Giai đoạn từ năm 2020, mặc dù chịu ảnh hưởng không nhỏ từ đại dịch Covid-19 trên toàn cầu, song doanh thu từ hoạt động bán hàng miễn thuế trên toàn quốc vẫn duy trì đà tăng trưởng ấn tượng qua các năm.
Theo số liệu thống kê, tổng doanh thu bán hàng miễn thuế năm 2020 đạt 10.337.504 USD, trong khi con số này ở năm 2024 đã lên tới 157.920.266 USD.
Đối tượng chủ yếu mua hàng là nhóm khách du lịch quốc tế đến từ các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Philippines…
Điều này không chỉ minh chứng cho sức hấp dẫn của thị trường hàng miễn thuế mà còn khẳng định tác động tích cực của Nghị định trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.
Nghị định 100/2020/NĐ-CP đã tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho cơ quan Hải quan trong việc kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động hàng miễn thuế, vận hành theo nguyên tắc quản lý rủi ro. Việc mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin và trang thiết bị hiện đại đã được triển khai đồng bộ tại các Cục và Chi cục Hải quan trên toàn quốc.
Cụ thể, việc ứng dụng công nghệ thông tin đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan. Mọi giao dịch như truyền hóa đơn điện tử, phiếu xuất kho, phiếu giao nhận hàng hóa, dữ liệu báo cáo quyết toán… đều được thực hiện qua hệ thống điện tử hải quan.
Qua đó không chỉ giảm tiếp xúc trực tiếp giữa doanh nghiệp và công chức hải quan, hạn chế nguy cơ tiêu cực, sách nhiễu mà còn giảm chi phí do không phải in ấn giấy tờ hay đi lại nhiều lần.
Nghị định cũng khẳng định tinh thần cải cách thủ tục hành chính hải quan bằng việc cắt giảm các giấy tờ không cần thiết, minh bạch hóa thời gian và quy trình thực hiện.
Quy định rõ quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp, phân định trách nhiệm của công chức hải quan nhằm tăng cường tính tự chịu trách nhiệm, đồng thời tạo cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ pháp luật.
Việc cải cách giúp giảm tối đa sự tiếp xúc trực tiếp trong quá trình làm thủ tục, nâng cao hiệu quả công tác quản lý và cải thiện môi trường kinh doanh xuất nhập khẩu.
Thực hiện chủ trương nâng cấp, hoàn thiện cơ chế quản lý rủi ro theo Nghị quyết 19/2017/NQ-CP, việc kiểm tra thực tế và kiểm tra hồ sơ hàng miễn thuế được tiến hành dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro hoặc khi có dấu hiệu vi phạm. Điều này giúp tập trung nguồn lực vào các trường hợp có nguy cơ cao, đảm bảo thuận lợi, nhanh chóng cho hoạt động thông quan và vận chuyển hàng hóa.
Ngoài cải cách thủ tục và ứng dụng công nghệ, Nghị định cũng quy định các giải pháp để tăng cường quản lý hải quan nhằm ngăn chặn lợi dụng chính sách để buôn lậu, gian lận thương mại. Các biện pháp này góp phần duy trì môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bán hàng miễn thuế.
Nghị định 100/2020/NĐ-CP được đánh giá là một trong những văn bản pháp luật quan trọng, góp phần hoàn thiện hệ thống quản lý hoạt động bán hàng miễn thuế tại Việt Nam và nhận được sự ghi nhận tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, vẫn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc cần được sửa đổi, bổ sung, chẳng hạn như quản lý hàng miễn thuế đối với người chờ xuất cảnh nhưng từ chối nhận hàng tại cửa khẩu quốc tế, cơ chế quản lý việc chuyển hàng giữa kho chứa hàng miễn thuế và tàu bay, cũng như điện tử hóa các thông tin hàng hóa và mẫu văn bản tại phụ lục Nghị định nhằm rút ngắn thời gian và giảm chi phí cho doanh nghiệp.
Việc thi hành Nghị định 100/2020/NĐ-CP đã và đang góp phần thúc đẩy lĩnh vực kinh doanh bán hàng miễn thuế phát triển bền vững, giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức và nâng cao hiệu quả hoạt động.
Cùng với đó, sự áp dụng đồng bộ công nghệ và cải cách hành chính đã tạo môi trường minh bạch, chuyên nghiệp, nhằm tăng cường tính cạnh tranh và năng lực quản lý nhà nước trong kỷ nguyên số.
Những khuyến nghị điều chỉnh, hoàn thiện nghị định cũng sẽ góp phần tiếp tục nâng tầm pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong thời gian tới.
