Thị trường bước vào một giai đoạn mới đầy nguy hiểm trong tuần qua. Theo các chuyên gia Phố Wall, "bán tháo cổ phiếu" là cụm từ đã chiếm sóng hầu hết các tiêu đề mặt báo trong tuần qua, nhưng sự tác động lẫn nhau của các thị trường toàn cầu còn lớn hơn đối với tiền tệ và trái phiếu.
Sau khi bị chỉ trích vì chậm nhận biết lạm phát, Fed đã bắt tay vào một loạt đợt tăng lãi suất mạnh mẽ nhất kể từ những năm 1980. Từ mức lãi suất gần 0 vào tháng 3, Fed đã đẩy lãi suất lên trên 3% vào thời điểm hiện tại. Đồng thời, kế hoạch nới lỏng bảng cân đối kế toán 8.800 tỷ USD trong một quá trình được gọi là thắt chặt định lượng cho phép tiền thu được từ chứng khoán mà Fed có trên sổ sách của mình được bán ra thị trường mỗi tháng thay vì được tái đầu tư - đã thu hẹp thanh khoản trên thị trường.
“Fed đang phá vỡ mọi thứ. Thực sự chúng ta không thể chỉ ra những gì đang diễn ra trên các thị trường ngày nay nếu dựa vào lịch sử; chúng ta đang thấy nhiều biến động lệch chuẩn trong những thứ như đồng krona Thụy Điển, đồng EURO của châu Âu, dầu mỏ, bạc, giống như mọi ngày. Đây không phải là những động thái lành mạnh”, Benjamin Dunn, Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn Alpha Theory Advisors cho biết.
Cảnh báo của đồng đô la
Hiện tại, sự tăng giá của đồng đô la đã thu hút các nhà quan sát thị trường. Các nhà đầu tư toàn cầu đang đổ xô vào các tài sản có lợi suất cao hơn của Mỹ nhờ các hành động của Fed và đồng đô la đã tăng giá mạnh, trong khi các đồng tiền khác suy yếu và đẩy Chỉ số Đô la ICE có mức tăng tốt nhất trong năm kể từ khi chỉ số này xuất hiện vào năm 1985.
“Sức mạnh của đồng đô la Mỹ trong lịch sử đã dẫn đến một số loại khủng hoảng tài chính hoặc kinh tế”, Michael Wilson, chiến lược gia trưởng của Morgan Stanley cho biết. Theo Morgan Stanley, mức đỉnh trong quá khứ của đồng đô la trùng với cuộc khủng hoảng nợ Mexico vào đầu những năm 1990, bong bóng chứng khoán công nghệ Mỹ vào cuối những năm 1990, cơn sốt nhà đất xảy ra trước cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và cuộc khủng hoảng trái phiếu chính phủ năm 2012.
Themistoklis Fiotakis, người đứng đầu toàn cầu về FX và chiến lược thị trường mới nổi của Barclays cho biết, đồng đô la đang làm mất ổn định các nền kinh tế ở nước ngoài vì nó làm gia tăng áp lực lạm phát bên ngoài Mỹ.
“Fed hiện đang hoạt động quá mức và điều này đang làm tăng giá đồng đô la theo cách mà đối với chúng tôi, ít nhất là khó có thể lường trước được. Các thị trường có thể đang đánh giá thấp tác động lạm phát của đồng đô la đang tăng lên đối với phần còn lại của thế giới”, ông cho biết.
Trong bối cảnh đồng đô la mạnh, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã buộc phải hỗ trợ thị trường trái phiếu trong nước. Các nhà đầu tư đã bán tháo trái phiếu chính phủ Anh bắt đầu từ tuần trước sau khi chính phủ công bố kế hoạch kích thích nền kinh tế, trước những động thái nhằm chống lại lạm phát.
Nỗi sợ hãi khi thực hiện Repo
Theo Mark Connors, cựu Giám đốc tư vấn rủi ro toàn cầu của Credit Suisse, có hai mối quan tâm lớn hiện nay: Sự bất ổn gia tăng trong những gì được cho là công cụ thu nhập cố định an toàn nhất trên thế giới có thể làm gián đoạn hệ thống tài chính.
Vì trái phiếu Kho bạc được hỗ trợ bởi niềm tin và tín dụng hoàn toàn của chính phủ Mỹ và được sử dụng làm tài sản thế chấp trên thị trường tài trợ qua đêm, việc giảm giá và dẫn đến lợi suất cao hơn có thể phá hủy hoạt động trơn tru của các thị trường đó.
Các vấn đề trên thị trường repo xảy ra gần đây nhất vào tháng 9/2019 khi Fed buộc phải bơm hàng tỷ đô la để trấn tĩnh thị trường repo, một cơ chế cấp vốn ngắn hạn cần thiết cho các ngân hàng, tập đoàn và chính phủ (Hợp đồng Repo, tiếng Anh là Repurchase Agreement, hay còn gọi là thỏa thuận mua lại là hợp đồng mua bán chứng khoán với cam kết của người bán sẽ mua lại chứng khoán đó từ người mua với một mức giá cụ thể vào một ngày cụ thể trong tương lai).
“Fed có thể phải ổn định giá trái phiếu kho bạc. Những gì đang xảy ra có thể yêu cầu họ phải can thiệp và cung cấp tài trợ khẩn cấp”, ông Mark Connors cho biết.
Theo ông, làm như vậy có thể sẽ buộc Fed phải tạm dừng chương trình thắt chặt định lượng trước thời hạn, giống như Ngân hàng Trung ương Anh đã làm. Mặc dù điều đó sẽ gây nhầm lẫn cho thông điệp của Fed rằng họ đang hành động khó khăn đối với lạm phát, nhưng ngân hàng trung ương sẽ không có lựa chọn nào khác.
Có thể xảy ra sóng thần
Nỗi lo thứ hai là thị trường biến động mạnh sẽ bộc lộ những bàn tay yếu kém giữa các nhà quản lý tài sản, quỹ đầu cơ hoặc những người tham gia khác trên thị trường, những người có thể đã bị lạm dụng quá mức hoặc chấp nhận rủi ro không khôn ngoan. Trong khi một cú sụp đổ có thể được kiềm chế, nhưng hiện tượng margin call và force sell có thể gây ảnh hưởng đến thị trường hơn nữa.
“Khi đồng đô la tăng đột biến, một cơn sóng thần có thể xảy ra. Tiền bị thu hút ở một tài sản và rút ra khỏi các tài sản khác, đó là hiệu ứng gián tiếp”, ông Mark Connors cho biết.
Ông Benjamin Dunn cho biết, mối tương quan gia tăng giữa các tài sản trong những tuần gần đây khiến ông nhớ lại thời kỳ ngay trước cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, khi xu hướng giao dịch dựa trên tiền tệ bùng nổ. Chiến lược Carry Trade liên quan đến việc đi vay ở một thị trường có lãi suất thấp và tái đầu tư vào một thị trường có lãi suất cao hơn, thường có sự hỗ trợ của đòn bẩy nhưng có lịch sử nhiều lần thất bại.
“Fed và tất cả các hành động của ngân hàng trung ương đang tạo ra bối cảnh cho một đợt giảm giá khá lớn ngay bây giờ”, ông Benjamin Dunn cho biết.
Đồng đô la mạnh hơn cũng có những tác động khác: Nó làm cho nhiều trái phiếu bằng đồng đô la được phát hành bởi những bên phát hành không phải là Mỹ khó trả nợ hơn, điều này có thể gây áp lực cho các thị trường mới nổi vốn đang phải vật lộn với lạm phát. Và các quốc gia khác có thể bán bớt chứng khoán của Mỹ trong nỗ lực bảo vệ đồng tiền, làm trầm trọng thêm diễn biến của trái phiếu Kho bạc.
Theo chiến lược gia Tim Wessel của Deutsche Bank, những công ty được gọi là xác sống vẫn tồn tại được nhờ môi trường lãi suất thấp trong 15 năm qua có thể sẽ phải đối mặt với “tính toán” về các vụ vỡ nợ khi họ phải vật lộn để khai thác các khoản nợ đắt đỏ hơn.
Sợ hãi về những điều chưa biết
Cũng như không ai đoán trước được rằng một giao dịch quỹ hưu trí ít người biết đến sẽ kích hoạt một loạt vụ bán trái phiếu của Anh, đó là những ẩn số đáng lo ngại nhất. Fed đang “học hỏi trong thời gian thực” cách các thị trường sẽ phản ứng khi họ cố gắng kiềm chế sự hỗ trợ mà họ đã đưa ra kể từ cuộc khủng hoảng năm 2008.
“Lo lắng thực sự là chúng ta không biết phải tìm kiếm những rủi ro này ở đâu. Đó là một trong những điểm của việc thắt chặt các điều kiện tài chính; chính là những người kéo dài quá mức cuối cùng cũng phải trả giá chiến lược gia”, Tim Wessel cho biết.
Tuy nhiên, chính những cải cách xuất phát từ cuộc khủng hoảng toàn cầu vừa qua lại khiến thị trường trở nên mong manh hơn. Giao dịch giữa các loại tài sản ít hơn và dễ bị gián đoạn hơn sau khi các cơ quan quản lý của Mỹ buộc các ngân hàng rút lui khỏi các hoạt động kinh doanh độc quyền.
Các cơ quan quản lý đã làm điều đó bởi vì các ngân hàng đã chấp nhận rủi ro quá mức trước cuộc khủng hoảng năm 2008, cho rằng cuối cùng họ sẽ được cứu. Trong khi các cải cách đẩy rủi ro ra khỏi các ngân hàng, vốn an toàn hơn ngày nay, nó đã khiến các ngân hàng trung ương gánh thêm nhiều gánh nặng trong việc giữ cho thị trường phát triển.
Ngoại trừ các công ty châu Âu đang gặp khó khăn như Credit Suisse, các nhà đầu tư và nhà phân tích cho biết, có niềm tin rằng hầu hết các ngân hàng sẽ có thể chống chọi với những bất ổn thị trường sắp tới.
Tuy nhiên, điều đang trở nên rõ ràng hơn là sẽ rất khó để Mỹ - và các nền kinh tế lớn khác - tự “cai nghiện” sự hỗ trợ đặc biệt mà Fed đã dành cho họ trong 15 năm qua.
Chiến lược gia Peter Boockvar của Bleakley Financial Group cho biết: “Vấn đề của tất cả những điều này là chính các chính sách của họ đã tạo ra sự mong manh, các chính sách của chính họ đã tạo ra sự chênh lệch và giờ đây chúng tôi đang dựa vào các chính sách đó để giải quyết những bất ổn. Đó là một thế giới khá lộn xộn”.
