Xuất khẩu rau quả Việt Nam cần hướng đến xây dựng thương hiệu.
Ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Rau Quả Việt Nam thừa nhận rằng, đưa rau quả Việt Nam vào hệ thống siêu thị hiện đại là việc “vô cùng khó khăn”. Ông kể, đã có doanh nghiệp cố gắng 2 năm, nhưng vẫn chưa đưa hàng vào được một chuỗi bán lẻ siêu thị tại Việt Nam.
Trên trường quốc tế, câu chuyện cũng có phần tương tự.
Trong những chuyến công tác tại Bắc Kinh (Trung Quốc), bà Phan Thị Mến, Tổng giám đốc Công ty TNHH Tư vấn khoa học và Công nghệ SUTECH, nhận thấy trên các kệ hàng bày bán sầu riêng tại trung tâm thương mại ở đây, hầu hết đều không có sầu riêng của Việt Nam, mà chủ yếu là sầu riêng của Thái Lan và Malaysia. Đối với sầu riêng tươi, hàng hóa trên kệ chủ yếu là sầu riêng Dona của Thái Lan, còn sầu riêng cấp đông chủ yếu là sầu Musangking cấp đông nguyên quả của Malaysia.
Những năm vừa qua, Việt Nam liên tục ghi nhận kỷ lục xuất khẩu rau quả. Đặc biệt trong năm 2024, Việt Nam chứng kiến kim ngạch xuất khẩu rau quả tăng hơn 27% so với năm 2023 và lần đầu tiên vượt qua ngưỡng 7 tỷ USD.
Tuy nhiên, để bước vào hệ thống siêu thị nước ngoài - nơi chiếm tới 70% thị phần rau quả tại các quốc gia đang phát triển, Việt Nam vẫn còn gặp nhiều rào cản.
Theo các chuyên gia, doanh nghiệp rau quả ở Việt Nam đa phần là các hộ sản xuất nhỏ lẻ, phân tán; chi phí sản xuất cao; sơ chế bảo quản chưa tốt, đặc biệt là khâu xử lý sau thu hoạch. Trong khi đó, mô hình siêu thị nước ngoài cần thu mua dạng tập trung, nguồn hàng đồng đều, ổn định.
Ông Paul Lê, Phó chủ tịch Tập đoàn Central Retail Việt Nam gợi ý ngành rau quả Việt Nam nên tư duy xuất khẩu theo “thùng”, thay vì theo “tấn”. Ông kể rằng, mỗi năm đến mùa táo, các doanh nghiệp Mỹ xuất khẩu hàng loạt container, mỗi container chứa rất nhiều thùng táo và người tiêu dùng sẵn sàng “nhắm mắt mua”. Bởi vì, khi đã chuyển sang “thùng”, sản phẩm đã có thương hiệu, được đảm bảo từ bao bì đến chất lượng.
“Sản phẩm Việt Nam rất chất lượng. Bây giờ các bạn phải lựa chỗ nào có nhiều nguồn hàng, sau đó phân chia thành từng loại, như cỡ nhỏ, cỡ ‘premium”, rồi xây dựng thương hiệu, đóng thùng bán ra thế giới. Chừng nào chúng ta bán thương hiệu, chúng ta mới có thể thành công”, ông Paul Lê khẳng định.
Về phía doanh nghiệp, bà Ngô Tường Vy, CEO Công ty cổ phần Tập đoàn xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu cho biết để vào các chuỗi bán lẻ quốc tế, sản phẩm trái cây Việt Nam cần duy trì được sự ổn định của chất lượng.
Ngay tại thị trường vốn được mệnh danh là “dễ tính” như Trung Quốc, bà Ngô Tường Vy đánh giá thị hiếu của người tiêu dùng đã thay đổi. Từng chứng kiến người Trung Quốc bỏ 1.000 nhân dân tệ mua 1 thùng sầu riêng, trong khi không chọn thùng 500 tệ, bà Vy nhấn mạnh giá rẻ không còn là điều người dùng quốc tế quan tâm.
“Kinh tế khó khăn hơn, nhưng người ta sẽ ăn kỹ hơn. Những gì người ta ăn phải ngon, phải xứng đáng, phải tốt cho sức khỏe. Đây cũng là xu hướng không bao giờ lạc hậu trong ngành thực phẩm”, bà nói thêm.
Để đảm bảo luôn duy trì tính ổn định với sản phẩm rau quả xuất khẩu, đại diện Chánh Thu đề cao tính chuyên nghiệp trong từng khâu của chuỗi xuất khẩu rau quả, đặc biệt gốc rễ đầu tiên là phía người nông dân. Bà gợi ý bên cạnh các chương trình đào tạo của doanh nghiệp, người nông dân nên được tiếp cận với chương trình đào tạo, cấp chứng nhận từ phía bộ, ban ngành liên quan, được tiếp xúc với chuyên gia quốc tế, để người nông dân có một góc nhìn xa hơn, rằng sản phẩm họ trồng ra đã được xuất khẩu ra thế giới.
“Nếu chúng ta làm tốt về mặt chất lượng sản phẩm, thì không có sản phẩm nào Việt Nam chúng ta thua kém các quốc gia khác”, bà Ngô Tường Vy khẳng định.
