Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.
Sáng 11/12, với 421/424 đại biểu tán thành (chiếm 89,01% tổng số đại biểu Quốc hội), Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).
Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.
Một trong những sửa đổi quan trọng nhất của Luật là đã tháo gỡ "điểm nghẽn" hoàn thuế cho doanh nghiệp.
Cụ thể, điểm c Khoản 9 Điều 15 của Luật Thuế giá trị gia tăng hiện hành (Luật Thuế VAT 2024) quy định: Cơ sở kinh doanh chỉ được hoàn thuế VAT khi "Người bán đã kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng theo quy định đối với hóa đơn đã xuất cho cơ sở kinh doanh đề nghị hoàn thuế".
Trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình dự án Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo quy định trên, người mua chỉ được hoàn thuế VAT khi người bán đã kê khai, nộp thuế; dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp xuất khẩu được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào nhưng bị chậm do phải chờ người bán hàng cho mình đã kê khai, nộp thuế.
"Điều này gây khó khăn và rủi ro cho doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế vì doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế không có công cụ pháp lý hay kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán tại thời điểm lập hồ sơ hoàn thuế.
Nếu bên bán chưa nộp hồ sơ khai thuế hoặc còn nợ thuế VAT, hóa đơn của doanh nghiệp mua sẽ không được chấp nhận hoàn thuế, dù doanh nghiệp mua hàng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai, lưu giữ chứng từ hợp lệ và thanh toán qua ngân hàng theo quy định", Bộ trưởng nói.
Việc bị từ chối hoàn thuế vì lý do này sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền, tiến độ sản xuất kinh doanh và gây thiệt hại cho doanh nghiệp dù không có lỗi chủ quan của doanh nghiệp là người mua hàng.
Việc bãi bỏ quy định tại điểm c Khoản 9 Điều 15 của Luật Thuế giá trị gia 2024 tăng góp phần rút ngắn thời gian hoàn thuế cho doanh nghiệp, đảm bảo đúng trách nhiệm và quyền lợi riêng rẽ của bên mua và bên bán. Việc hoàn thuế sẽ thực hiện thống nhất theo quy định của Luật Quản lý thuế vừa được Quốc hội thông qua, đảm bảo hiệu quả, chặt chẽ.
Bộ trưởng Bộ Tài chính
Nguyễn Văn Thắng
Một số tổ chức, cá nhân phản ánh quy định này là chưa phù hợp với nghĩa vụ chịu trách nhiệm của từng chủ thể, do người mua và người bán là các chủ thể khác nhau và phải chịu trách nhiệm riêng rẽ, độc lập với nhau.
Do đó, Bộ trưởng cho hay, tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Quốc hội đã thống nhất bãi bỏ điểm c khoản 9 Điều 15 nêu trên.
Theo Bộ trưởng, việc bãi bỏ quy định này góp phần rút ngắn thời gian hoàn thuế cho doanh nghiệp, đảm bảo đúng trách nhiệm và quyền lợi riêng rẽ của bên mua và bên bán. Việc hoàn thuế sẽ thực hiện thống nhất theo quy định của Luật Quản lý thuế vừa được Quốc hội thông qua, đảm bảo hiệu quả, chặt chẽ.
Đối với việc sửa đổi quy định về phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu, Luật sửa đổi lần này đã nội dung chỉnh lý về mặt kỹ thuật soạn thảo để đảm bảo minh bạch chính sách, góp phần khuyến khích việc thu hồi, tái sử dụng phụ phẩm, phế phẩm của các sản phẩm nông nghiệp; tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế tuần hoàn trong ngành nông nghiệp, qua đó góp phần giảm tác động tiêu cực đến môi trường.
Đối với thức ăn chăn nuôi, việc sửa đổi quy định về thức ăn chăn nuôi là để đảm bảo sự đồng bộ giữa các loại hàng hóa có cùng mục đích sử dụng như thức ăn chăn nuôi, dược liệu; đồng thời cũng đảm bảo công bằng giữa thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước và thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Từ đó tạo động lực giúp doanh nghiệp giảm giá bán để hỗ trợ cho người chăn nuôi.