Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán, một lãnh đạo cao cấp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho hay, Thông tư 18/2019 được ban hành nhằm xử lý các bất cập, vướng mắc trong quá trình thực hiện Thông tư 43/2016, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng, tạo môi trường phát triển bền vững cho các công ty tài chính.
“Tất nhiên, Thông tư 18/2019 cũng sẽ có những quy định khiến các công ty tài chính không đồng tình bởi không doanh nghiệp nào muốn bị hạn chế kinh doanh, chẳng hạn như việc hạn chế cho vay tiền mặt, cho dù hoạt động này trên thực tế đã được nới lỏng so với Thông tư 43/2016 và có lộ trình áp dụng kéo dài”, vị lãnh đạo này nói và cho biết thêm.
Tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại một công ty tài chính so với tổng dư nợ tín dụng tiêu dùng của công ty tài chính đó tại thời điểm cuối ngày làm việc liền kề trước ngày ký kết hợp đồng cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng phải tuân thủ tỷ lệ tối đa theo lộ trình: Từ 1/1/2021 đến 31/12/2021 là 70%; từ 1/1/2022 đến 31/12/2022 là 60%; từ 1/1/2023 đến 31/12/2023 là 50% và từ 1/1/2024 là 30%.
Đáng chú ý, vị lãnh đạo trên thông tin, tại Khoản 6, Điều 8a đã ghi rõ: Tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại một công ty tài chính quy định tại Khoản 4, 5 điều này chỉ bao gồm khách hàng có tổng dư nợ cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp (bao gồm cả số tiền cho vay tiêu dùng giải ngân trực tiếp cho khách hàng tại các hợp đồng đã được ký kết đến ngày ký kết hợp đồng quy định tại Khoản 4 điều này nhưng chưa giải ngân) tại công ty tài chính đó trên 20 triệu đồng.
“Điều này có nghĩa, để không ảnh hưởng đến những khoản vay nhỏ, Thông tư 18/2019 cho phép công ty tài chính được cho vay tiền mặt đến 20 triệu đồng mà không bị tính vào tỷ lệ cho vay tiền mặt chung”, vị lãnh đạo NHNN nói.
Trao đổi với phóng viên, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế nêu quan điểm: “Điều khoản này cho thấy, NHNN có lẽ đang muốn nới tín dụng tiêu dùng nhằm hạn chế tín dụng đen”.
Một trong những điểm nổi bật được đề cập tại Thông tư 18/2019 là quy định biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ phù hợp với đặc thù của khách hàng, quy định của pháp luật và không bao gồm biện pháp đe dọa đối với khách hàng.
Trong đó, số lần nhắc nợ tối đa là 5 lần/ngày, hình thức nhắc nợ, thời gian nhắc nợ do các bên thỏa thuận trong hợp đồng cho vay tiêu dùng, nhưng phải trong khoảng thời gian từ 7-21h.
Công ty tài chính không nhắc nợ, đòi nợ, gửi thông tin về việc thu hồi nợ của khách hàng đối với tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ trả nợ cho công ty tài chính, trừ trường hợp có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của pháp luật…
Cũng theo thông tư mới này, công ty tài chính phải cung cấp cho khách hàng dự thảo hợp đồng cho vay tiêu dùng, trong đó giải thích chính xác, đầy đủ, trung thực các nội dung cơ bản tại hợp đồng cho vay, bao gồm cả quyền và nghĩa vụ của khách hàng, đồng thời thông báo rõ ràng trong hợp đồng về các biện pháp đôn đốc, thu hồi nợ, biện pháp xử lý trong trường hợp khách hàng không thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng.
Đây là quy định được thị trường đánh giá hợp lý, bởi đòi nợ là vấn đề gây nhức nhối thời gian qua.
Đã có hiện tượng một số công ty tài chính thực hiện đòi nợ gián tiếp qua điện thoại, email, mạng xã hội, hay trực tiếp mang tính chất quấy rối, gây phiền nhiễu, thậm chí đe doạ, khủng bố tinh thần, kiểu như gọi điện tự động hàng trăm cuộc một ngày… gây bức xúc cho nhiều khách hàng. Không những thế, còn có tình trạng đòi nợ cả người thân quen của khách hàng, dù họ không phải là người đồng trách nhiệm, người bảo lãnh hay có nghĩa vụ gì đối với khoản nợ.
“Các công ty tài chính không thích bị ‘siết’ việc đòi nợ, nhưng NHNN phải kiên quyết, bởi điều này sẽ tốt hơn cho chính họ”, vị lãnh đạo NHNN nói.
