Khi nhu cầu của người tiêu dùng không chỉ cần bền mà còn cần đẹp, thời trang, thì Giày Thượng Đình chưa đáp ứng được
Cổ phiếu bị cảnh báo
Ngày 8/6/2015, Công ty TNHH MTV Giầy Thượng Đình IPO hơn 1,9 triệu cổ phần với giá khởi điểm 10.000 đồng/cổ phần, nhưng tổng khối lượng cổ phần đăng ký mua lên tới hơn 22 triệu đơn vị. Các nhà đầu tư đã không ngần ngại đặt giá cao để mua được cổ phần của doanh nghiệp này. Kết quả, giá trúng cao nhất là 51.000 đồng/cổ phần, giá trúng thấp nhất là 44.000 đồng/cổ phần, mức giá trúng bình quân là 48.177 đồng/cổ phần.
Năm 2016, Công ty chính thức chuyển đổi sang mô hình công ty cổ phần và đưa 9,3 triệu cổ phiếu lên giao dịch trên sàn UPCoM từ ngày 16/12/2016 với mã chứng khoán GTD.
Sau hơn 1 năm giao dịch trên sàn, GTD đang nằm trong danh mục những cổ phiếu bị cảnh báo, bị hạn chế giao dịch và thị giá rơi từ mức 44.000 đồng/cổ phiếu trong phiên chào sàn xuống mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu.
Cổ phiếu GTD rơi vào tình trạng này bởi kiểm toán đã từ chối đưa ra ý kiến đối với báo cáo tài chính năm 2017 của Công ty.
Theo báo cáo của đơn vị kiểm toán là Công ty TNHH Kiểm toán VACO, GTD chưa xác định giá thành của thành phẩm nhập kho theo thực tế chi phí phát sinh, một phần chi phí khấu hao và chi phí nhân công chưa được tập hợp đủ trong giá thành theo phương pháp tính của Công ty và ghi nhận đủ trong chi phí quản lý doanh nghiệp.
Do đó, kiểm toán không thể thu thập được bằng chứng thích hợp để xác định số liệu liên quan đến giá thành thành phẩm nhập kho theo thực tế chi phí phát sinh cũng như đánh giá đầy đủ ảnh hưởng đến hàng tồn kho, giá vốn, chi phí quản lý doanh nghiệp, lợi nhuận… cho năm tài chính 2017.
Ngoài ra, GTD có một số vật tư thành phẩm chậm luân chuyển tại thời điểm 31/12/2017 với giá trị khoảng 2,4 tỷ đồng, Công ty chưa đánh giá dự phòng giảm giá hàng tồn kho này.
Với việc kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến, từ 10/4/2018, cổ phiếu GTD chỉ còn được giao dịch vào phiên thứ Sáu hàng tuần.
Ông Nguyễn Văn Khiêm, Tổng giám đốc GTD giải trình, với đặc thù sản xuất hàng tiêu dùng là giày dép thì việc các đơn hàng mang nhiều màu sắc, kích cỡ, kiểu dáng và nguyên liệu khác nhau nên việc tập hợp giá thành thực tế chi tiết cho từng đơn hàng sẽ gặp phải khó khăn nhất định.
Công ty đã tính giá thành kế hoạch trước khi nhận đơn hàng và triển khai sản xuất nhằm đảm bảo hiệu quả trong tương lai cho mỗi đơn hàng xuất khẩu. Ngoài ra, sản xuất mang tính dây chuyền được tổ chức từ khâu đầu đến khâu hoàn thành nên Công ty không thể trích khấu hao cho từng công đoạn.
Tuy nhiên, giải trình này không làm thỏa mãn nhà đầu tư. Bởi trong báo cáo kiểm toán năm 2016, kiểm toán không thể thu thập được bằng chứng kiểm toán đầy đủ liên quan đến tập hợp chi phí và tính giá thành thành phẩm nhập kho. Như vậy, sau 1 năm, GTD vẫn không khắc phục được vấn đề này.
Sau đó, Công ty đã cung cấp bổ sung hồ sơ tài liệu cho kiểm toán viên liên quan đến hàng tồn kho chậm luân chuyển và chi phí lương, đồng thời điều chỉnh bổ sung chi phí khấu hao để đảm bảo tài sản cố định hữu hình có thời gian khấu hao phù hợp.
“Của một đồng, công một nén”
Diễn tả chính xác tình trạng của GTD hiện tại là việc “làm không đủ ăn”. Chi phí quản lý doanh nghiệp ngốn hết lợi nhuận thuần làm ra là nguyên nhân khiến Công ty không có lãi.
Nhìn thực tế hiện tại, GTD đang gặp vấn đề trong phân bổ chi phí. Năm 2017, doanh thu thuần Công ty đạt được tăng 57% dẫn đến lợi nhuận gộp đạt 30 tỷ đồng, tăng 30% so với năm 2016, nhưng chi phí quản lý doanh nghiệp đội lên 38,1 tỷ đồng. Chi phí doanh nghiệp luôn chiếm mức cao trong cơ cấu chi phí của GTD. Năm 2016, Công ty lãi hơn 400 triệu đồng, năm 2017 lỗ 13 tỷ đồng.
Trong khi đó, đáng lẽ chi phí bán hàng phải được quan tâm đúng mức cho việc khuyến mãi, quảng cáo…, thì hạng mục này lại giảm từ 4,7 tỷ đồng năm 2016 xuống 3,3 tỷ đồng năm 2017.
Nhìn sang doanh nghiệp cùng ngành là Giày Bình Định (BDF), năm 2017, công ty này có lợi nhuận gộp thấp hơn (đạt 25 tỷ đồng), song chi phí quản lý doanh nghiệp duy trì ở mức 14,4 tỷ đồng, đồng thời tăng chi chi phí bán hàng, trong đó có quảng cáo, khuyến mãi lên 6,8 tỷ đồng (tăng 41%). Kết quả, tuy lợi nhuận giảm nhẹ so với năm 2016, nhưng vẫn đưa về khoản lãi hơn 4,3 tỷ đồng cho doanh nghiệp.
Về số lượng nhân sự, tính đến ngày 31/12/2017, GTD có 58 cán bộ và 629 công nhân viên. Trong khi đó, BDF có 120 cán bộ quản lý và 1.236 công nhân viên. Tính trung bình, hiệu suất trên mỗi nhân viên của BDF cao gấp đôi GTD.
Mặc dù GTD thực hiện sắp xếp lại lao động, bộ máy, với 2 phòng ban, 1 phân xưởng và 7 cán bộ quản lý được cắt giảm trong năm 2017, nhưng chi phí quản lý doanh nghiệp vẫn ở mức cao.
Thương hiệu vang bóng một thời nay đuối sức
Tiền thân là Xí nghiệp X30 được thành lập tháng 1/1957 với nhiệm vụ sản xuất mũ cứng và giầy vải cho quân đội, Giầy Thượng Đình tính đến nay đã có hơn 60 năm hoạt động. Với quãng thời gian ngang ngửa cuộc đời một con người, Giày Thượng Đình đã trải qua nhiều thăng trầm.
Tương tự Xà bông Cô Ba, Xe đạp Thống Nhất, Kem Tràng Tiền…, Giày Thượng Đình từng được xếp vào hàng thương hiệu Việt “cây đa cây đề”. Nhưng cũng tương tự như những thương hiệu xưa cũ, Giày Thượng Đình đang rơi vào tình cảnh đuối sức.
Hình ảnh đôi giày bata trắng có sọc xanh lam với đế nhựa dẻo là sản phẩm nổi tiếng nhất của thương hiệu này, nhưng đây cũng chính là điểm yếu của doanh nghiệp bởi khi nhắc tới Giầy Thượng Đình, thứ đầu tiên và có thể là duy nhất mà người tiêu dùng nghĩ đến chính là đôi giày với phong cách phù hợp với thể thao hoặc lao động.
Chất lượng của Giày Thượng Đình là thứ không thể bàn cãi khi doanh nghiệp đã xuất khẩu thành công tới các nước châu Âu như Đức, Ý, Pháp, Bỉ… Tuy nhiên, khi bước sang giai đoạn mà nhu cầu của người tiêu dùng không chỉ cần bền mà còn cần đẹp, thời trang, thì Giày Thượng Đình chưa đáp ứng được.
Khi cổ phần hóa, thị trường kỳ vọng vào một cuộc lột xác mang lại những đột phá trong định hướng chiến lược và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Song tại GTD, điều này chưa được thể hiện rõ trên thực tế, dù có cổ đông chiến lược là Công ty cổ phần Đầu tư Thương mại Thái Bình nắm 10% vốn điều lệ. Sau cổ phần hóa, UBND TP Hà Nội vẫn đang nắm giữ 68,67% vốn tại GTD.
Website của Giày Thượng Đình hiện tại đã có sự đổi mới, nhưng chưa hoàn thiện về thương mại điện tử, trong khi nhiều hãng giày dép nội khác đang phát triển rất tốt. Phong cách sản phẩm của doanh nghiệp vẫn chưa thoát khỏi phong cách cũ, mẫu mã đơn giản.
Về giao dịch của cổ phiếu, từ khi GTD lên UPCoM với giá 44.000 đồng/cổ phiếu, cổ phiếu này trải qua quãng thời gian giá đi ngang khá lâu vì… không có ai giao dịch. Sau đó, lâu lâu mới có một vài lô cổ phiếu được mua bán với giá thấp. Sau hơn 1 năm lên sàn, vốn hóa thị trường của Công ty từ 409 tỷ đồng giảm còn 93 tỷ đồng.
Năm 2018, GTD lên kế hoạch doanh thu tăng 6%, lợi nhuận dự kiến đạt 100 - 200 triệu đồng. Kế hoạch tiêu thụ cả xuất khẩu lẫn nội địa đều dự kiến giảm lần lượt 1% và 9% so với năm 2017. Trước đó, trong năm 2017, đơn hàng xuất khẩu giảm 43% so với năm 2016 và sản lượng giầy xuất khẩu chỉ đạt 53% kế hoạch. Với tình cảnh này, GTD không thể hoàn thành được mục tiêu đặt ra lúc cổ phần hóa là nâng tỷ trọng xuất khẩu trong cơ cấu sản phẩm đạt từ 40 - 50%/năm.
Nguy cơ trở thành “dĩ vãng”
Một bài học lớn cho GTD trong năm vừa qua là 2 đơn hàng bị khiếu nại vì kết cấu giầy không phù hợp, ảnh hưởng đến chất lượng giầy sau, khi hàng đã xuất sang Nhật khoảng hơn 2 tháng, do đó GTD chịu 40% tổng thiệt hại đơn hàng, dẫn đến việc giảm trừ doanh thu 4,8 tỷ đồng. Khách hàng chính của Công ty về đơn hàng xuất khẩu là GU (chiếm 70% sản lượng giầy xuất khẩu) đã tạm dừng đặt hàng của GTD thông qua công ty trung gian là Nippon Steel & Sumikin Busan.
Năm 2018, mặc dù ngành da giầy trong nước được dự báo có nhiều yếu tố thuận lợi nhờ hiệu ứng của các hiệp định thương mại tự do, song nếu Công ty vẫn ì ạch và giữ phong cách cũ, thương hiệu Giày Thượng Đình và cổ phiếu GTD trên sàn có nguy cơ bị lãng quên.
