Chứng khoán Việt Nam chưa cho phép môi giới tự do

Bà Bùi Thị Thanh Hương, Trưởng ban Quản lý kinh doanh chứng khoán, UBCK

Môi giới chứng khoán được hiểu là những nghiệp vụ bao gồm từ mở tài khoản cho khách hàng đến cung cấp dịch vụ đặt lệnh, thanh toán và phải do CTCK thực hiện. Những người có chứng chỉ hành nghề chỉ được coi là môi giới chứng khoán khi có hợp đồng lao động với CTCK, tuyển dụng cho vị trí "môi giới" chứ không phải có chứng chỉ hành nghề là được hoạt động môi giới chứng khoán. Trường hợp được CTCK tuyển dụng và gọi là môi giới nhưng không có hợp đồng lao động thì chỉ có thể coi đó là đội ngũ tiếp thị, phát triển kinh doanh; họ chỉ có thể giới thiệu khách hàng đến mở tài khoản tại công ty, còn tư vấn cho khách hàng mua bán chứng khoán là trái pháp luật và nếu có tranh chấp, khách hàng phải chịu toàn bộ rủi ro. Điều này tương tự với quy định đại lý nhận lệnh không được phép làm nghiệp vụ gì khác ngoài nhận và chuyển lệnh đi, không được quyền tư vấn và cung cấp thông tin ngoài những thông tin đã được Sở Giao dịch, Trung tâm GDCK công bố. Trong trường hợp CTCK tuyển dụng đội ngũ phát triển kinh doanh, hợp đồng phải ghi rõ quyền hạn và trách nhiệm của những lao động đó đến đâu, nếu có vi phạm xảy ra mà hợp đồng không quy định rõ thì CTCK phải liên đới chịu trách nhiệm.

Ông Đào Lê Minh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu khoa học và Đào tạo chứng khoán, UBCK: 

Môi giới tự do phải được hiểu theo một khái niệm rất rộng, bao gồm việc giới thiệu khách hàng cho CTCK, tư vấn cho khách hàng và hưởng thù lao theo giá trị giao dịch thành công mỗi thương vụ, tuy nhiên đây lại là những người không có trong biên chế của bất kỳ CTCK nào. Khi chấp bút soạn thảo Luật Chứng khoán, chúng tôi cũng có bàn đến khái niệm này và tham khảo kinh nghiệm một số nước, chẳng hạn Trung Quốc không cho làm, còn Thái Lan lại cho phép. Tuy nhiên, rút kinh nghiệm từ một số nước như Thái Lan, các nhà làm luật đã quyết định không cho tồn tại bởi lo ngại môi giới tự do có thể làm lũng đoạn thị trường. Cũng phải thấy rằng, điều kiện để hành nghề môi giới chứng khoán tự do ở các nước không hề đơn giản, nhà môi giới phải có tài sản tương ứng ở mức độ nào đó, có phương tiện, văn phòng và đặc biệt là phải có trình độ nhất định. Ở Mỹ, đội ngũ môi giới được coi là những nhà tạo lập thị trường với những tiêu chuẩn, điều kiện hết sức ngặt nghèo, chứ không thể hoạt động tay không.

Ông Johan Nyvene, Tổng giám đốc CTCP Chứng khoán TP. HCM (HSC)

Tại Singapore , nghề Remisier rất phát triển và Nhà nước có khung pháp lý để quản lý cũng như giám sát hoạt động; ngoài ra, những nhà môi giới phải có chứng chỉ hành nghề, hội nghề nghiệp để tham gia (tương tự như Văn phòng Luật sư - PV). Khung pháp lý tại Việt Nam chưa đề cập đến loại hình nghề nghiệp này, nhưng thực tế nảy sinh rất cần có sự nhìn nhận, hướng dẫn nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng và nhà đầu tư, đảm bảo cho sự phát triển lành mạnh của thị trường. Hiện tại, một số CTCK có tuyển dụng những người tạm gọi là môi giới chứng khoán nhưng mới chỉ dừng ở mức độ nhân viên phát triển kinh doanh với nhiệm vụ chính là giới thiệu khách hàng đến mở tài khoản tại CTCK, dù cung cấp dịch vụ gì chăng nữa, các CTCK vẫn phải có khung đào tạo, giám sát thật chặt chẽ.

Giám đốc môi giới một CTCK

Điều quan trọng với các CTCK hiện nay là khách hàng mở tài khoản và giao dịch chứ không phải mở tài khoản ảo (mở tài khoản rồi để đấy). Trên thực tế, một số CTCK báo cáo lượng tài khoản lớn nhưng trong đó không ít tài khoản mở theo dạng hợp tác với công ty niêm yết mở tài khoản cho CBCNV và họ chỉ giao dịch một vài lần là bán chứng khoán rồi rút tiền ra. Hơn nữa, có thể thấy, để có những remisier thực thụ, quan trọng là làm sao thuyết phục khách hàng giao dịch chứ không phải thuyết phục họ đến CTCK mở tài khoản, vì nếu không có giao dịch, những người tạm gọi là "môi giới" này không có thu nhập và CTCK có chào mời thế nào họ cũng không tham gia. Để khách hàng giao dịch, rất có thể xảy ra trường hợp những nhân viên này tư vấn, chào mời khách hàng mua bán (mua mã gì, bán mã nào), điều này lại không được phép làm. Ở các nước, môi giới tự do không lấy danh nghĩa công ty mà chỉ có danh nghĩa cá nhân khi giới thiệu với khách hàng, nhưng họ hoạt động trong một hiệp hội mà ở đó đạo đức nghề nghiệp là tối quan trọng, đi kèm một loạt yêu cầu ngặt nghèo khác. Một điều nữa là, phương thức giao dịch tại các nước khác với Việt Nam . Vì vậy, trong bối cảnh hiện tại nếu thực tế nảy sinh một nghề có liên quan nhiều, trực tiếp đến quyền lợi của khách hàng, rất cần quy định cụ thể rõ ràng từ cơ quan quản lý.

Phong Lan thực hiện.
Phong Lan thực hiện.