Dự án cảng - logistics chậm tiến độ, thua lỗ
Được thành lập năm 2008, dưới sự hậu thuẫn của Tập đoàn Công nghiệp Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam), Công ty Dầu khí Đầu tư Khai thác Cảng Phước An được giao triển khai dự án Cảng Phước An, tuyến đường vào cảng cùng khu dịch vụ hậu cần.
Dự án được quy hoạch trên diện tích gần 800 ha, tổng vốn đầu tư gần 20.000 tỷ đồng, chia thành ba phân kỳ, với mục tiêu trở thành một trong những cảng tổng hợp - container chiến lược của khu vực Đồng Nai.
Trong quy hoạch, phân khu cảng rộng 180 ha, gồm 6 bến container và 4 bến tổng hợp, có khả năng tiếp nhận tàu 60.000 DWT, công suất thiết kế 2,5 triệu TEU/năm đối với container và 6,5 triệu tấn/năm hàng tổng hợp. Khu trung tâm logistics được thiết kế với công suất 2,2 triệu TEU container và 4 triệu tấn hàng tổng hợp mỗi năm, hình thành chuỗi dịch vụ đồng bộ từ tiếp nhận, lưu trữ cho tới trung chuyển hàng hóa.
Sau nhiều năm xây dựng, đến cuối năm 2024, Công ty mới được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện khai thác bến số 5 và 6, đánh dấu việc đưa phân kỳ 1 vào vận hành. Theo kế hoạch, sản lượng khai thác năm 2025 dự kiến đạt 0,2 triệu TEUs và tăng lên 1,2 triệu TEUs vào năm 2026.
Thực tế, tiến độ dự án đã phải điều chỉnh đáng kể. Dự án cảng Phước An được gia hạn từ giai đoạn 2017 - 2024 sang thời gian từ năm 2017 đến tháng 7/2026. Tương tự, dự án khu dịch vụ hậu cần logistics cũng được gia hạn đến tháng 7/2026.
Việc giãn tiến độ và vận hành muộn hơn kỳ vọng khiến bài toán tài chính của Công ty thay đổi. Trong bốn quý liên tiếp, từ quý IV/2024 đến quý III/2025, dù đã có doanh thu, Cảng Phước An vẫn báo lỗ, với mức lỗ lần lượt là 24 tỷ đồng, 123 tỷ đồng, 125,13 tỷ đồng và 131,29 tỷ đồng. Đến ngày 30/9/2025, lỗ lũy kế của Công ty đã lên tới 410,2 tỷ đồng, tương đương 17,7% vốn điều lệ.
Tăng tốc đầu tư giữa áp lực nợ vay
Diễn biến đáng chú ý mới đây tại PAP, Công ty đã được chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu công nghiệp Phước An, diện tích 330 ha (trong đó hơn 245 ha là đất nhà máy, kho tàng), đặt tại xã Phước An, tỉnh Đồng Nai. Dự án có tổng vốn đầu tư 4.961,8 tỷ đồng, dự kiến triển khai từ năm 2025 - 2028, từ nguồn vốn chủ sở hữu và vốn huy động.
Tính đến 30/9/2025, PAP có 2.039,8 tỷ đồng tiền mặt, lượng tiền này thấp hơn nhiều so với tổng nhu cầu đầu tư của phân kỳ 2 dự án Cảng Phước An và dự án Khu công nghiệp Phước An. Trong khi đó, tổng nợ phải trả của Công ty là 4.710,1 tỷ đồng, tương đương gần 2,27 lần vốn chủ sở hữu và cao gấp gần 10 lần mức bình quân ngành (0,24 lần).
Để giải quyết bài toán vốn phục vụ kế hoạch đầu tư, Công ty đã thông qua kế hoạch chào bán riêng lẻ 125 triệu cổ phiếu với giá 13.610 đồng/cổ phiếu, thấp hơn 45,6% so với giá đóng cửa ngày 2/12/2025 (25.000 đồng/cổ phiếu) nhằm huy động 1.701,25 tỷ đồng trong giai đoạn 2025 - 2026.
Khi PAP mới được thành lập, Petrovietnam sở hữu 79,54%, Tổng công ty Phát triển Khu công nghiệp sở hữu 17,05%, các cổ đông khác nắm 3,41%. Tuy nhiên, từ năm 2016, Công ty liên tiếp thực hiện phát hành riêng lẻ và điều này đã làm thay đổi hoàn toàn cấu trúc sở hữu của doanh nghiệp.
Chỉ riêng đợt bán 46 triệu cổ phiếu cho Công ty TNHH MTV Hoành Sơn đã đưa Hoành Sơn lên vị trí công ty mẹ, thay thế vai trò chi phối vốn của Petrovietnam. Các đợt phát hành tiếp theo vào năm 2017, 2021, 2022 và 2024 tiếp tục nâng vốn điều lệ của PAP từ 440 tỷ đồng lên 2.320 tỷ đồng.
Trong cả 5 lần tăng vốn, Petrovietnam vẫn giữ nguyên 35 triệu cổ phiếu PAP. Điều này khiến tỷ lệ sở hữu của Tập đoàn giảm từ 79,54% xuống chỉ còn 15,08%.
Nếu đợt phát hành 125 triệu cổ phiếu sắp tới hoàn tất, lượng cổ phiếu PAP sẽ tăng từ 232 triệu lên 357 triệu đơn vị, kéo tỷ lệ sở hữu của Petrovietnam xuống còn 9,8% và lượng cổ phiếu nắm giữ không đổi nếu Petrovietnam không tham gia vào đợt phát hành riêng lẻ sắp tới.
Con đường phía trước của PAP đòi hỏi không chỉ vốn lớn, mà còn là chiến lược khai thác phù hợp, năng lực thu hút khách hàng và khả năng điều phối dòng tiền để vượt qua tình trạng thua lỗ hiện tại.
