Sự đa dạng của các dòng xe hatchback, sedan và đa dụng đô thị tại Việt Nam "hất cẳng" sự thống trị của bán tải hay do chính sách thuế?
Doanh số bết bát vì thị trường cạnh tranh quyết liệt
Về lượng tiêu thụ, trong tháng 8/2018, lượng xe bán tải bán ra đã giảm hơn 970 chiếc so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung, 8 tháng năm 2018, lượng tiêu thụ dòng xe này tại Việt Nam chỉ đạt hơn 7.600 chiếc, thấp hơn nhiều so với mức tiêu thụ cùng kỳ năm ngoái (hơn 15.700 chiếc).
Một trong những nguyên nhân khiến lượng tiêu thụ xe bán tải giảm trong năm 2018 là do thị trường có nhiều mẫu xe, dòng xe mới ra mắt như CRV, HRV, Jazz của Honda, hay mới đây là Rush, cùng nhiều dòng xe khác có cùng mức giá, kiểu cách thời trang hơn lấy đi khách hàng của dòng xe bán tải tại thành phố, thị xã.
Tuy nhiên, tại các vùng nông thôn, miền núi, một bộ phận người có tiền, dân kinh doanh (chạy chợ)... xe bán tải vẫn phù hợp với triết lý kinh doanh và đặc điểm của họ: dòng xe khỏe, chắc chắn, đa dụng và gầm cao cho địa hình đồi núi, nông thôn, vùng sâu vùng xa.
Điểm yếu lớn nhất của xe bán tải hiện nay, theo ông Phan Minh Giảng, chủ cửa hàng xe bán tải tại TP. Hải Dương (tỉnh Hải Dương), là mức giá bán không giảm.
Các dòng xe bán tải đều có mức giá trên 500 triệu đồng, mẫu ăn khách như Ford Ranger bản thấp nhất cũng trên 570 triệu đồng, thuế phí thêm khoảng 60 triệu đồng, giá lăn bánh dao động từ 650 đến 700 triệu đồng/chiếc dành phiên bản rẻ nhất.
Trong khi đó, mẫu Triton của Mitsubishi hiện có giá rẻ nhất đời 2018 cũng trên 550 triệu đồng. Mức giá này khiến dòng bán tải cạnh tranh với các mẫu xe đa dụng đô thị khác trên thị trường như Ford EcoSport hay Hyundai Kona.
Tuy nhiên, việc cạnh tranh về giá, model xe hơi hiện nay chỉ ở phương diện nào đó bởi nhu cầu mua xe bán tải đang khá lớn ở Việt Nam. Ông Phan Quang Minh, kinh doanh xe hơi tại chợ xe Phạm Hùng cho hay: "Các biến động về thuế, phí dự kiến đánh vào xe bán tải khiến các đại lý không dám kinh doanh ồ ạt".
Hàng loạt chính sách "bủa vây", "đe nẹt" xe bán tải
Theo tính toán của các đại lý kinh doanh xe, có ba chính sách ảnh hưởng cực lớn đến doanh số bán dòng xe bán tải là Nghị định 116, đề xuất tăng thuế TTĐB, tăng phí trước bạ.
Đầu tháng 9/2018 Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo Nghị định để sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 140/2016/NĐ-CP ngày 10/10/2016 của Chính phủ về lệ phí trước bạ.
Bộ này dự tính sửa lệ phí trước bạ của xe bán tải, van (chở người 2 chỗ ngồi) đăng ký lần đầu tăng bằng 60% của lệ phí xe con dưới 9 chỗ ngồi trở xuống (hiện vào khoảng 10% đối với 62 tỉnh và 12% với Hà Nội).
Như vậy, với đề xuất trên, mức phí trước bạ đối với xe bán tải đăng ký lần đầu trên địa bàn 62 tỉnh sẽ vào khoảng 6% và 7,25% đối với Hà Nội.
Như vậy, nếu trường hợp điều chỉnh phí trước bạ được chấp nhận xe rẻ nhất của Ford Ranger sẽ tăng thêm 40 triệu đồng/chiếc. Mẫu đắt nhất của dòng này với giá 900 triệu đồng, mức phí trước bạ tăng hơn 54 triệu đồng/chiếc ở các địa phương ngoài Hà Nội.
Hiện các dòng xe bán tải đều được hưởng mức phí trước bạ ưu đãi 2%, nếu trường hợp mức phí trước bạ tăng cao hơn, giá của dòng xe bán tải đều tăng lên.
Không chỉ điều chỉnh về thuế trước bạ, giữa năm 2017, Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đều có đề xuất tăng thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ đặc biệt cao hơn đối với dòng pickup để bảo vệ sản xuất ô tô trong nước.
Các dòng xe bán tải đều được nhập khẩu với thuế suất 5%, thuế tiêu thụ đặc biệt phiên bản dung tích 2.5L là 15%, dung tích trên 3.0L là hơn 25%.
Theo đề xuất của Bộ Công Thương, năm 2019 trở đi cần điều chỉnh thuế nhập khẩu lên 30% theo đúng với thuế các dòng xe chở người 9 chỗ ngồi trở xuống.
Bên cạnh đó, thuế TTĐB cũng cần thay đổi theo dung tích xi lanh như các dòng xe dưới 9 chỗ ngồi trở xuống với mức thuế áp trên 45% đến 60% đối với hầu hết các dòng bán tải. Với đề xuất trên, theo tính toán các dòng xe bán tải có thể tăng từ 200 đến 400 triệu đồng/chiếc so với thời điểm hiện nay.
Thực tế, trong các dòng xe hơi tại Việt Nam, xe bán tải thời gian qua được thừa hưởng ưu đãi lớn về thuế và khi chịu sức ép điều chỉnh thì đây là dòng xe bị nhiều thay đổi theo hướng tăng thêm những bất lợi về giá so với các dòng xe khác, điều này giải thích cho việc đại lý, hãng dao động không chủ động đánh hàng lớn để bán trên thị trường, kể từ thời điểm đầu năm 2018, khi Nghị định 116 chính thức có Thông tư hướng dẫn thực hiện.
