Có hiệu lực từ ngày 28/5/2024, chu kỳ thanh toán cho tất cả các giao dịch chứng khoán tại Mỹ sẽ được rút ngắn từ T+2 về T+1. Điều này rất quan trọng đối với sự lành mạnh của thị trường chứng khoán trong tương lai và là một bước mà các cơ quan quản lý theo đuổi từ lâu, giúp giảm chi phí giao dịch và giúp việc thanh toán giao dịch hiệu quả và đáng tin cậy hơn nhiều.
Sự thay đổi này sẽ giảm gần một nửa khối lượng giao dịch được thực hiện nhưng chưa được thanh toán và do đó sẽ giảm đáng kể rủi ro đối tác. Về lâu dài, điều này sẽ mang lại cơ hội hiện đại hóa và số hóa các quy trình thanh toán.
“T+1 nhấn mạnh rằng các công ty hoạt động ở các múi giờ khác với Mỹ có thể cần bắt đầu ký quỹ trước cho các giao dịch ngoại hối khi T+1 ra mắt. Yêu cầu ký quỹ trước cho một số giao dịch nhất định có thể là một vấn đề đối với các tổ chức tài chính ở châu Á với múi giờ khác so với Mỹ”, một báo cáo của Citi cho biết.
Việc chuyển sang T+1 sẽ đòi hỏi khá nhiều công việc đối với các bên tham gia thị trường Mỹ. Hệ thống kế toán sẽ cần phải thay đổi và cần phải hoạt động nhanh hơn để giảm thiểu những thất bại trong giao dịch, vốn có thể rất tốn kém để khắc phục.
Các sàn giao dịch chứng khoán trên khắp thế giới đã phát triển chiến lược T+1. Nhưng các sàn giao dịch châu Âu cho đến nay ít chuẩn bị cho T+1 hơn các sàn giao dịch khác và họ sẽ vẫn hoạt động theo chu kỳ thanh toán T+2 khi động thái của Mỹ diễn ra.
Các nhà quản lý tài sản đã cảnh báo về “rủi ro lớn và nghiêm trọng” đối với thị trường chứng khoán châu Âu nếu các cơ quan quản lý không làm theo sự dẫn dắt của Mỹ. Nhìn chung, các thị trường không cung cấp T+1 dự kiến sẽ chứng kiến tính thanh khoản giảm và thua bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào có thể giao dịch cùng loại chứng khoán với hình thức thanh toán như vậy.
Điều này là do danh mục đầu tư toàn cầu chủ yếu được quản lý bằng đồng đô la. Vì vậy, việc chuyển từ cổ phiếu châu Âu sang Mỹ sẽ cần nguồn tài trợ ngắn hạn cho các giao dịch để trang trải chu kỳ thanh toán dài hơn. Trong khi đó, việc chuyển từ chứng khoán Mỹ sang châu Âu sẽ tạo ra số dư tiền ngắn hạn do các giao dịch ở Mỹ được thanh toán nhanh hơn.
Tuy nhiên, sẽ ra sao nếu như tất cả các sàn giao dịch trên toàn cầu đều hướng tới T+0? Nếu việc giảm chu kỳ thanh toán làm giảm rủi ro thì tại sao không loại bỏ hoàn toàn rủi ro đối tác bằng cách chuyển sang T+0? Một vấn đề sẽ là việc bù trừ các giao dịch, làm giảm đáng kể nhu cầu về vốn để hỗ trợ giao dịch. Nếu tất cả việc thanh toán diễn ra ngay lập tức thì việc thanh toán bù trừ sẽ không thể thực hiện được, làm giảm tính thanh khoản trên thị trường.
Ngoài ra, việc thanh toán tức thời có thể gây ra sự gia tăng lớn về số lượng giao dịch thất bại, trừ khi cơ sở hạ tầng công nghệ thị trường đồng thời được cải thiện. Nhưng T+0 có thể có nghĩa là giải quyết trong ngày chứ không phải ngay lập tức. Việc thanh toán bù trừ có thể xảy ra vào cuối ngày hoặc nhiều lần trong ngày và dẫn đến việc thanh toán khi kết thúc giao dịch hoặc sau mỗi lần bù trừ. Do đó, T+0 cũng sẽ đến, nhưng điều đó có thể phải mất một thập kỷ hoặc hơn.
Nhu cầu chứng minh khả năng cấp vốn cho các giao dịch trong T+0 có thể chỉ ra rằng các hệ thống sẽ cần chia sẻ dữ liệu bằng công nghệ sổ cái phân tán hoặc chuỗi khối. Việc sử dụng công nghệ này sẽ tạo ra sự khác biệt lớn đối với những gì có thể thực hiện được đối với hệ thống thanh toán. Bên cạnh đó, công nghệ blockchain cũng có thể giúp giảm đáng kể chi phí đối chiếu - giao dịch kiểm tra được xác minh - phát sinh bởi chủ sở hữu tài sản, người quản lý tài sản, nhà đăng ký và ngân hàng lưu ký.
Thuật ngữ “atomic settlement” thường được sử dụng trong giới thương mại và công nghệ. Cụm từ này bắt đầu với thị trường tiền điện tử nhưng đã phát triển thành một ý nghĩa khá cụ thể trong chứng khoán. Nó ngụ ý việc giải quyết diễn ra đồng thời và tức thời. Việc thanh toán đồng thời rất quan trọng và tích cực đối với nhà đầu tư toàn cầu, nhưng nhu cầu về bù trừ khiến việc thanh toán giao dịch tức thời rất khó xảy ra. T+0 cũng cần có sự phát triển công nghệ đáng kể.
Việc thay đổi thành T+1 có hợp lý về mặt chi phí không? Thật khó để nói, nhưng giống như nhiều biện pháp giảm thiểu rủi ro, nó đang được các cơ quan quản lý xem là bắt buộc.
T+1 đã được thảo luận nhiều trong giới giao dịch và công nghệ nhưng dường như vẫn chưa nhận được nhiều sự quan tâm từ các nhà điều hành cấp cao. Nhưng đây là một sự thay đổi quan trọng có cả rủi ro và cơ hội.
