Các nhà cung cấp châu Phi tham gia vào để đáp ứng nhu cầu của châu Âu, trong khi Nga bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của phương Tây, đang chuyển hướng sang thị trường châu Á.
Việc đổi hướng đánh dấu sự rung chuyển lớn nhất từ phía cung của thương mại dầu mỏ toàn cầu kể từ cuộc cách mạng đá phiến của Mỹ, đã thay đổi hình dạng thị trường khoảng một thập kỷ trước. Điều này cho thấy Nga có thể điều hướng lệnh cấm dầu của Liên minh châu Âu (EU), với điều kiện là châu Á và Trung Quốc tiếp tục mua dầu thô của nước này.
Các biện pháp trừng phạt áp đặt đối với Moscow bao gồm lệnh cấm Mỹ nhập khẩu dầu từ Nga đã khiến Nga phải xoay trục khỏi châu Âu sang các khách hàng ở Ấn Độ và Trung Quốc.
Theo dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), xuất khẩu của Nga vào tháng 4 đã trở lại mức trước khi xung đột leo thang và giá dầu đã ổn định quanh mức 110 USD/thùng sau khi chạm mức cao nhất trong 14 năm trên 139 USD/thùng vào tháng 3.
Ngay cả khi EU đồng ý với lệnh cấm dầu trong vòng trừng phạt tiếp theo lên Nga, các nhà phân tích cho rằng, tác động có thể được giảm bớt bởi nhu cầu từ châu Á.
Nhà phân tích Norbert Rücker của Julius Baer cho biết: “Trừ khi phương Tây gây áp lực ngoại giao đối với những người mua châu Á, chúng tôi không thấy khoảng cách nguồn cung ngày càng mở rộng và giá dầu tăng vọt”.
Một sự chắp vá phức tạp của các lệnh trừng phạt của Mỹ, EU và Anh đã cấm các tàu thuộc sở hữu của Nga hoặc mang cờ Nga ghé cảng, đồng nghĩa với việc một số hoạt động thương mại gia tăng sang châu Á đang được tạo điều kiện thông qua chuyển tải giữa hai tàu trên biển (STS) - một quá trình tốn kém trong đó gây nguy cơ tràn dầu lớn hơn.
Nhìn chung, theo công ty theo dõi tàu chở dầu Petro-Logistics và các dữ liệu khác, dòng thương mại dầu từ Nga đến châu Á qua đường biển đã tăng ít nhất 50% kể từ đầu năm.
Hoạt động vận chuyển giữa các tàu thuyền chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng thương mại đường biển đã chuyển từ bờ biển Đan Mạch sang Biển Địa Trung Hải để tránh các lệnh trừng phạt và phản đối.
Chủ tịch Petro-Logistics, Mark Gerber cho biết: “Việc chuyển giao từ tàu sang tàu diễn ra phổ biến ở vùng biển Đan Mạch, tại điểm vào của Biển Baltic. Những điều đó không còn xảy ra nữa và do đó, xu hướng chuyển giao từ tàu chở dầu bị trừng phạt sang tàu chở dầu không bị trừng phạt ngày càng tăng ở vùng biển Địa Trung Hải ấm hơn và thân thiện hơn”.
Ông Gerber cho biết, khối lượng dầu thô của Nga và các sản phẩm được chuyển giữa các tàu chở dầu ở Địa Trung Hải vào khoảng 400.000 thùng/ngày, trong đó phần lớn được chuyển đến châu Á, tăng thêm 2,3 triệu thùng/ngày. Trước đó vào tháng 1, chỉ khoảng 1,5 triệu thùng/ngày đã được gửi trực tiếp đến châu Á.
Dầu của Nga được chất trên các tàu chở dầu Aframax hoặc Suezmax có sức chở dưới 1 triệu thùng và nó được chuyển trên biển sang các tàu lớn hơn có thể chở 2 triệu thùng, giúp tiết kiệm chi phí vận chuyển hơn.
Khối lượng vận chuyển bằng đường biển chỉ là một phần trong tổng kim ngạch xuất khẩu từ Nga. Tính cả nguồn cung vận chuyển dầu bằng đường ống, tổng xuất khẩu sản phẩm và dầu thô của Nga chỉ tăng lên trên 8 triệu thùng/ngày trong tháng 4, trở lại mức trước khi xung đột leo thang.
Để bù đắp cho sự mất mát dầu của Nga, các nhà máy lọc dầu châu Âu đã chuyển sang nhập khẩu dầu thô từ Tây Phi, tăng 17% trong tháng 4 so với mức trung bình 2018-2021 theo Petro-Logistics.
Dữ liệu của Eikon cũng cho thấy sự gia tăng và cho thấy 660.000 thùng/ngày chủ yếu từ Nigeria, Angola và Cameroon sẽ đến Tây Bắc châu Âu vào tháng 5, với ba chuyến hàng của Tập đoàn dầu khí Amenam của Nigeria đến so với chỉ một chuyến vào tháng 2.
Trong khi đó, lượng dầu thô Tây Phi xuất sang Ấn Độ đã giảm gần một nửa với 280.000 thùng/ngày được giao trong tháng 4 từ 510.000 thùng/ngày trong tháng 3 khi Delhi chuyển sang nguồn cung của Nga.
Theo các nhà phân tích, với nhu cầu của châu Âu tăng cao, giá dầu thô ngọt nhẹ của Nigeria nói riêng đang đạt mức cao kỷ lục, dầu thô Forcados được chào với giá cao hơn ít nhất là 7 USD so với dầu Brent.
Nguồn cung từ Bắc Phi sang châu Âu tăng 30% kể từ tháng 3. Trong số này, dữ liệu của Eikon cho thấy lượng hàng từ cảng Sidi Kerir của Ai Cập đến Tây Bắc châu Âu sẽ tăng gần gấp đôi so với tháng 3 lên trên 400.000 thùng/ngày vào tháng 5.
Mỹ cũng đã tăng cường cung cấp dầu cho châu Âu. Theo công ty theo dõi Kpler, nhập khẩu dầu thô của châu Âu trong tháng 5 từ Mỹ đã giao tăng hơn 15% so với tháng 3.
