Larry Sloven sử dụng thử sản phẩm gương thông minh tại nhà máy ở Thái Lan ngày 22/7. Ảnh: Reuters.
Sloven là chủ tịch của Capstone International HK Ltd, thuộc công ty Capstone Enterprises có trụ sở tại Florida, chuyên sản xuất sản phẩm phục vụ cuộc sống hàng ngày tích hợp với công nghệ.
Ông đã dành một nửa cuộc đời để xây dựng chuỗi cung ứng ở miền nam Trung Quốc nhằm sản xuất hàng hóa cho các nhà bán lẻ lớn của Mỹ, nhưng ông chưa bao giờ phải tìm cách cải tổ hoạt động trong một thời gian ngắn với những đòn thuế quan cận kề.
"Đây là điều khó khăn nhất tôi phải làm trong suốt 30 năm trên thương trường", ông nói.
Sloven gia nhập Capstone vào năm 2012, quản lý mạng lưới các nhà sản xuất Trung Quốc - bên gia công sản phẩm cho công ty ông. Chi phí lao động tăng và các quy định ngày càng thắt chặt ở Trung Quốc đã khiến ông từ lâu cân nhắc về việc chuyển công đoạn sản xuất đến nơi khác ở châu Á.
Khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nhen nhóm vào năm ngoái, ông cảm thấy mình phải nhanh chóng hành động.
Khi Washington lần đầu tiên áp thuế với hàng hóa Trung Quốc tháng 7/2018, các sản phẩm cốt lõi của Capstone như bóng đèn LED chạy bằng pin và đèn tự kích hoạt không bị lọt vào tầm ngắm.
Các mặt hàng đồ nội thất thông minh mà Sloven coi là tương lai của công ty, như gương tích hợp màn hình cảm ứng có thể truy cập internet, cũng không nằm trong danh sách.
Nhưng ngay từ lúc đó, ông đã cảm nhận được rằng mối quan hệ Mỹ - Trung đang trở nên tồi tệ. Ông xác định Thái Lan có thể trở thành nơi đặt cơ sở sản xuất sản phẩm thứ hai.
Việc tìm nguồn cung ứng nguyên liệu thô tại Thái Lan khó khăn nhưng ít nhất họ không bị gánh thuế từ Mỹ. Thiết lập thực thể kinh doanh tại Thái Lan cũng ít tốn kém và nhanh chóng.
Một quan chức thương mại Mỹ tại Thái Lan đã giới thiệu ông với các công ty địa phương có thể trợ giúp. "Tôi sẽ có thể sản xuất sản phẩm tại Thái Lan", Sloven nói vào cuối mùa hè năm ngoái. "Nhưng việc đó sẽ không dễ dàng".
Đến tháng 9/2018, Trump khiến Sloven cảm thấy ông cần tích cực hiện thực hóa ý tưởng. Tổng thống Mỹ nâng số lượng hàng Trung Quốc bị đánh thuế từ 50 tỷ USD lên 250 tỷ USD, trong đó có các sản phẩm LED của Capstone. Đồ nội thất thông minh, nếu được sản xuất tại Trung Quốc, sẽ bị áp thuế.
Ngay sau đó, một cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc, bên đại diện cho các doanh nghiệp Mỹ, cho thấy 1/3 số thành viên có kế hoạch chuyển nguồn cung ứng linh kiện hoặc việc lắp ráp một số hàng hóa ra bên ngoài Trung Quốc.
Những nỗ lực của Sloven ở Thái Lan được đền đáp. Sau nhiều cuộc họp, ông tìm thấy một nhà máy sản xuất nội thất và một xưởng lắp ráp bên ngoài Bangkok có thể giúp mình.
Cả hai đều có kinh nghiệm làm việc với đối tác quốc tế và đang mở rộng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các công ty Mỹ. Mặc dù đồ nội thất thông minh là sản phẩm mới đối với họ, họ tự tin rằng có thể làm tốt và sẵn sàng đầu tư.
Sau khi đến thăm các cơ sở này vào tháng hai, Sloven đã đưa linh kiện sản xuất gương thông minh đến Thái Lan. Giữa tháng ba, các kỹ sư của Capstone chỉ dẫn cho nhà máy cách lắp ráp. "Tôi không lo lắng", Sloven nói hồi tháng hai. "Tôi hướng dẫn đối tác Thái từng bước một".
35% sản phẩm phải được sản xuất tại Thái Lan để sản phẩm được coi là hàng Thái Lan và do đó được miễn thuế của Mỹ. Họ cần giấy chứng nhận từ một kiểm toán viên độc lập nhưng việc kiểm toán thường mất 4 -5 tuần.
Khi Sloven ngày càng lạc quan hơn về triển vọng ở Thái Lan thì căng thẳng thương mại Mỹ - Trung hạ nhiệt. Tổng thống Mỹ Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thống nhất "đình chiến" tại hội nghị G20 ở Buenos Aires tháng 11/2018.
Hai bên nhất trí đàm phán để đạt được thỏa thuận trước kỳ hạn là tháng 3/2019. Vào thời điểm đó, khả năng Mỹ áp thuế 25% với hàng hóa Trung Quốc là khá xa vời.
Nhưng Sloven vẫn giữ nguyên kế hoạch. "Tôi không nghĩ rằng sẽ có chiến thương mại, nhưng kế hoạch sẽ không có gì thay đổi cả", ông nói vào thời điểm đó.
Khi thời hạn tháng 3/2019 trôi qua, Mỹ - Trung không ra thêm đòn thuế quan nào với đối phương, giúp cho Sloven có thêm thời gian chuẩn bị. Ông lên lịch một loạt cuộc chạy thử để kiểm tra cách nhà máy Thái Lan lắp ráp sản phẩm.
Ông cũng cần chuẩn bị về công tác kiểm toán quyền lao động, tiêu chuẩn môi trường mà các nhà bán lẻ Mỹ yêu cầu. Ông ước tính mất ít nhất 6 tháng để hoàn thiện.
"Tôi bắt đầu thực hiện ở quy mô nhỏ vì các đối tác không thể làm mọi thứ ngay lập tức", Sloven nói. "Mặc dù họ nói 'chúng tôi có thể thực hiện được ngay bây giờ', tôi sẽ không vội vã".
Dù chiến tranh thương mại có diễn biến thế nào, Sloven cũng cảm thấy mình đã có phương án "phòng thân" ổn thỏa. "Bạn phải chuẩn bị cho chiến tranh, sẵn sàng đối phó nếu bị tấn công".
Sloven cũng phải dàn xếp với các đối tác Trung Quốc. Các nhà cung cấp ở Thâm Quyến, Đông Quản và Quảng Châu tin rằng cuộc chiến thương mại sẽ sớm được giải quyết nên họ ngần ngừ về việc chuyển các thành phần và nguyên liệu thô đến Thái Lan để lắp ráp. Nhưng Sloven vẫn cố gắng thuyết phục họ.
Đầu tháng 4, luật sư thương mại của Sloven, Sally Peng, mô tả chiến tranh thương mại khiến ngày càng nhiều nhà máy Trung Quốc bị bỏ trống, công nhân bị cho thôi việc.
Rất ít chủ sở hữu có chuyên môn hoặc tài nguyên để tự động hóa hay tìm thị trường xuất khẩu mới. Vì vậy, tất cả đều cố gắng hoạt động cầm chừng với hy vọng Mỹ - Trung sẽ sớm đạt được một thỏa thuận thương mại.
"Tiền của họ bốc hơi mỗi ngày", bà Peng nói. "Họ tin rằng cuối cùng tất cả sẽ quay trở lại nhưng tôi nghĩ trong vòng 5 năm, họ sẽ mất sạch".
Hồi tháng 4, cấp trên của Sloven ở Florida công bố kết quả kinh doanh năm 2018, phản ánh ảnh hưởng tiêu cực của cuộc chiến thương mại.
Doanh thu thuần đạt 12,8 triệu USD, giảm từ mức 36,8 triệu USD năm 2017. "Năm 2018, Capstone đối mặt với những thách thức chưa từng thấy trong lịch sử", giám đốc tài chính của công ty Gerry McClinton nói.
Trong khi đó, kế hoạch phát triển sản phẩm gương thông minh vẫn được xúc tiến mạnh mẽ. Nguyên mẫu được đánh giá là thành công khi được giới thiệu tại một triển lãm điện tử ở Las Vegas vào tháng một.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung căng thẳng trở lại từ ngày 10/5, khi Trump nâng thuế lên 25% với 250 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, sau khi hai bên gặp bế tắc trong quá trình đàm phán.
Để đẩy nhanh tiến độ, Sloven giới thiệu các chủ nhà máy lắp ráp ở Thái Lan cho các nhà cung cấp Trung Quốc của mình. Những cuộc họp này có thể diễn ra theo hướng tốt đẹp, nhưng cũng có nguy cơ đổ bể nếu hai bên không tìm được tiếng nói chung. Điều may mắn là ông phát hiện ra hai bên có điểm tương đồng.
"Đối tác người Thái đó là người gốc Hoa nên ông ấy nói chuyện với một phương ngữ nhất định. Và chủ nhà máy ở Trung Quốc - bên cung cấp của tôi - cũng dùng phương ngữ đó", Sloven cho biết.
Sau nhiều tháng chần chừ, cuối cùng công ty Trung Quốc đã đồng ý cung cấp linh kiện và nguyên liệu thô cho phía Thái Lan. Bước tiếp theo Sloven cần làm là lo liệu về vấn đề kiểm toán.
35% sản phẩm phải được sản xuất tại Thái Lan để sản phẩm được coi là hàng Thái Lan và do đó được miễn thuế của Mỹ. Họ cần giấy chứng nhận từ một kiểm toán viên độc lập nhưng việc kiểm toán thường mất 4 -5 tuần.
Hậu cần cũng là một vấn đề đối với Sloven. Vận chuyển từ Thái Lan đến Mỹ lâu hơn 8 -10 ngày so với từ Trung Quốc. Dù vậy, Sloven cho rằng ông có thể sản xuất sản phẩm với giá tương tự như khi sản xuất ở Trung Quốc.
Sloven tin rằng ông sẽ vượt qua hầu hết thử thách, những chiếc gương thông minh sẽ xuất xưởng đúng lịch vào ngày 1/10. Ông cũng sẵn sàng đối mặt nếu có vấn đề phát sinh. "Sẽ luôn có những sự cố nho nhỏ", Sloven nói.
