Dù đã có nhiều nỗ lực, quyết tâm, nhưng giải ngân vốn đầu tư công vẫn chậm. Đó là một trong những lý do khiến Chính phủ quyết định tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Chính phủ với các bộ ngành, địa phương để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2021. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính sẽ chủ trì Hội nghị.
Số liệu báo cáo trước đó của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ước giải ngân đến 31/8/2021 là 187.285 tỷ đồng, đạt 40,6% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao, thấp hơn so với tỷ lệ giải ngân của cùng kỳ năm 2020 (46,41%). Trong đó, vốn trong nước đạt 44,7% (cùng kỳ năm 2020 là 50,02%), vốn nước ngoài đạt 7,94% (cùng kỳ năm 2020 đạt 21,26%).
Nhận định rằng tiến độ giải ngân này là chậm hơn so với cùng kỳ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư lý giải là do những yếu tố “đặc thù” của năm 2021.
Đó là, năm 2021 là năm đầu tiên triển khai kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, do vậy, một số nhiệm vụ, dự án khởi công mới cần thời gian để chuẩn bị thủ tục đầu tư, đấu thầu và chỉ được giao kế hoạch 2021 để thực hiện sau khi Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 được thông qua.
Đây cũng là năm tổ chức nhiều sự kiện trọng đại của đất nước, bởi thế, việc kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền các cấp cũng tác động đến công tác chỉ đạo điều hành tại một số nơi.
Tuy nhiên, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nguyên nhân chủ yếu ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn ngân sách nhà nước là do dịch bệnh Covid-19 diễn biến hết sức phức tạp, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội trong thời gian dài, vận chuyển nguyên vật liệu khó khăn, giá vật liệu xây dựng cũng tăng mạnh.
Trong khi đó, các dự án ODA cũng chịu tác động nặng nề của dịch bệnh do hầu hết các hoạt động đều gắn với yếu tố nước ngoài, từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát...
Tỷ lệ giải ngân đang ở mức thấp trong khi mục tiêu giải ngân trong năm nay là 95% vốn kế hoạch. Hơn nữa, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng nặng nề tới nền kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công tiếp tục là động lực cho tăng trưởng kinh tế.
Đó là một trong những lý do căn bản để Chính phủ tổ chức hội nghị trực tuyến để đốc thúc giải ngân vốn đầu tư công hôm nay.
Cuối tháng 9 cũng là thời điểm quan trọng. Bởi theo kế hoạch được đặt ra trước đó, 9 tháng, phải giải ngân đạt 60% kế hoạch. Nếu bộ ngành, địa phương nào giải ngân thấp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ chủ trì rà soát để điều chuyển vốn đầu tư.
Tại hội nghị hôm nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ báo cáo Chính phủ về tình hình rà soát những khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vốn đầu tư công, đồng thời kiến nghị giải pháp thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư công, bao gồm dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài… trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh Covid-19.
Trước đó, hồi đầu tháng 9/2021, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất lên Chính phủ 5 nhóm giải pháp để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.
Thứ nhất, trước ngày 15/9/2021, phải hoàn thành việc phân bổ, giao chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương (NSTƯ) năm 2021 cho các dự án dự kiến khởi công mới và các nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch sau khi được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Các cơ quan quản lý Chương trình mục tiêu quốc gia khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định đầu tư, nguyên tắc, tiêu chí phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025.
Thứ hai, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế theo nhiệm vụ được giao và yêu cầu thực tế, đảm bảo yêu cầu về thời gian, chất lượng, khả thi.
Thứ ba, thực hiện nghiêm Luật Đầu tư công, đẩy nhanh và nâng cao chất lượng công tác chuẩn bị đầu tư các dự án.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền về cắt giảm kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách trung ương năm 2021 của các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đến ngày 30/9/2021 có tỷ lệ giải ngân dưới 60% kế hoạch vốn ngân sách Trung ương được giao từ đầu năm để điều chuyển cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương khác có nhu cầu bổ sung vốn thực hiện các dự án quan trọng, cấp bách cần đẩy nhanh tiến độ theo quy định tại Nghị quyết số 63/NQ-CP.
Thứ tư, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xử lý thủ tục về đầu tư công như thẩm định dự án đầu tư có cấu phần xây dựng, triển khai kiểm soát chi vốn trong nước và đơn rút vốn của các nhà tài trợ bằng chứng từ điện tử, chữ ký số, đơn giản hóa quy trình kiểm soát chi và hồ sơ yêu cầu rút vốn; tăng cường công tác hậu kiểm trong giải ngân vốn đầu tư công.
Thứ năm, đẩy mạnh hoạt động của Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư tại các bộ, ngành và địa phương và Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng Đề án thí điểm về tách giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư.
