Khai thác cát trên sông Hậu.
Bộ Giao thông - Vận tải vừa kiến nghị Phó thủ tướng Lê Văn Thành có ý kiến với các tỉnh ĐBSCL để tháo gỡ các khó khăn, hỗ trợ nguồn vật liệu xây dựng cho dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau.
Theo đó, về mỏ cát đắp nền đường cho các dự án tại vùng ĐBSCL, Bộ Giao thông - Vận tải cho biết, giai đoạn 2021-2025 và các giai đoạn tiếp theo, vùng ĐBSCL đang và sẽ triển khai đồng loạt nhiều công trình hạ tầng giao thông trọng điểm.
Theo số liệu tính toán của tư vấn, tổng nhu cầu cát đắp nền đường của các dự án từ Cần Thơ đến Cà Mau khoảng 39 triệu m3 (chưa kể các dự án giao thông khác do các địa phương đầu tư sẽ triển khai trong thời gian tới). Nhu cầu năm 2023 là khoảng 16 triệu m3, năm 2024 khoảng 20 triệu m3 (phải thi công hoàn thành nền đường để chờ lún).
Riêng nhu cầu cát đắp nền đường của dự án Cần Thơ - Cà Mau khoảng 18,5 triệu m3. Thực tế hiện nay, tình hình khai thác, cung ứng nguồn cát tại khu vực ĐBSCL cho các dự án giao thông tại khu vực rất hạn chế.
Đối với cát sông, nguồn phục vụ công trình xây dựng trong vùng chủ yếu tập trung tại các tỉnh có sông Tiền và sông Hậu đi qua, được chia theo 2 khu vực: Tại các tỉnh hạ lưu (Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Cần Thơ) có tổng trữ lượng các mỏ đang khai thác khoảng 23 triệu m3, công suất khai thác hàng năm 5,7 triệu m3; trữ lượng dự kiến còn lại các mỏ trên khá lớn, tuy nhiên chất lượng cát kém, lẫn nhiều tạp chất, không bảo đảm các tiêu chuẩn của vật liệu cát đắp nền đường.
Tại các tỉnh thượng lưu (An Giang, Đồng Tháp), tổng trữ lượng các mỏ đang khai thác khoảng 23,1 triệu m3, công suất hàng năm 7,5 triệu m3, trữ lượng còn lại 9,4 triệu m3. Tổng trữ lượng các mỏ cát theo quy hoạch khoảng 88,11 triệu m3 (An Giang hơn 54 triệu m3, Đồng Tháp hơn 33 triệu m3). Tuy nhiên, trữ lượng dự kiến trong quy hoạch được khảo sát từ thời điểm năm 2015 và đã khai thác đến nay nên không còn phù hợp với thực tế. Hiện nay các địa phương đang rà soát, điều chỉnh quy hoạch nên chưa xác định chính xác trữ lượng và khả năng cung ứng.
Đối với nguồn cát biển, hiện nay tỉnh Trà Vinh đã cấp phép khai thác 1 mỏ với trữ lượng còn lại hơn 1,1 triệu m3, sản lượng khai thác là 0,4 triệu m3/năm (năm thứ nhất). Bên cạnh đó, hiện có 3 vị trí mỏ quy hoạch, trong đó, tỉnh Sóc Trăng có trữ lượng khá lớn với khoảng 13,9 tỷ m3, vị trí nằm cách bờ biển khoảng 40km.
Để chủ động, tháo gỡ vướng mắc về nguồn cung cấp cát đắp nền đường, Bộ Giao thông - Vận tải đã làm việc với lãnh đạo các tỉnh An Giang, Đồng Tháp nhằm thống nhất việc hỗ trợ cung cấp vật liệu cát đắp cho các dự án theo đúng các chỉ đạo của Chính phủ. Tuy nhiên, các tỉnh đều chưa khẳng định việc cung cấp đủ nhu cầu cho các dự án.
Về nguồn cát biển, Bộ Giao thông - Vận tải đã phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai nghiên cứu việc sử dụng cát biển cho các dự án giao thông. Tuy nhiên, để có thể áp dụng vào thực tế cần thi công thí điểm và quan trắc các ảnh hưởng đến môi trường và ban hành tiêu chuẩn, quy trình thi công, định mức đơn giá. Nếu các thủ tục nhanh nhất thì đến cuối năm 2023 mới có thể áp dụng, nên trong giai đoạn xây dựng (2023-2024), các dự án vẫn phải sử dụng nguồn cát sông là chủ yếu.
Bộ Giao thông - Vận tải đã đề nghị tỉnh Sóc Trăng cho phép các đơn vị khai thác khoảng 5.000 m3 cát biển để thi công thí điểm (do trữ lượng nguồn cát biển tại Sóc Trăng rất lớn), UBND tỉnh Sóc Trăng chưa cho phép với lý do chưa có cơ sở để thực hiện công tác quản lý, quy hoạch và cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản, nên việc triển khai thi công thí điểm gặp nhiều khó khăn.
Để tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, bảo đảm tiến độ dự án, Bộ Giao thông - Vận tải đề nghị Phó thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn các địa phương tháo gỡ vướng mắc trong khai thác mỏ khoảng sản làm vật liệu xây dựng, đặc biệt các thủ tục đối với các mỏ khai thác mới.
Đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu dự án “Đánh giá tài nguyên khoáng sản phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng ĐBSCL”, hoàn thành trong năm 2023. Cạnh đó, rà soát lại quy hoạch mỏ cát sông trong khu vực ĐBSCL bảo đảm nguồn cung cấp cho các dự án.
Chủ trì cùng với Bộ Giao thông - Vận tải làm việc với các địa phương khu vực ĐBSCL để giải quyết nguồn cung cấp cát đắp cho các dự án trong khu vực, đặc biệt là dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Cần Thơ - Cà Mau. Rà soát lại quy hoạch các mỏ cát sông trong khu vực ĐBSCL đảm bảo nguồn cung cấp cho các dự án.
Đề nghị UBND tỉnh Sóc Trăng hỗ trợ các đơn vị tư vấn thuộc Bộ Giao thông - Vận tải khai thác khoảng 5.000 m3 cát biển để thực hiện thi công thí điểm.
Bộ Giao thông - Vận tải đề nghị Phó thủ tướng có ý kiến với các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng và các địa phương liên quan để tháo gỡ các khó khăn, hỗ trợ Bộ Giao thông - Vận tải trong công tác thăm dò, khảo sát các mỏ; tăng công suất khai thác, mở thêm các mỏ mới; nghiên cứu để khai thác các vị trí cồn cát và ưu tiên nguồn cát cho các dự án trọng điểm của ngành GTVT để hoàn thành các dự án theo đúng chỉ đạo các các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ.
Dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau dài gần 110 km, chia làm hai dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang (37 km) và Hậu Giang - Cà Mau (73 km); tổng vốn đầu tư hơn 27.250 tỷ đồng; dự kiến khởi công năm 2022, hoàn thành cơ bản năm 2025. Về giải phóng mặt bằng (đo đạc thực địa và kiểm kê tài sản trên đất), các tỉnh Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau đã hoàn thành 100%; riêng TP. Cần Thơ chỉ mới đạt 49%.
