Bị cáo Hà Văn Thắm tại tòa
Trong số 48 bị cáo hầu tòa, có đến 44 bị cáo nguyên là lãnh đạo cấp trung của Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank). Họ là các giám đốc chi nhánh, phòng giao dịch, bộ phận nghiệp vụ của Hội sở bị truy tố vì thực hiện quyết sách chi lãi ngoài do Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank) và Nguyễn Xuân Sơn (nguyên Tổng giám đốc Oceanbank) chỉ đạo từ năm 2009-2014.
Ngay từ những ngày đầu xét xử, nhiều bị cáo nữ đã không giữ được bình tĩnh, khóc sụt sùi. Lời khai của những bị cáo này thể hiện việc chịu áp lực rất lớn từ HĐQT Ngân hàng.
Bị cáo Nguyễn Thị Kiều Liên, nguyên Giám đốc Chi nhánh Vũng Tàu khai, năm 2011, trong bối cảnh “phải chăm sóc khách hàng để giữ chân họ”, nhiều chi nhánh đã thực hiện triệt để chủ trương chi ngoài lãi suất của lãnh đạo Ngân hàng.
“Thời điểm đó, Chủ tịch Thắm từng nói, anh chị nào không làm được thì đứng sang một bên cho người khác làm. Và thực tế, nhiều người đã phải điều chuyển vị trí, hoặc không giữ được công việc của mình. Anh Thắm hứa sẽ có nguồn hợp lý để hỗ trợ cho chi nhánh và đưa những quyết sách để nhân viên dưới quyền tin tưởng, song không ai nghĩ có ngày hôm nay... Chúng tôi làm công ăn lương, chỉ biết tuân theo chỉ đạo của cấp trên”, bị cáo Liên bày tỏ.
Theo quy kết, Khối bán lẻ tổng hợp đã kiểm tra các khoản tiền chi lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng cá nhân, chuyển cho bộ phận kế toán hạch toán để chuyển tiền cho các chi nhánh, phòng giao dịch. Tuy nhiên, bị cáo Nguyễn Thị Thu Ba (nguyên Giám đốc Khối Bán lẻ từ tháng 5/2011 đên tháng 8/2012) tỏ ra băn khoăn, bởi thông thường, một khoản tiền khi ra khỏi ngân hàng phải đảm bảo các nguyên tắc kế toán, đó là: người lập tờ trình, người kiểm soát và phê duyệt. Song, chức năng này không thuộc Khối Bán lẻ, mà thuộc Ban Kế toán.
“Chữ ký của bị cáo gửi sang Ban Kế toán là xác thực đối chiếu danh sách. Bị cáo không biết nguồn tiền và hình thức chi trả. Bị cáo không hiểu vì sao lại bị quy kết tội nặng như thế này, bị cáo chỉ làm theo chức năng, nhiệm vụ của đơn vị”, bị cáo Ba khai.
Thừa nhận đã chi trực tiếp số tiền 66 tỷ đồng vào tài khoản khách hàng, song bị cáo Nguyễn Thị Nga, nguyên Kế toán trưởng Oceanbank cũng khai rằng: “Bị cáo làm theo chỉ đạo, vì Oceanbank chưa có tiền chi, nên dùng nguồn tạm ứng”.
Vướng vòng lao lý vì chuyển tiền từ Oceanbank cho Nguyễn Xuân Sơn (246 tỷ đồng), bị cáo Nguyễn Xuân Thắng (nguyên Phó giám đốc Khối Khách hàng lớn và đối tác chiến lược) một mực cho rằng, không biết rõ nguồn gốc, mục đích sử dụng tiền. Bị cáo này cho hay, bản thân không được ký hợp đồng, hay ủy quyền thỏa thuận lãi suất với khách hàng.
Bị cáo Hà Văn Thắm cũng thừa nhận, những người nhận tiền đều do Nguyễn Xuân Sơn chỉ định. “Vị trí của Thắng trong ngân hàng không cao, nên không phải trực tiếp chuyển tiền, chỉ khi Sơn nhờ Thắng đi lấy tiền, thì tôi mới chuyển”, bị cáo Thắm khai.
Do vụ án có nhiều vấn đề không thể làm rõ ngay tại tòa, nên đại diện Viện Kiểm sát đã đề nghị trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Sau khi hội ý, Hội đồng xét xử đã ra quyết định hoãn phiên tòa.
Hà Văn Thắm nhiều lần “gỡ tội” cho cấp dưới
Tại tòa, nhiều lần bị cáo Hà Văn Thắm nhận trách nhiệm về mình và tìm cách “gỡ tội” cho cấp dưới. Chẳng hạn, về hành vi của Lê Thị Thu Thủy (nguyên Phó tổng giám đốc Oceanbank), theo bị cáo Thắm, là do Thủy không biết, gần như bị cáo lừa Thủy sẽ hoàn ứng, xử lý khoản tiền rút ra chi cho Nguyễn Xuân Sơn.
“Bây giờ đã vi phạm Chỉ thị 02 của Ngân hàng Nhà nước, nếu không để mọi người làm, Ngân hàng có thể bị sập. Với đại diện phần vốn góp, chị Thủy có thể rút tư cách, hoặc chuyển người khác làm, vì không có cách nào khác. Do đó, nếu quy kết các bị cáo có tội, thì hoàn toàn do lỗi của bị cáo”, Thắm tỏ bày.
Theo bị cáo Thắm, suốt năm 2009, bị cáo và Ban Điều hành OceanBank thống nhất ra chỉ tiêu huy động vốn cho các đơn vị, trong đó có Khối Nguồn vốn, Khối Bán lẻ, Khối Khách hàng doanh nghiệp và các chi nhánh, phòng giao dịch. Trong hoàn cảnh thị trường khó khăn, ngân hàng buộc phải chi lãi suất ngoài để cạnh tranh.
Trong một lời khai khác, bị cáo Thắm lý giải: “Nhiều khi khách hàng họ biếu 1-2 triệu đồng, đây là số tiền mà nhân viên được hưởng, nhưng họ không nhận, mà bỏ vào tài khoản chung. Thậm chí, tài khoản này cũng phải chuyển vào tài khoản của sếp để hoàn ứng dần. Số tiền đó tuy nhỏ, nhưng ý nghĩa lớn. Họ trung thực, thân thiết. Họ không giúp sức, mà họ giúp Ngân hàng giảm chi phí vượt trần. Họ là những người có năng lực, đạo đức, nếu bị tách ra khỏi xã hội thì rất là lãng phí”.
