Trong 2 năm trở lại đây, thời gian làm thủ tục hành chính thuế, bao gồm cả thủ tục bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp của doanh nghiệp đã liên tục giảm. Từ 1.050 giờ/năm năm 2010 xuống còn 941 giờ/năm năm 2012 và hiện nay là 872 giờ/năm.
Thế nhưng, nỗ lực trên của ngành tài chính chưa đáp ứng được đòi hỏi của doanh nghiệp và thời gian làm thủ tục thuế của Việt Nam còn cao gấp 4 lần các nước ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, gấp hơn 5 lần so với các nước ASEAN-6.
Chính vì vậy, yêu cầu cải cách hành chính thuế được đặt ra cấp bách hơn lúc nào hết, nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, thu hút đầu tư nước ngoài.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng từng nhiều lần chia sẻ rằng, ông rất sốt ruột trước thực tế là, chỉ số mức độ thuận lợi về thuế của Việt Nam luôn đứng ở vị trí “áp chót” trong bảng xếp hạng của Ngân hàng Thế giới (WB). Trong Chương trình “Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời” cuối tuần qua, người đứng đầu ngành tài chính đã cam kết đẩy mạnh cải cách hành chính, với mong muốn thay đổi thứ hạng môi trường kinh doanh theo xếp hạng của WB.
Cụ thể, từ nay đến trung tuần tháng 9, Bộ Tài chính tập trung rà soát, sửa đổi, bãi bỏ các thủ tục, chỉ tiêu không cần thiết đối với việc kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng (giảm cho doanh nghiệp mỗi năm được 156 giờ); khắc phục sự khác biệt giữa doanh thu kế toán và doanh thu tính thuế thu nhập doanh nghiệp (giảm được 35 giờ làm thủ tục thuế); khắc phục sự khác biệt giữa ghi nhận chi phí kế toán với chi phí tính thuế thu nhập doanh nghiệp (giảm 10 giờ). Như vậy, từ giữa tháng 9/2014 trở đi, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được 201 giờ.
Trong những tháng còn lại của năm 2014, Tổng cục Thuế tiếp tục đẩy mạnh kê khai thuế điện tử, giảm cho doanh nghiệp 23 giờ. Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa một số nghị định liên quan đến thủ tục hành chính thuế, giảm cho doanh nghiệp thêm 88 giờ nữa.
Nếu các giải pháp trên được thực hiện đúng như kế hoạch, cộng với việc BHXH giảm được 50% thời gian cho doanh nghiệp (từ 335 giờ xuống còn 167 giờ) theo đúng yêu cầu của Thủ tướng, thì năm 2015, doanh nghiệp Việt Nam vẫn mất 393 giờ làm thủ tục hành chính thuế.
Giảm thời gian làm thủ tục hành chính thuế (gồm cả thủ tục bảo hiểm) từ 872 giờ hiện nay xuống còn 393 giờ vào đầu năm 2015 đã nằm trong tầm tay, nhưng việc giảm từ 393 giờ xuống còn 171 giờ trong năm 2015 để bằng với các nước ASEAN-6 lại không đơn giản, bởi phụ thuộc rất lớn vào BHXH Việt Nam.
Có thể nói, ngành tài chính không thể thực hiện được mục tiêu giảm thủ tục hành chính thuế xuống còn 171 giờ/năm, nếu BHXH không nỗ lực hơn nữa trong cải cách thủ tục hành chính. Vì nếu chỉ giảm được 50% thời gian, thì lĩnh vực bảo hiểm vẫn “ngốn” 167 giờ trong tổng số 171 giờ làm thủ tục hành chính thuế nói chung.
Muốn cải cách triệt để thủ tục hành chính thuế để bằng với ASEAN-6, không còn cách nào khác, phải đẩy mạnh khai thuế điện tử, nộp thuế qua hệ thống ngân hàng; kết nối hệ thống thuế - hải quan - kho bạc - ngân hàng. Làm được điều này, ngoài nỗ lực của ngành tài chính và ngân hàng, cần phải có sự vào cuộc của cả ngành bưu chính - viễn thông.
Đặt ra quyết tâm mới chỉ là điều kiện cần, nhưng sự phát triển của công nghệ thông tin cũng như sự vào cuộc của các ngành khác, mới là điều kiện đủ để mục tiêu giảm tối đa phiền hà cho doanh nghiệp sẽ thành hiện thực.
