Chứng khoán đòi hỏi nhà đầu tư phải bám sát với những chuyển động dù nhỏ
Chứng khoán và cá độ bóng đá
“Kể ra chứng khoán còn lành chán ông ạ, chứ chẳng khốc liệt như ‘bóng bánh’ mùa Euro này” - Quệt bọt bia trên môi, anh bạn tôi cảm khái nói.
Khi mùa bóng khép lại, vô tình thay cũng vào thời điểm mà nhiều chiến hữu của tôi sơ kết nửa đầu năm 2024 lăn lê cùng “ba chữ cái” (mã chứng khoán).
Tuấn, một tay chơi lão luyện cho biết, nửa năm rồi chưa rực rỡ, nhưng tài khoản cũng được thị trường “ân sủng” trao cho một món quà.
Còn Đông, một kẻ mới tốt nghiệp lớp F0 chưa lâu chia sẻ: “Nửa năm, con ăn, con tịt, lời lỗ bù nhau, nhưng thấy mình hoà vốn cũng là may mắn”.
Chứng khoán và cá độ bóng đá, chẳng biết từ lúc nào nhiều khi vẫn bị người đời buộc lại với nhau để liên hệ cho câu chuyện đầu tư. Nếu thị trường chứng khoán hiện có chu kỳ thanh toán T+2 thì với dân mê cá độ, dòng tiền chảy nhanh, mạnh và quyết liệt hơn nhiều, “cấy gặt” chỉ sau tiếng rưỡi, thậm chí ngắn hơn.
Và cũng tự bao giờ, ở hai bên chiến tuyến, bên này dường như chẳng có mấy cái nhìn thiện cảm với bên kia. Người chơi chứng bảo người chơi bóng là hệ đỏ - đen; ngược lại, người chơi bóng bảo người chơi chứng là “còn lâu mới gấp thếp”.
Một chuyên gia từng nói đại ý rằng, lô đề, cờ bạc thực chất cũng là một dạng đầu tư. Nhưng đó là hình thức đầu tư của người thiếu kiến thức, đầu tư dựa trên yếu tố cầu may. Còn với người có trình độ hơn, người ta chọn các sản phẩm tài chính, và chứng khoán là sản phẩm như thế.
“Có điều, dân trí tài chính của ta vẫn cần nhiều thời gian để đào luyện, thị trường cũng cần nhiều hơn những sản phẩm dễ hiểu, dễ đầu tư cho số đông tiếp cận”, vị chuyên gia nói.
Anh bạn tôi thì tâm sự, ngày mới tham gia thị trường, bản thân anh cũng nghĩ chứng khoán là cờ bạc, nhưng càng chơi càng hiểu rằng, nghĩ như vậy là oan cho VN-Index.
Anh kể, có những lần nắm giữ cổ phiếu tốt, doanh nghiệp ổn định, lãnh đạo có tâm mà vẫn không ăn thua, trong khi cổ phiếu khác bết bát, kiểu trà đá cũng có lần phi nước đại. Kể cũng khó giải thích, nhưng sâu xa, anh vẫn chẳng tin đó là cờ bạc, mà có thể do những yếu tố phi số liệu như hành vi bơm thổi, tâm lý đám đông…, khiến thị trường vận động không theo logic thông thường. Đó là lý do có những người gán cho sàn chứng khoán hai chữ cờ bạc.
“Có thời, mình mua tràn cung mây mà chẳng xem xét, phân tích gì nhiều, toàn nghe hóng từ các hội nhóm phím hàng, nhưng lời 9 mã không bằng bị một mã đạp, trả hết cho thị trường. Từ đó, mình chọn cách hành động khác”, anh bạn nói.
Anh bảo, thị trường ở Việt Nam vốn có những câu chuyện riêng mà nhiều khi chẳng đồng pha cùng thế giới. Do đó, cách anh chọn là bám vào các câu chuyện và chọn lọc cổ phiếu mạnh, định giá phù hợp. Cách đầu tư này khó mang lại lợi nhuận đột biến, nhưng có thể giúp người chơi kê cao gối ngủ, cả khi thị trường gặp sóng to, gió lớn.
“Ngưỡng sợ hãi” và ngày nào cũng mới
Có những giai đoạn mà cảm giác hưng phấn rất cao, hồi hộp y như lúc mới bập vào yêu, mới quen bạn gái...
Ngay như mốc tâm lý điểm số cũng vậy, chẳng biết 1.300 có phải là ngưỡng sợ hãi hay không, mà trong nhiều hội nhóm, anh em vốn đang hào hứng, nhưng khi thị trường tiến tới ngưỡng này thì tình trạng khá phổ biến là cùng nhau hô: “ù té quyền”.
Giai đoạn hiện tại, chứng khoán có vẻ “bớt đẹp” hơn đợt dịch Covid-19 - khi mà đi đâu cũng thấy người ta nói về chứng khoán, lúc nào, chỗ nào cũng thấy nói về cổ phiếu. Có lẽ là do lúc đó bí kênh đầu tư. Nay kinh tế ổn định trở lại, nhưng môn “ba chữ cái” có vẻ phai lạt đi nhiều, ngay cả khi thị trường vẫn tằng tằng tiến.
Trò chuyện cùng nhiều anh em đầu tư, lắm người bảo: Cái thú vị của thị trường chứng khoán là ngày nào cũng mới, kể cả những thứ tưởng chừng như là quy luật nhưng cũng diễn tiến theo những cách khác nhau, từ các biến số luôn thay đổi. Chính điều này kích thích tâm lý chinh phục của nhà đầu tư. Có những hành động dường như là chuẩn mực, đúng đắn trong giai đoạn này nhưng lại thành sai nhịp phách ở giai đoạn khác.
“Chứng khoán đòi hỏi nhà đầu tư phải bám sát với những chuyển động dù nhỏ, chỉ cần rời xa bảng điện một tuần sau khi du lịch về, bước vào thị trường mà như vào một ngôi nhà xa lạ”, một nhà đầu tư cho biết.
Anh này cho hay, chứng khoán ngày nay nếu để mất tiền thì khó lấy lại được hơn những giai đoạn trước. Do đó, bảo toàn vốn, quản trị rủi ro phải được đề cao hơn cả. Dĩ nhiên, nói thì dễ, làm thực khó, nhất là với các nhà đầu tư mới, chưa bị thị trường quăng quật nhiều. Trong mắt họ, chứng khoán cơ bản đẹp, màu hồng và lãng mạn lắm, do chưa trải qua nhiều đau thương.
Khó có thể chia tay
Nhân nói chuyện cảm xúc với thị trường, quay lại với anh bạn tôi trong bữa bia, chắc do cảm giác lâng lâng của men bia mang lại, tự dưng hắn nói về chứng cháo cứ như người tình: “Đan xen là những cảm xúc nghi ngờ về thị trường, về cổ phiếu, về tăng giảm, rồi hy vọng, rồi lạc quan, rồi cả thất vọng khi nhiều điều không như dự tính. Thậm chí, có những giai đoạn mà cảm giác hưng phấn rất cao, hồi hộp y như lúc mới bập vào yêu, mới quen bạn gái, nhưng cũng có nhiều khi lo sợ và hoảng loạn không biết hành động sao cho đúng. Nhiều khi bí quá chọn đứng ngoài, không hành động gì cũng là một hành động hợp lý. Tất cả những cảm xúc này đan xen nhau, khiến tôi nhiều lần nghĩ đến chuyện chia tay mà đâu có được”.
Bữa trước, trò chuyện cùng chủ tịch một công ty tư vấn đầu tư, chủ yếu theo trường phái đầu tư giá trị, vị này nhận xét, thời gian qua, thị trường có một số lần rung lắc mạnh khiến không ít nhà đầu tư hoang mang, nhất là người mới. Một bộ phận nhà đầu tư không còn đủ kiên nhẫn nên dần thay đổi, cơ cấu lại danh mục và thể hiện khá rõ tính đầu cơ, có người mở hẳn một tài khoản mới, chỉ phục vụ cho mục đích đầu tư ngắn hạn, vào ra lướt sóng.
“Thị trường khoảng hai năm qua dường như cổ vũ cho việc đầu tư linh hoạt, bằng các đợt lên xuống, trồi sụt bất thường hơn, khác khá nhiều với giai đoạn trước đó khi nhà đầu tư có thể yên tâm nắm giữ một mã trong thời gian dài. Đến hiện tại, không ít nhà đầu tư cho hay, dù nắm giữ những cổ phiếu tốt, nhưng giá trị cơ bản không thay đổi. Có thể đây là lý do khiến nhà đầu tư suy giảm lòng tin vào trường phái đầu tư giá trị và chuyển mình để thích nghi với thời cuộc. Thật ra, cả đầu tư dài hạn và đầu cơ đều chung mục đích kiếm tiền, cũng không cần quá tách bạch làm gì. Tôi vẫn cho rằng, quan trọng là nhà đầu tư gắn thị trường với một cách giao dịch phù hợp, thay vì gắn với cách giao dịch cho khớp với thị trường”, vị lãnh đạo công ty tư vấn đầu tư nói và cho biết, chứng khoán sẽ chẳng khác cờ bạc nếu đầu tư một cách ngờ nghệch, còn chứng khoán là một kênh đầu tư, kiếm tiền đàng hoàng nếu người tham gia chịu khó tìm tòi, phân tích. Và quan trọng hơn, nếu cùng coi cả hai cách đều là đầu tư thì ít ra, với chứng khoán, cơ hội để mở mang tầm nhìn cũng lớn hơn một trò chơi chỉ loanh quanh vài con số.
