Phó chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Phạm Thuý Chinh.
Ách tắc trong mua sắm trang thiết bị y tế, vụ việc xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á, việc trục lợi chuyến bay đưa công dân Việt Nam ở nước ngoài về nước...đều được điểm danh khi thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTKCLP) năm 2021.
Báo cáo thẩm tra này do Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội chủ trì thực hiện, được Phó chủ nhiệm Phạm Thuý Chinh báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong phiên họp sáng 25/4.
Trước hết, về công tác hoàn thiện thể chế, cơ quan thẩm tra nhận xét trong bối cảnh chuyển công tác phòng, chống dịch Covid-19 sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch Covid-19” Chính phủ chưa có văn bản chỉ đạo cụ thể về THTK,CLP và chưa điều chỉnh, bổ sung các nhiệm vụ, chỉ tiêu của Chương trình tổng thể THTK,CLP năm 2021 để phù hợp với tình hình mới.
Bên cạnh đó, một số chính sách được Quốc hội ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân nhưng Chính phủ, các bộ, ngành có liên quan chậm ban hành quy định, hướng dẫn chi tiết.
Cụ thể, Nghị quyết số 12/2021/UBTVQH15 về việc thực hiện một số cơ chế, chính sách trong lĩnh vực y tế để phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19, đến nay, Chính phủ, Bộ Y tế chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện.
Một số quy định chưa sát với thực tế, khó thực hiện, tốn kém về thời gian và nguồn lực để triển khai, nhất là chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19.
Chấn chỉnh mua sắm trang thiết bị y tế
Đi vào một số lĩnh vực cụ thể, trong mua sắm, sử dụng phương tiện đi lại và phương tiện, thiết bị làm việc của cơ quan, tổ chức trong khu vực nhà nước, cơ quan thẩm tra đánh giá, tình trạng ách tắc trong việc mua sắm trang thiết bị y tế chưa được tháo gỡ kịp thời, ảnh hưởng đến công tác phòng chống dịch.
Còn tồn tại thực trạng mua sắm hàng hóa, trang thiết bị, vật tư không đúng quy định hiện hành của nhà nước , mua sắm vượt quá nhu cầu dẫn đến không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả... gây lãng phí ngân sách nhà nước.
Việc thực hiện các quy định về THTK,CLP liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 có vi phạm pháp luật trong việc quản lý, nghiên cứu, ứng dụng khoa học; đấu thầu, mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công như vụ án "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; đưa hối lộ; nhận hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á và một số cơ quan, địa phương trong thời gian vừa qua đã gây thất thoát, lãng phí kinh phí, tài sản công, gây bức xúc trong nhân dân.
Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần làm rõ nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống văn bản pháp luật trong quản lý khoa học, đấu thầu, mua sắm tài sản công, đấu thầu, mua sắm trang thiết bị, vắc-xin, thuốc, hóa chất và sinh phẩm xét nghiệm để có giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân, nhận xét của cơ quan thẩm tra là thông tin thị trường bất động sản chưa đầy đủ, thiếu minh bạch, giá bất động sản tăng bất thường tại một số nơi .
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển mạnh nhưng có dấu hiệu “nóng” ; tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, có doanh nghiệp “lách luật” phát hành trái phiếu sai quy định. Tình trạng một số cá nhân, doanh nghiệp thao túng thị trường chứng khoán gây thiệt hại cho nhà đầu tư, thất thoát lãng phí nguồn lực trong nhân dân.
Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng chủ trương của Đảng và Nhà nước trong việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam ở nước ngoài có nhu cầu và hoàn cảnh khó khăn về nước khi dịch Covid-19 bùng phát để trục lợi làm tăng chi phí, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, lãng phí nguồn lực xã hội, báo cáo thẩm tra điểm danh.
Băn khoăn đầu tư công
Trong đầu tư xây dựng, Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách nhận xét, năm 2021, Chính phủ đã chủ động, tích cực trong công tác chỉ đạo, điều hành với nhiều giải pháp quyết liệt triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư công năm 2021, nhất là việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng cuối năm.
Nhưng, lĩnh vực này còn nhiều hạn chế từ việc lập, phân bổ, quản lý, sử dụng vốn đầu tư công, dẫn đến lãng phí nguồn lực Nhà nước.
Cơ quan thẩm tra nhấn mạnh, tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách Trung ương cho các dự án, chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương diễn ra trong nhiều năm chưa được khắc phục, diễn ra ở nhiều bộ, ngành, địa phương.
Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra băn khoăn và đề nghị Chính phủ báo cáo làm rõ vấn đề kết quả tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công, khi mà 9 tháng đầu năm chậm, trong đó có một số dự án đầu tư trọng điểm. Đến hết tháng 9/2021, có tới 36 bộ, cơ quan trung ương và 20 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 40% kế hoạch, trong đó vẫn còn 3 cơ quan chưa giải ngân kế hoạch vốn được giao năm 2021. Ước tính đến hết năm giải ngân vốn đầu tư đạt khoảng 76% kế hoạch, trong đó giải ngân vốn trong nước đạt khoảng 80%; vốn ngoài nước đạt khoảng 41% kế hoạch.
Tuy nhiên những tháng cuối năm tỷ lệ giải ngân tăng đột biến: vốn ngân sách nhà nước năm 2021 ước thanh toán đến 31/01/2022 là 431.188,53 tỷ đồng, đạt 93,47% kế hoạch Thủ tướng giao (cùng kỳ năm 2020 đạt 97,46% kế hoạch). Trong đó giải ngân 6 tháng cuối năm 2021 đạt 64,45% kế hoạch.
Ở lĩnh vực này, báo cáo thẩm tra nêu rõ, một số dự án quan trọng quốc gia còn xảy ra tình trạng chậm trễ trong công tác triển khai, đưa vào hoạt động gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, như các dự án đường sắt đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội và TP.HCM.
