Mặt bằng lãi suất ngân hàng đang ở mức thấp trong nhiều năm nay
Áp lực tỷ giá hạ nhiệt
Việc Fed cắt giảm lãi suất 0,5%/năm khiến đồng USD suy yếu, thể hiện qua chỉ số USD-Index lùi về dưới ngưỡng 100 điểm. Điều này đã tác động tích cực lên tỷ giá USD/VND, khi tới cuối tháng 9 về mức 24.630 VND/USD. Mặc dù có nhiều thời điểm tăng nhẹ, song áp lực tỷ giá USD/VND được nhận định giảm dần. Bên cạnh sự yếu đi của USD, kỳ vọng về chính sách tiền tệ ổn định từ Ngân hàng Nhà nước với trọng tâm là thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cũng hỗ trợ cho VND.
Ngoài ra, tỷ giá USD/VND được hỗ trợ từ nhiều yếu tố như cán cân thương mại thặng dư, dòng vốn FDI và kiều hối chảy về nước vẫn duy trì xu hướng tích cực. Tính đến hiện tại, nguồn cung ngoại tệ đang ổn định, với cán cân thương mại ước tính thặng dư 18 tỷ USD trong 8 tháng, hay giải ngân vốn FDI đạt 14 tỷ USD.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng nhận định, việc Ngân hàng Trung ương Mỹ hạ lãi suất điều hành tạo môi trường thuận lợi cho Việt Nam ổn định tỷ giá, lãi suất VND. Bởi giá trị đồng USD giảm kéo theo tỷ giá USD/VND giảm sau thời gian dài tăng cao trước đó. Đồng thời, việc Fed cắt giảm lãi suất USD lần này cũng làm đảo ngược xu hướng các đợt tăng lãi suất tiết kiệm trong nửa đầu năm 2024 của tiền đồng, Ngân hàng Nhà nước đã trở lại bơm ròng qua kênh OMO để hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống, góp phần định hướng mặt bằng lãi suất liên ngân hàng thấp hơn ở thời gian gần đây.
Nhận định được TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính đưa ra, Fed đã khá mạnh tay khi cắt giảm 0,5%/năm lãi suất trong kỳ họp tháng 9 vừa qua. Đây là lần đầu tiên sau 4 năm Fed thể hiện động thái nới lỏng tiền tệ và điều này sẽ tác động tích cực tới kinh tế Việt Nam. Có thể thấy rõ là việc lãi suất USD hạ làm giảm chênh lãi suất tiền VND và USD, từ đó giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND.
Các chuyên gia của Ngân hàng UOB cũng kỳ vọng vào chính sách tiền tệ ổn định từ Ngân hàng Nhà nước với trọng tâm là thúc đẩy tăng trưởng tín dụng cũng hỗ trợ cho tỷ giá VND. Theo dự báo của UOB, tỷ giá USD/VND là 24.500 trong quý IV/2024, 24.300 trong quý I/2025, 24.100 trong quý II/2025 và 23.900 trong quý III/2025.
Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB Suan Teck Kin cho rằng, khả năng Fed sẽ giảm thêm 0,5%/năm lãi suất trong năm nay, tức sẽ có hai lần cắt giảm lãi suất, với quy mô cắt giảm 25 điểm cơ bản mỗi lần, vào ngày 24/11 và ngày 24/12.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng, việc Fed giảm lãi suất vừa qua và dự kiến còn hai lần cuối năm nay sẽ giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND, kể cả trong những tháng cuối năm khi nhu cầu thanh toán hàng nhập khẩu nguyên liệu đầu vào tăng. Thực tế, áp lực lên tỷ giá hối đoái đã giảm đáng kể từ tháng 8/2024 khi lùi về dưới ngưỡng 25.000 VND/USD nhờ sự suy yếu của đồng USD.
Tập trung thúc đẩy tín dụng và các giải pháp hỗ trợ
Cùng với động thái hạ lãi suất từ Ngân hàng Trung ương Mỹ, các ngân hàng trung ương tại châu Á cũng vào cuộc đua hạ lãi suất.
Ngày 25/9 vừa qua, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã quyết định hạ lãi suất các khoản vay trung hạn (MLF) cho các ngân hàng thương mại, từ 2,3%/năm xuống 2%/năm.
Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên mức lãi suất điều hành hiện tại; đồng thời, tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và các biện pháp hỗ trợ khác”
Ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB
Trước đó, ngày 18/9, Ngân hàng Trung ương Indonesia (BI) bất ngờ cắt giảm lãi suất chuẩn lần đầu tiên sau hơn 3 năm, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tại nền kinh tế lớn nhất khu vực Đông Nam Á.
Cụ thể, ngày 18/9, BI đã giảm lãi suất chuẩn 0,25%/năm xuống còn 6%/năm, đồng thời lần lượt hạ lãi suất tiền gửi và cho vay qua đêm 0,25%/năm, xuống còn 5,25%/năm và 6,75%/năm. Đáng lưu ý, BI cho biết sẵn sàng cắt giảm lãi suất sâu hơn nữa trong quý IV/2024.
Ngân hàng Trung ương Philippines (BSP) cũng hạ lãi suất 0,25%/năm xuống còn 6,25%/năm, bất chấp áp lực lạm phát đã tăng trở lại…
Tại Việt Nam, nhà điều hành đã sớm giảm một số loại lãi suất như lãi suất tín phiếu và lãi suất cầm cố giấy tờ có giá trên thị trường mở (OMO). Cụ thể, hai loại lãi suất này đã được giảm 0,2%/năm xuống 4,25%/năm từ ngày 5/8/2024. Đến ngày 20/8/2024, lãi suất tín phiếu tiếp tục giảm xuống còn 4,2%/năm và ngày 16/9 vừa qua, lãi suất trên OMO lại được giảm xuống còn 4%/năm.
Thị trường đang mong đợi một quyết định giảm lãi suất điều hành như trần lãi suất tiền gửi có kỳ hạn dưới 6 tháng, lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tái chiết khấu, vốn đã được duy trì tương ứng ở các mức 4,75%/năm, 4,5%/năm và 3%/năm kể từ ngày 19/6/2023 đến nay, tức hơn 1 năm qua. Tuy nhiên, theo dự báo của các chuyên gia, Ngân hàng Nhà nước sẽ không giảm lãi suất điều hành, do đang phải đảm nhiệm rất nhiều trách nhiệm như kiểm soát lạm phát, tỷ giá và duy trì lãi suất thấp để thúc đẩy nền kinh tế.
Từ góc nhìn của ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB, rủi ro lạm phát và bối cảnh quốc tế hiện tại khiến Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ áp dụng cách tiếp cận hỗ trợ nền kinh tế theo trọng tâm là các cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi đợt bão lũ vừa qua, thay vì triển khai một công cụ hỗ trợ rộng rãi trên toàn quốc như cắt giảm lãi suất. Do đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ giữ nguyên mức lãi suất điều hành hiện tại; đồng thời, tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và các biện pháp hỗ trợ khác.
PGS.TS. Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhận định, lãi suất hiện nay phù hợp với tình hình chung, Ngân hàng Nhà nước không nên hạ lãi suất thời gian tới. Lãi suất trong nước phụ thuộc không chỉ vào chính sách của Fed, mà còn nhiều yếu tố khác, trong đó có tỷ lệ lạm phát.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng đánh giá, Ngân hàng Nhà nước đã giảm lãi suất điều hành liên tục trong năm 2023, đón đầu xu hướng. Theo TS Lực, mặt bằng lãi suất điều hành hiện phù hợp với tình hình sản xuất - kinh doanh trong nước, nên không nhất thiết phải thay đổi lãi suất điều hành, vì thực tế lãi suất điều hành đã ở mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.
