Theo ông, vì sao khách hàng lại bức xúc với việc kiểm tra thông số lốp?
Trong quá trình hỗ trợ xử lý bồi thường cho khách hàng, tôi nhận thấy rằng, điều đầu tiên mà công ty bảo hiểm thực hiện là kiểm tra xem xe của khách hàng có thay đổi thông số lốp hay không.
Nếu thấy thông số khác so với sổ đăng kiểm thì nhà bảo hiểm nhanh chóng đưa ra quyết định từ chối bồi thường, cho dù nguyên nhân gây thiệt hại có thể không liên quan đến lốp xe, trong khi yếu tố này chưa đủ căn cứ pháp lý để áp dụng. Đây là một trong những lý do gây bức xúc nhất cho khách hàng.
Thực tế, hãng bảo hiểm có thể đưa ra nhiều nguyên nhân để từ chối bồi thường cho khách hàng, nhưng "kiểm tra thông số lốp" luôn là "chiêu" được sử dụng thường xuyên nhất vì dễ thực hiện và trong quy tắc bảo hiểm có điều khoản loại trừ thiệt hại trong trường hợp xe tham gia giao thông mà không có giấy đăng kiểm còn hiệu lực.
Về tính hiệu lực của giấy đăng kiểm, theo quy định tại Mục đ, Khoản 6, Điều 9 - Thông tư 70/2015/TT-BGTVT (Thông tư 70) về kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định hết hiệu lực khi thông số kỹ thuật thực tế của xe không phù hợp với thông số kỹ thuật trên giấy chứng nhận kiểm định.
Do đó, khi thông số lốp lúc xe gặp tai nạn không trùng khớp với thông số ghi trên giấy chứng nhận kiểm định, nhà bảo hiểm sẽ kết luận xe mất hiệu lực đăng kiểm, rồi dẫn vòng lại điểm loại trừ để từ chối bồi thường. Việc lấy lý do sai thông số lốp để từ chối bồi thường trong một số trường hợp còn cho thấy dấu hiệu gian lận của công ty bảo hiểm.
Ông vừa nhắc đến dấu hiệu gian lận bảo hiểm, cụ thể điều đó là gì?
Sự gian lận ở đây là nhà bảo hiểm "đánh lận con đen" câu chữ trong quy định, khi Thông tư 70 quy định rõ là "không phù hợp", chứ không quy định là "không trùng khớp".
Để xác định thế nào là không phù hợp thì phải dựa trên căn cứ pháp lý, không thể dựa vào kết luận chủ quan của công ty bảo hiểm. Xét trong quan hệ hợp đồng bảo hiểm, công ty bảo hiểm và khách hàng là ngang bằng nhau, công ty bảo hiểm không có quyền phán quyết thay cơ quan có thẩm quyền, gây thiệt hại cho khách hàng.
Liên quan tới thông số lốp, muốn chứng minh sự phù hợp của thông số thực tế so với thông số trên giấy đăng kiểm thì phải làm rõ ý nghĩa của thông số đó. Chẳng hạn, với dãy thông số lốp 235/65R17, cụm số 235/65 thể hiện chiều rộng lốp (225 mm) và biên dạng lốp (60%: tỷ lệ % giữa chiều cao thông lốp so với chiều rộng mặt lốp), chữ R là cấu trúc lốp (R là cấu trúc bố thép tỏa tròn Radial, một tiêu chuẩn công nghiệp của xe con và là loại lốp thông dụng nhất), số 17 là đường kính mâm (vành hoặc la-zăng, đơn vị tính là inch, 1 inch = 25,4 mm).
Như vậy, có thể hiểu ý nghĩa của dãy thông số này là lốp 235/65R17 được gắn vào vành cỡ 17 inch. Một số thông số khác như 235/55R19, 234/45R20... tức là kích cỡ mâm khác nhau, nhưng chu vi bánh xe như nhau hoặc sai số trong phạm vi cho phép. Do đó, muốn kết luận "phù hợp" hay "không phù hợp" thì phải xem xét ý nghĩa của các chỉ số này. Tuy nhiên, điều tôi muốn nhận mạnh ở đây là việc đánh giá phải là cơ quan đăng kiểm, chứ không phải là công ty bảo hiểm.
Vậy trong trường hợp nào thì công ty bảo hiểm được từ chối bảo hiểm?
Theo quy định, công ty bảo hiểm có thể từ chối bồi thường khi hội tụ đủ 2 điều kiện: Thứ nhất, hợp đồng bảo hiểm ghi rõ điểm loại trừ bảo hiểm trong trường hợp giấy chứng nhận đăng kiểm không còn hiệu lực.
Phải có kết luận của cơ quan đăng kiểm đối với về việc xe đã mất hiệu lực đăng kiểm vào thời điểm tai nạn, hoặc phải có văn bản pháp luật quy định đăng kiểm tự động mất hiệu lực trong trường hợp thông số lốp thực tế không phù hợp với thông số ghi trên sổ đăng kiểm. Thứ hai, sự thay đổi thông số lốp là nguyên nhân trực tiếp và duy nhất gây ra thiệt hại. Công ty bảo hiểm cần thực hiện trách nhiệm giám định để xác định nguyên nhân gây thiệt hại.
Ngoài ra, để từ chối bồi thường, công ty bảo hiểm cần phải xác định thiệt hại do nguyên nhân loại trừ gây ra. Luật Kinh doanh bảo hiểm và quy tắc bảo hiểm đã quy định rõ, công ty bảo hiểm có trách nhiệm giám định để xác định nguyên nhân tổn thất.
Trong các vụ tổn thất mà xe có sự thay đổi thông số lốp, công ty bảo hiểm chưa xác định nguyên nhân thiệt hại có phải do lốp hay không (tức là có nằm trong điểm loại trừ mất đăng kiểm không) mà đã từ chối bồi thường là vi phạm Luật Kinh doanh bảo hiểm, vi phạm quy tắc bảo hiểm.
