Dự án BOT giảm 70-80% doanh thu, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất thu phí cao tốc

Cao tốc Bắc Nam phía đông, đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu (chạy qua Nghệ An) vừa khánh thành hôm 18/10/2023.

Đề xuất thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư

Tại phiên chất vấn các thành viên Chính phủ và trưởng ngành về lĩnh vực kinh tế ngành chiều 7/11, đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang (đoàn Vĩnh Long) nêu vấn đề, dự báo sau khi hoàn thành và đưa vào khai thác các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam thì các dự án BOT trên tuyến Quốc lộ 1A sẽ bị san tải lưu lượng, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến phương án tài chính của các nhà đầu tư.

Từ đó đại biểu chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thắng: Xin Bộ trưởng cho biết có bao nhiêu dự án BOT bị ảnh hưởng? Bộ trưởng đề xuất giải pháp gì để giải quyết tốt vấn đề trên nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp?

Đại biểu Nguyễn Thị Minh Trang (đoàn Vĩnh Long)

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng nhận định, khi các dự án cao tốc triển khai hoàn thành, có một số dự án BOT dọc đường Quốc lộ 1 bị ảnh hưởng. Vừa qua, Bộ GTVT đã chủ động đánh giá, nhận diện ngay từ khi triển khai giai đoạn 2 dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

"Qua theo dõi, chúng tôi thấy rằng, khi khánh thành hai dự án đường cao tốc Quốc lộ 45 Nghi Sơn - Diễn Châu và Phan Thiết - Dầu Giây - Vĩnh Hảo, có 2 dự án đã có ảnh hưởng rất lớn. Tại Đồng Nai, một dự án BOT sụt giảm tới 77,6% doanh thu, một dự án khác giảm 86,2% doanh thu. Tại Phan Thiết cũng có dự án giảm tới 77% doanh thu", Bộ trưởng nói.

Theo lãnh đạo ngành GTVT, điều này cũng dễ hiểu, bởi vì đường cao tốc mới giúp đi nhanh, thuận tiện, không ùn tắc mà lại không mất phí, đương nhiên các phương tiện phải dồn vào cao tốc mới để đi.

Đây là vấn đề trong thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã nhận diện và đang trình Chính phủ, sắp tới trình Quốc hội về việc phải ban hành chính sách thu phí trên đường cao tốc Nhà nước đầu tư để đảm bảo lưu lượng hài hòa giữa các tuyến đường và cũng đảm bảo hiệu quả cho các dự án BOT.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, thời gian tới, Bộ GTVT dự kiến có 14 dự án BOT cũng bị ảnh hưởng về phân lưu. Bộ đang tiếp tục theo dõi sát sao để khi các dự án này đi vào vận hành, căn cứ vào mức độ sụt giảm doanh thu, căn cứ vào hợp đồng BOT ký kết và các quy định của pháp luật để có kiến nghị, đề xuất với Chính phủ và Quốc hội.

Cứ 1 km đường cao tốc khánh thành thì 2-3 km đường dân sinh bị hư hỏng

Đại biểu Vũ Xuân Hùng (đoàn Thanh Hoá) phản ánh, các dự án thành phần đường cao tốc Bắc - Nam đưa vào khai thác sử dụng đã tạo điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội, rút ngắn thời gian đi lại giữa các địa phương. Tuy nhiên, hệ lụy để lại cũng không phải nhỏ.

Quá trình xây dựng thi công khiến nhiều tuyến đường dân sinh và một số tuyến đê bị băm nát, sụt lún, nhà cửa của nhân dân vùng dự án bị rạn nứt, kênh mương tưới thoát nội đồng bị tắc nghẽn, hư hỏng; đường giao thông nội đồng bị chia cắt, người dân đi làm đồng ở một số nơi phải băng cắt qua đường cao tốc vì hầm chui dân sinh xa khu vực của người dân, dễ gây mất an toàn giao thông và làm mất vệ sinh môi trường do bụi bặm...

"Theo phản ánh, cứ trung bình làm được 1 km đường cao tốc thì có đến 2-3 km đường dân sinh bị hư hỏng, hàng trăm nhà dân ở khu vực dự án bị rạn nứt và hàng chục hecta đất sản xuất bị ảnh hưởng", đại biểu thông tin.

Đại biểu Vũ Xuân Hùng (đoàn Thanh Hoá)

Lấy ví dụ dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam là Mai Sơn - Quốc lộ 45 đoạn qua Thanh Hóa dài 49,2 km, đại biểu đoàn Thanh Hoá cho hay, sau 3 năm thi công đã làm hư hỏng 92,7 km đường dân sinh, ảnh hưởng đến người dân rất lớn.

Vấn đề này địa phương đã phản ánh, đã đề nghị các ban quản lý của Bộ GTVT và các nhà thầu nhưng không xử lý được.

"Tôi được biết lý do là trong tổng mức đầu tư của dự án không bố trí kinh phí để khắc phục, hoàn trả hoặc đền bù cho người dân, cho nên gây bức xúc cho người dân. Kính mong Bộ trưởng quan tâm chỉ đạo các cơ quan chức năng để chia sẻ những khó khăn của người dân, không vì mục tiêu làm đường cao tốc hoặc không vì thiếu kinh phí mà chúng ta lại làm khó cho người dân", đại biểu Vũ Xuân Hùng chất vấn và đề nghị.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng báo cáo trước Quốc hội rằng đây là điều không thể tránh khỏi. Khi chúng ta triển khai các dự án đường cao tốc cũng như các dự án về kết cấu hạ tầng giao thông thì chắc chắn môi trường, môi sinh sẽ bị ảnh hưởng.

Nhận thức được vấn đề này, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư, các nhà thầu thi công cố gắng tối đa việc đảm bảo thi công tránh ảnh hưởng đến người dân, đến các công trình của người dân.

Theo Bộ trưởng, để khắc phục hoàn toàn chắc chắn không thể được. Bộ GTVT đã gửi thư cho các địa phương để người dân cảm thông, đặc biệt là vấn đề vận chuyển nguyên vật liệu trên các tuyến đường đi qua nhà dân.

"Về kinh phí thì không thiếu, hiện nay chúng tôi bố trí đủ kinh phí để khắc phục những đường dân sinh hay hoàn trả các đường dân sinh và có chi phí để đền bù cho người dân khi nhà cửa bị ảnh hưởng", ông Thắng khẳng định.

Đối với tuyến đường Mai Sơn đến Quốc lộ 45 thì các đường gom, đường dân sinh đã hoàn chỉnh. Khi xác định đâu là hầm chui dân sinh đều có sự thống nhất với người dân địa phương và với chính quyền địa phương ở các nơi, ông Thắng cho hay.

Minh Minh