháng 6/2015, trên cơ sở đề xuất của Bộ GTVT, Thủ tướng đã cho phép bộ này được chuyển đổi hình thức đầu tư các hạng mục còn lại của Dự án Đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, đoạn Chơn Thành - Đức Hóa theo hình thức BOT.
Năm 2016, Bộ GTVT đã phê duyệt Đề xuất dự án đầu tư theo hình thức BOT đối với các hạng mục còn lại của tuyến Chơn Thành - Đức Hòa đã bị tạm đình hoãn, giãn tiến độ cách đó 5 năm, trong đó đề xuất hình thức thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo lượt (thu phí hở). Hình thức thu phí dịch vụ như trên có hạn chế là chỉ đáp ứng được tính công bằng tương đối (người dân ở gần trạm thu phí đi quãng đường ngắn, nhưng vẫn phải trả phí). Bên cạnh đó, để hoàn vốn Dự án sẽ cần tới 2 trạm thu phí, nên dễ dẫn tới nguy cơ vấp phải phản ứng của các chủ phương tiện và người dân địa phương.
Đó là lý do khiến Bộ GTVT đã phải xin Thủ tướng tiếp tục nghiên cứu triển khai hoàn thiện, nâng cấp tuyến Chơn Thành - Đức Hòa theo quy mô cao tốc 4 làn xe và áp dụng hình thức thu giá dịch vụ theo km để đảm bảo tính công bằng cho người sử dụng.
Kết quả nghiên cứu tiền khả thi được tư vấn công bố tháng 6/2018 cho thấy, để hoàn thiện, nâng cấp tuyến Chơn Thành - Đức Hòa có chiều dài 73,55 km đạt tiêu chuẩn cao tốc 4 làn xe hạn chế, bề rộng mặt đường 17 m, hệ thống hầm chui, cầu vượt... cần tối thiểu 6.964 tỷ đồng. Với mức phí dịch vụ sử dụng đường bộ khởi điểm là 1.900 đồng/xe tiêu chuẩn/km, thời gian hoàn vốn Dự án dự kiến là 24 năm 3 tháng.
Để đảm bảo tính khả thi tài chính, Bộ GTVT buộc đẩy mức phí sử dụng đường bộ khởi điểm tại Dự án lên tới 2.100 đồng/xe tiêu chuẩn/km (cao hơn 600 đồng/km so với tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông) nhưng thời gian hoàn vốn vẫn kéo dài tới 32 năm.
“Mức phí này vượt quá sức chi trả của người dân, trong khi thời gian hoàn vốn lên tới 32 năm cũng là quá dài, rất khó thu hút nhà đầu tư bỏ vốn vào Dự án’, ông Lâm Văn Hoàng, Giám đốc Ban quản lý dự án đường Hồ Chí Minh cho biết.
Theo ông Hoàng, hiện đơn vị này đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tham mưu của Bộ GTVT tìm nguồn vốn ngân sách để hoàn thiện toàn bộ tuyến đường.
Do Dự án không có nợ đọng xây dựng cơ bản nên nếu được đầu tư thêm khoảng 2.000 tỷ đồng vốn ngân sách công trình sẽ được hoàn thiện theo đúng quy mô được phê duyệt vào năm 1997. Đại diện Bộ GTVT cho biết, gần như không có hy vọng nhận được vốn trong vòng 2 năm tới nên Dự án sẽ được đề xuất đưa vào kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2026.
