Đại biểu Lê Thanh Vân phát biểu tại Quốc hội.
Sáng 26/5, Quốc hội thảo luận dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội. Đây là dự án luật đã được Quốc hội xem xét lần đầu tại kỳ họp thứ 8 và sẽ thông qua tại kỳ họp này.
Giảm đại biểu cơ quan hành pháp
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, một số ý kiến đề nghị cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn đối với đại biểu như phải có bản lĩnh chính trị, hiểu biết toàn diện các vấn đề kinh tế - xã hội, có kinh nghiệm công tác tại địa phương, có khả năng nghiên cứu, phát biểu thảo luận, tranh luận trước Quốc hội.
Đại biểu Quốc hội còn cần có năng lực giám sát, chất vấn, biểu đạt ý kiến, nguyện vọng của Nhân dân trước diễn đàn Quốc hội; có tác phong quần chúng gần dân, sát dân, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân....
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các tiêu chuẩn quy định tại luật hiện hành đã thể hiện đầy đủ các năng lực, phẩm chất mà đại biểu Quốc hội phải có, cụ thể hóa quyền ứng cử đại biểu Quốc hội đã được Hiến pháp quy định để áp dụng chung cho cả đại biểu Quốc hội là người do các cơ quan, tổ chức, do Đảng giới thiệu và đại biểu quốc hội là người ngoài Đảng, người tự ứng cử.
Ông Tùng cho biết, các cơ quan có thẩm quyền tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu để cụ thể hóa trong Đề án bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV cũng như trong các quy định về tiêu chuẩn cán bộ, đánh giá cán bộ phù hợp với từng nhóm đối tượng (đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, đại biểu Quốc hội kiêm nhiệm, đại biểu Quốc hội tái cử...) nhằm tạo điều kiện cho cử tri lựa chọn, bầu ra được những đại biểu thực sự xứng đáng làm người đại diện cho mình tại Quốc hội.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đang cùng các cơ quan hữu quan nghiên cứu, chuẩn bị các nội dung đề xuất cụ thể về việc điều chỉnh cơ cấu, thành phần, tỷ lệ người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội và dự kiến cơ cấu đại biểu Quốc hội cho nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV theo hướng giảm hợp lý số lượng đại biểu kiêm nhiệm công tác ở các cơ quan hành pháp.
Bên cạnh đó, cũng sẽ xem xét việc dành tỷ lệ nhất định cho các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, người có nhiều kinh nghiệm hoạt động đại biểu sắp đến tuổi nghỉ hưu nhưng còn đủ điều kiện về năng lực công tác, trí tuệ, uy tín và có sức khỏe, tham gia ứng cử làm đại biểu hoạt động chuyên trách mà không giữ chức vụ lãnh đạo trong các cơ quan của Quốc hội.
Điểm mới nữa là tiếp thu ý kiến của đa số đại biểu Quốc hội, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng nâng tỷ lệ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lên ít nhất là 40% tổng số đại biểu Quốc hội.
Đại biểu Quốc hội là chính trị gia
Tham gia thảo luận, đề cập đến việc lựa chọn người ứng cử, đại biểu Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho rằng, tăng cường đại biểu là chuyên gia cũng không đúng. Đại biểu Quốc hội là chính trị gia, là những người hiểu về nguyên lý vận hành quyền lực, đề xuất chính sách, xây dựng chính sách. Nếu đại biểu là chuyên gia am hiểu sâu lĩnh vực cụ thể thì không đúng nguyên lý thiết chế vận hành là cơ quan quyền lực cao nhất, ông Vân nói.
Theo đại biểu Vân, cũng đừng nhấn mạnh số lượng đại biểu, vì cho dù nếu 100% đại biểu là chuyên trách mà không chuyên nghiệp thì cũng không đảm bảo thực quyền.
Đại biểu Nguyễn Thanh Thuỷ (Hậu Giang) bày tỏ đồng tình với quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội đã đầy đủ tại luật hiện hành.
Tuy nhiên, đại biểu Thuỷ nhận xét, vẫn còn không ít đại biểu Quốc hội trúng cử, nhưng suốt nhiệm kỳ vẫn ngại phát biểu tại hội trường và tại tổ. Một số vị phát biểu chưa đúng trọng tâm, chưa đúng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, chưa đúng tầm của đại biểu Quốc hội.
Chọn đại biểu Quốc hội phải thể hiện ý chí, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, là người có đủ tâm, đủ tầm để tham gia hoạt động của Quốc hội, bà Thuỷ phát biểu.
