Đồng đô la Mỹ tiếp tục thống trị thương mại, giao dịch tài chính quốc tế và dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương. Do đó, chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ vẫn thúc đẩy các chu kỳ tài chính toàn cầu, tác động đến dòng vốn toàn cầu và tăng trưởng tín dụng.
Ảnh hưởng toàn cầu của chính sách tiền tệ Hoa Kỳ đặc biệt rõ ràng trong 7 năm nới lỏng (2007–2014) do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và hậu quả của nó gây ra. Tiếp theo là 4,5 năm thắt chặt bắt đầu từ "cơn thịnh nộ thu hẹp" năm 2013.
Sau đó, ba năm nới lỏng (2019–2022), phần lớn do đại dịch COVID-19 gây ra, cuối cùng đã dẫn đến một đợt thắt chặt lớn bắt đầu vào tháng 2/2022 như một phản ứng chậm trễ đối với lạm phát tăng nhanh ở Hoa Kỳ.
Lãi suất ở Hoa Kỳ và các nền kinh tế tiên tiến khác đã phá vỡ mức chưa từng thấy kể từ trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008–2009.
Khi những thay đổi về chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ có tác động toàn cầu, thị trường vốn ở các nền kinh tế mới nổi thường dễ bị tổn thương trước dòng vốn chảy ra bất ổn do chất lượng trong thời kỳ bất ổn gia tăng.
 |
| Ông Donghyun Park, Cố vấn kinh tế (Sáng kiến kiến thức chiến lược), Văn phòng kinh tế trưởng và Vụ trưởng, Vụ Nghiên cứu Kinh tế và Tác động Phát triển, ADB |
Họ cũng dễ bị tổn thương trước dòng vốn chảy vào tìm kiếm lợi nhuận không ổn định trong thời kỳ lợi nhuận thấp ở Hoa Kỳ. Dòng vốn chảy vào lớn đã được quan sát thấy khi Cục Dự trữ Liên bang nới lỏng tiền tệ ồ ạt đẩy lãi suất quỹ liên bang xuống gần bằng 0 sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Ở cấp độ rộng hơn, những đợt này gây áp lực ngày càng tăng lên triển vọng kinh tế vĩ mô của các thị trường mới nổi và làm tăng hồ sơ rủi ro của họ. Chúng cũng tác động đến tiền tệ của thị trường mới nổi, việc trả nợ và dòng vốn.
Ví dụ, năm 2023 chứng kiến nhiều loại tiền tệ ở các nước đang phát triển châu Á mất giá đáng kể so với đô la Mỹ do Cục Dự trữ Liên bang thắt chặt mạnh tay.
Một câu hỏi tự nhiên nảy sinh là tại sao một số thị trường mới nổi lại có khả năng phục hồi tốt hơn và/hoặc ít bị tổn thương hơn trước các chu kỳ chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ. Vấn đề được xem xét trong nghiên cứu Hiệu suất của các thị trường mới nổi trong các chu kỳ nới lỏng và thắt chặt của Fed: Phân tích khả năng phục hồi xuyên quốc gia của Joshua Aizenman, Donghyun Park, Irfan A. Qureshi, Gazi Salah Uddin và Jamel Saadaoui.
Một cách tiếp cận là đánh giá theo kinh nghiệm xem các biến kinh tế vĩ mô như mức nợ và các biến thể chế như mức độ tham nhũng có thể giải thích được khả năng phục hồi của thị trường mới nổi trong mỗi chu kỳ hay không.
Nghiên cứu cũng áp dụng phương pháp tiếp cận toàn diện để đo lường khả năng phục hồi của thị trường mới nổi bằng cách tập trung vào tỷ giá hối đoái song phương so với đô la Mỹ; áp lực thị trường tỷ giá hối đoái; và chỉ số Morgan Stanley Capital International (MSCI) cụ thể của từng quốc gia.
Ngoài ra, vai trò của các yếu tố chính sách như loại chế độ tỷ giá hối đoái và mục tiêu lạm phát cũng được xem xét.
Ở cấp độ rộng nhất, nghiên cứu hiện tại phát hiện ra rằng, các biến kinh tế vĩ mô và thể chế thực sự có liên quan đáng kể đến hiệu suất của thị trường mới nổi. Hơn nữa, các yếu tố quyết định khả năng phục hồi khác nhau trong các chu kỳ thắt chặt so với nới lỏng và chất lượng của các thể chế thậm chí còn quan trọng hơn trong thời kỳ khó khăn.
 |
| Ông Irfan A. Qureshi, Chuyên gia kinh tế, Ban nghiên cứu kinh tế vĩ mô, Vụ Nghiên cứu Kinh tế và Tác động Phát triển, ADB |
Chúng tôi thấy rằng, sự khác biệt giữa các quốc gia về các yếu tố cơ bản kinh tế vĩ mô và các biến thể chế trước có thể giúp giải thích sự khác biệt về hiệu suất và khả năng phục hồi của một nhóm lớn các thị trường mới nổi trong các chu kỳ tiền tệ khác nhau của Hoa Kỳ.
Các yếu tố quyết định này khác nhau trong các chu kỳ thắt chặt so với nới lỏng. Tầm quan trọng của các biến thể chế trước tăng lên trong các chu kỳ tiền tệ do cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu và cơn thịnh nộ cắt giảm. Điều này cho thấy các thể chế mạnh có ý nghĩa hơn trong thời kỳ khó khăn.
Để giải quyết những vấn đề này, các nhà hoạch định chính sách thị trường mới nổi cần hiểu rằng, các biến số kinh tế vĩ mô như lượng dự trữ quốc tế, cán cân tài khoản vãng lai và lạm phát đều là những yếu tố quan trọng quyết định khả năng phục hồi của thị trường mới nổi trước những biến động chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ.
Điều này củng cố thêm cho quan điểm thông thường rằng các yếu tố cơ bản vững chắc sẽ bảo vệ các thị trường mới nổi trước những cú sốc lớn bên ngoài.
Đặc biệt, các nhà hoạch định chính sách nên tiếp tục tập trung vào các quốc gia dễ bị tổn thương với nghĩa vụ nợ nước ngoài lớn, các nền kinh tế có thị trường bất động sản có đòn bẩy cao và các điểm yếu trên thị trường vốn thường bị thách thức bởi bối cảnh lãi suất thay đổi.
Chi phí đi vay của các nền kinh tế này có thể tăng nếu điều kiện tài chính toàn cầu đột ngột xấu đi, làm trầm trọng thêm các yếu tố cơ bản mong manh của họ.
Để bảo vệ nền kinh tế của mình trước sự biến động do chính sách tiền tệ của Hoa Kỳ gây ra, các nhà hoạch định chính sách của thị trường mới nổi phải ưu tiên củng cố các yếu tố cơ bản và thể chế kinh tế vĩ mô. Điều này sẽ giúp đảm bảo sự ổn định tài chính dài hạn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững trong bối cảnh những thách thức do biến động tài chính toàn cầu gây ra.
