Cho vay chạy nhanh hơn huy động vốn
Một lãnh đạo cao cấp BIDV cho biết, bình quân lãi suất VND liên ngân hàng các kỳ hạn qua đêm đến 1 tuần tăng khoảng 100 - 120 điểm cơ bản so với tháng trước, xuất phát từ hai nguyên nhân chính.
Thứ nhất, trạng thái thanh khoản VND tiếp tục bị bào mòn mạnh mẽ do mức nền yếu từ cuối tháng 6/2025 và dòng tiền bị hút mạnh về kênh tiền gửi Kho bạc Nhà nước tại Ngân hàng Nhà nước khi thu ngân sách tích cực hơn so với chu kỳ thông thường. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, Bộ Tài chính, thu ngân sách Nhà nước tháng 7/2025 đạt 242.000 tỷ đồng, tăng khoảng 45% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thứ hai, cân đối huy động vốn - tín dụng VND toàn hệ thống có xu hướng thu hẹp mạnh trong tháng 7. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho biết, tính đến ngày 8/8/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 17.222.254 tỷ đồng, tăng 10,28% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 5,84% so với đầu năm) và tăng 19,91% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, huy động vốn đạt 16.447.281 tỷ đồng, tăng 7,46% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 2,24% so với đầu năm) và so với cùng kỳ năm ngoái đã tăng 16,31%.
“Nguồn vốn khả dụng kém dồi dào làm gia tăng tâm lý thận trọng của các ngân hàng thương mại và tạo thêm áp lực lên mặt bằng lãi suất VND liên ngân hàng”, vị lãnh đạo BIDV nhận định.
Theo vị lãnh đạo BIDV, mặc dù chính sách tiền tệ tiếp tục định hướng nới lỏng là chủ đạo nhưng trước rủi ro tỷ giá gia tăng, trong giai đoạn nửa đầu tháng 7/2025, Ngân hàng Nhà nước đã điều tiết cung tiền thận trọng hơn khi hút ròng khoảng 48.000 tỷ đồng trên thị trường mở trong giai đoạn này, nhưng sau đó cũng bơm ròng trở lại trong nửa cuối tháng (khoảng 135.000 tỷ đồng) khi thanh khoản kém bền vững.
Diễn biến trên thị trường tiền tệ cho thấy, riêng trong tuần từ ngày 4/8 - 11/8/2025, Ngân hàng Nhà nước nối dài chuỗi 4 tuần bơm ròng liên tiếp trên kênh thị trường mở, chủ yếu thông qua phát hành mới trên kênh mua kỳ hạn. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục không phát hành tín phiếu mới, trong khi lượng phát hành trên kênh mua kỳ hạn đạt 151.957 tỷ đồng với lãi suất cố định 4%/năm, nhằm đáp ứng khối lượng đáo hạn lớn (139.980 tỷ đồng). Kết tuần 4/8 - 11/8/2025, lượng vốn bơm ròng qua thị trường mở đạt 11.957 tỷ đồng, đưa quy mô lưu hành trên kênh mua kỳ hạn lên 256.422 tỷ đồng.
Lãi suất khó hạ thêm
Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), từ đầu tháng 8, lãi suất huy động đã tăng trở lại ở một số kỳ hạn chính. Cụ thể, tại kỳ hạn 6 tháng, lãi suất huy động trung bình tăng 0,01%/năm, lên 4,48%/năm; tại kỳ hạn 12 tháng tăng từ 5,04%/năm lên 5,07%/năm. Các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối hầu như tiếp tục giữ nguyên lãi suất tiền gửi tại các kỳ hạn chính, trong khi các ngân hàng thương mại khác ghi nhận lãi suất tiền gửi tăng lên.
Vị lãnh đạo BIDV cho biết, chênh lệch lãi suất VND - USD đã bật tăng ngay trong những phiên đầu tháng 8 khi thanh khoản kém dồi dào hơn, tuy nhiên, áp lực có thể dịu bớt trong giai đoạn cuối tháng, nhưng chênh lệch lãi suất VND - USD về cơ bản vẫn duy trì ở mức dương dưới tác động của các yếu tố:
Thứ nhất, dư địa điều hành của Ngân hàng Nhà nước vẫn tương đối hạn hẹp khi vừa phải nới lỏng tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng đạt mục tiêu cao (phấn đấu đạt từ 8,3 - 8,5%/năm) vừa phải ổn định tỷ giá trước rủi ro lớn từ môi trường quốc tế. Theo đó, bên cạnh các giải pháp thúc đẩy tín dụng (điều chỉnh tăng room, chỉ đạo các ngân hàng thương mại ổn định lãi suất tiền gửi, giảm lãi suất cho vay), Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều tiết các công cụ trên thị trường mở cũng như phối hợp với kênh tiền gửi của Kho bạc Nhà nước linh hoạt để đảm bảo thanh khoản nhưng cũng tránh tạo áp lực với tỷ giá.
Thứ hai, thanh khoản VND nhìn chung vẫn kém dồi dào do nền tảng yếu sau khi đã sụt giảm mạnh trong tháng 7 và tiếp tục phụ thuộc chủ yếu vào các dòng tiền hỗ trợ với quy mô đáo hạn khá lớn trong tháng này (dự kiến khoảng 180.000 tỷ đồng trên thị trường mở). Tuy nhiên, áp lực có thể dịu bớt sau giai đoạn căng thẳng đầu tháng khi dòng tiền giải ngân từ ngân sách nhà nước ra nền kinh tế được kỳ vọng tích cực hơn.
Theo số liệu của Bộ Tài chính, giải ngân đầu tư công đến hết tháng 7/2025 đã hoàn thành 43,9% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn khoảng 10% so với cùng kỳ năm ngoái và kỳ vọng có thể tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa để trợ lực cho nền kinh tế trong giai đoạn từ nay đến cuối năm. Cân đối huy động vốn - tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại dự kiến có thể cải thiện nhẹ trong tháng 8, nhưng tăng trưởng huy động vốn lũy kế vẫn thấp hơn khoảng 2,5 - 3% so với tăng trưởng tín dụng.
Mặc dù tiếp tục khẳng định định hướng điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, hỗ trợ thanh khoản và yêu cầu các tổ chức tín dụng triển khai các giải pháp để giảm lãi suất tiền gửi, góp phần ổn định thị trường tiền tệ, tạo dư địa giảm lãi suất cho vay nhưng Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cũng chỉ ra một số áp lực tác động tới điều hành chính sách tiền tệ. Cụ thể, triển vọng tăng trưởng toàn cầu suy yếu, nguy cơ lạm phát toàn cầu tăng trở lại vẫn còn, nhất là khi chính sách thuế quan của Mỹ thay đổi nhanh chóng.
“Đây là những yếu tố không chỉ gây tác động về mặt tâm lý, mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến nền tảng kinh tế”, bà Hồng nói.
Tại cuộc họp với các ngân hàng thương mại đầu tháng 8, Ngân hàng Nhà nước cho biết, lãi suất cho vay bình quân toàn hệ thống đã giảm còn 6,53%/năm, thấp hơn 0,4%/năm so với cuối năm 2024, cho thấy những nỗ lực điều hành của cơ quan quản lý ngành ngân hàng. Tuy nhiên, tỷ giá đang chịu áp lực khá lớn, do tác động kép từ yếu tố kinh tế và tâm lý thị trường. Đến nay, tỷ giá USD/VND đã tăng 2,9% so với cuối năm 2024.
Thống đốc cho biết, nếu áp lực tỷ giá tiếp tục tăng mạnh, Ngân hàng Nhà nước sẽ cân nhắc không tiếp tục giảm lãi suất để tránh ảnh hưởng đến ổn định tỷ giá - nguy cơ gây bất ổn vĩ mô.
Trong diễn biến có liên quan, chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Standard Chartered hạ dự báo lạm phát Việt Nam năm 2025 xuống 3,5%, từ mức 3,8% dự báo trước đó. Lạm phát đã chững lại trong những tháng gần đây, với lạm phát toàn phần duy trì dưới ngưỡng 4% so với cùng kỳ trong tháng thứ 11 liên tiếp tính tới tháng 6/2025. Tuy nhiên, rủi ro lạm phát vẫn hiện hữu, đặc biệt từ phía cầu. Áp lực giá cả tiếp diễn và xu hướng suy yếu của đồng nội tệ có thể cản trở khả năng tiếp tục giảm lãi suất.