Cho dù đây là bản Dự thảo lần đầu để lấy ý kiến đóng góp, song điểm dễ nhận thấy nhất là Dự thảo không chỉ thực hiện đúng yêu cầu của Nghị quyết 07-NQ/TW, ngày 18/11/2016 của Ban Chấp hành Trung ương về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công; Chiến lược Phát triển kinh tế-xã hội giai đoạn 2021-2030; Nghị quyết 23/2021/QH15 của Quốc hội về Kế hoạch Tài chính quốc gia vay và trả nợ công, Chiến lược Cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, mà còn đáp ứng những yêu cầu từ thực tiễn phát sinh, khắc phục được những bất cập của chính sách thuế TNCN hiện hành.
Năm 2012, khi sửa đổi Luật Thuế TNCN, cũng đã có nhiều ý kiến đề xuất đánh thuế tiền gửi tiết kiệm với lý do, nhiều người gửi cả chục tỷ, thậm chí cả trăm tỷ đồng vào ngân hàng, lợi nhuận thu được hàng năm rất lớn, nếu không đánh thuế thì không bảo đảm công bằng xã hội.
Nhưng Bộ Tài chính đã có giải trình, thuyết minh, lập luận đầy thuyết phục và cuối cùng, Quốc hội cũng không đồng tình với đề xuất đánh thuế tiền gửi.
Cũng với lý do nêu trên, lần này đã có không ít ý kiến đề xuất đánh thuế từ tiền lãi tiết kiệm, nhưng Dự thảo Luật Thuế TNCN vừa được Bộ Tài chính đăng tải công khai để lấy ý kiến đóng góp của dư luận cũng không đánh thuế đối với lãi tiền gửi ngân hàng. Đây là quyết định phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
Với lãi suất kỳ hạn 4,8%/năm cho khoản tiết kiệm từ 12 tháng trở lên khá phổ biến hiện tại, trên 92% số người gửi tiền tiết kiệm theo kỳ hạn trên có thu nhập tối đa chưa đủ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hàng ngày, thì việc phải nộp thuế TNCN là không phù hợp. Trong khi đó, hầu hết những người có khoản tiền gửi tiết kiệm 200-300 triệu đồng thường có thu nhập từ trung bình trở xuống. Với không ít người trong số đó, đây là khoản tiền được tích cóp, chắt chiu trong thời gian rất dài để phòng khi ốm đau, bệnh tật, có việc cần thiết phải chi tiêu. Vì thế, việc đánh thuế tiền gửi tiết kiệm như đề xuất của một số chuyên gia là không nhân văn.
Hiện cũng có nhiều người gửi hàng chục, thậm chí hàng trăm tỷ đồng ở nhà băng. Nhưng nguồn gốc của số tiền này là khoản thu được từ hoạt động kinh doanh, đầu tư, chuyển nhượng vốn... đã phải đóng thuế TNCN. Như vậy, nếu tiếp tục thu thêm thuế thì vô hình trung dẫn đến tình trạng thuế chồng thuế.
Việt Nam đang chuẩn bị bước vào kỷ nguyên phát triển không thể dựa vào tài nguyên thiên nhiên, nhân công giá rẻ, cạnh tranh xuất khẩu bằng giá bán sản phẩm, mà phải bằng khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tập trung phát triển công nghệ cao được lựa chọn là động lực của sự phát triển, trong đó, phát triển nhân lực ngành công nghệ cao là một trong những nhân tố quan trọng để tăng năng suất lao động và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là một trong những lý do mà Bộ Tài chính mạnh dạn để xuất khi sửa Luật Thuế TNCN lần này là miễn thuế TNCN với thu nhập từ tiền lương, tiền công của nhân lực công nghệ cao.
Nghị quyết về “tam nông” (Nghị quyết 19-NQ/TW, ngày 16/6/2022 cùng Ban Chấp hành Trung ương) đặt ra yêu cầu phải cơ cấu lại nông nghiệp thực chất, hiệu quả; đẩy mạnh tích tụ, tập trung đất đai; phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, chuyên canh hàng hoá tập trung, quy mô lớn. Thực tế cho thấy, Nghị quyết 19-NQ/TW đã đi vào cuộc sống khi Việt Nam đang dần trở thành “thế lực” xuất khẩu nông sản trên thị trường thế giới.
Để có được ngành sản xuất nông nghiệp phát triển cần phải có thêm chính sách ưu đãi nhằm thu hút vốn đầu tư, khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, hiện đại, bền vững. Cũng bởi vậy, Bộ Tài chính còn mạnh dạn đề xuất miễn thuế TNCN đối với thu nhập từ lợi tức cổ phần của thành viên hợp tác xã nông nghiệp, cá nhân là nông dân ký kết hợp đồng với doanh nghiệp tham gia “cánh đồng lớn”. Đây có thể coi là điểm đáng chú ý nữa của Dự thảo Luật Thuế TNCN do Bộ Tài chính xây dựng.
Việc không thu thuế tiền gửi tiết kiệm, thực chất cũng là cách tăng thu nhập cho một bộ phận dân cư, giúp họ có điều kiện sống tốt hơn. Vì vậy, việc Bộ Tài chính mạnh dạn bác đề xuất đánh thuế đối với tiền gửi ngân hàng là quyết định nhân văn. Hy vọng, những đề xuất trong Dự thảo Luật Thuế TNCN, nếu được Quốc hội sớm thông qua, sẽ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hơn nữa đời sống nhân dân, để nền kinh tế vững vàng cùng đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
