Cục Xuất nhập khẩu đang xây dựng Đề án “Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất trong nước”.
Việc xây dựng Đề án Đa dạng hóa nguồn cung nguyên liệu nhập khẩu là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Bộ Công thương giao cho Cục Xuất nhập khẩu trong thời gian tới. Đơn vị này đã phối hợp với các hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp xây dựng nội dung Đề án và các chính sách hỗ trợ liên quan”.
Theo ông Nguyễn Anh Sơn, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, hội thảo không chỉ là dịp để tiếp nhận góp ý chuyên môn, mà còn là bước đi đầu tiên trong tiến trình kiến tạo một hệ sinh thái nhập khẩu nguyên liệu minh bạch, ổn định và bền vững.
"Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến thẳng thắn, sát thực tế từ các hiệp hội và doanh nghiệp, đặc biệt là về những thị trường và chủng loại nguyên liệu đang gặp khó khăn để hoàn thiện Đề án một cách khả thi và sát với thực tiễn sản xuất”, ông Sơn nói.
Trong các năm gần đây, nhập khẩu, nhập siêu đã được kiểm soát, cán cân thương mại của Việt Nam từ năm 2016 đến nay có thặng dư 9 năm liên tiếp.
Thế nhưng, cơ cấu thị trường nhập khẩu vẫn chưa thực hiện được các mục tiêu đề ra là “Đa dạng hóa thị trường nhập khẩu, cải thiện thâm hụt thương mại với các thị trường Việt Nam nhập siêu”.
Trên thực tế, nhập khẩu đầu vào cho sản xuất chủ yếu từ khu vực thị trường châu Á, nhất là từ Trung Quốc, Hàn Quốc và một số nước ASEAN như Singapore và Thái Lan. Tỷ trọng nhập khẩu từ những thị trường “công nghệ nguồn” như Nhật Bản, EU và Bắc Mỹ còn thấp.
Việc khai thác nguồn cung từ các thị trường Nam Mỹ, Tây Á, châu Phi chưa đạt hiệu quả, một phần do khoảng cách địa lý, một phần do chưa có các khung khổ pháp lý về hợp tác thương mại ở mức độ sâu rộng như các FTA.
Trong khi đó, bối cảnh mới đòi hỏi cần phải có sự chủ động trong xây dựng các phương án thị trường nhập khẩu thay thế cho các thị trường truyền thống. Các hiệp hội ngành hàng chia sẻ về tình hình nhập khẩu nguyên liệu của các ngành hàng hiện nay, đánh giá khả năng, định hướng chuyển đổi thị trường nhập khẩu và đề xuất các kiến nghị để hỗ trợ việc thực hiện đa dạng hoá nguồn cung.
Quy mô xuất khẩu hàng hóa trong nước liên tục tăng cao trong những năm gần đây, song nhập khẩu máy móc, nguyên liệu đầu vào cũng gia tăng nhanh chóng và tập trung ở một số thị trường/khu vực thị trường.
Theo Cục Hải quan, năm 2024, cả nước xuất khẩu gần 406 tỷ USD hàng hóa và nhập khẩu 381 tỷ USD (tăng 16,7%). Tuy nhiên, chỉ riêng nhập khẩu từ Trung Quốc đã lên tới 144 tỷ USD, tương ứng tăng 33,39 tỷ USD so với năm trước, nhập từ Hàn Quốc 55,93 tỷ USD, tăng 3,46 tỷ USD, từ ASEAN 47,06 tỷ USD, tăng 6,15 tỷ USD, từ Đài Loan 22,74 tỷ USD, tăng 4,32 tỷ USD.
Ngược lại, nhập khẩu từ EU chỉ 16,73 tỷ USD, tăng 1,8 tỷ USD, nhập từ Mỹ 15,1 tỷ USD, tăng 1,28 tỷ USD so với năm trước.
