Dư nợ tín dụng xanh tăng 8,35% và cần được đẩy mạnh
Phát biểu tại Hội nghị quốc tế với chủ đề “Khai mở thị trường vốn xanh quốc tế - Thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam” do Nam A Bank tổ chức ngày 5/9 tại Đà Lạt, TS Nguyễn Quốc Hùng, Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, tại Việt Nam, Chính phủ đã cam kết đạt mục tiêu Net zero vào năm 2050 song song với chiến lược thúc đẩy tài chính toàn diện và phát triển kinh tế tư nhân. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn xanh toàn cầu.
Để đạt được mục tiêu đề ra, Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, trong đó tập trung vào 3 nhiệm vụ chiến lược gồm: giảm cường độ phát thải khí nhà kính và thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo; xanh hóa sản xuất; xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững.
Theo đó, Chính phủ, các bộ ngành trong đó có NHNN đã ban hành nhiều cơ chế chính sách vừa tạo hành lang pháp lý vừa khuyến khích để đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Mới đây, ngày 4/7/2025, Thủ Tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh.
Tuy nhiên, theo ông Hùng, phát triển thị trường tài chính xanh ở Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản.rất cần được tháo gỡ tập trung ở một số nội dung sau. Thứ nhất, đó là việc huy động nguồn lực tài chính cho mục tiêu phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050, theo báo cáo của Ngân hàng thế giới (WB), Việt Nam cần khoản đầu tư khoảng 6,8% GDP mỗi năm, tương đương 368 tỷ USD cho đến năm 2040.
Điều này đòi hỏi phải có các cơ chế, chính sách để huy động nguồn vốn trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển thị trường tài chính xanh, khuyến khích dòng vốn tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực của kinh tế xanh.
Thứ hai, từ năm 2017 đến nay, thị trường tín dụng xanh, trái phiếu xanh đã có tốc độ phát triển hơn 20%/năm, cao hơn hẳn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế.
Đối với thị trường tín dụng xanh, đến 30/6/2025 đã có 63 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng xanh với dư nợ đạt trên 736 nghìn tỷ đồng, tăng 8,35% so với cuối năm 2024, chiếm tỷ trọng 4,3% tổng dư nợ toàn nền kinh tế, tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo, năng lượng sạch (chiếm hơn 39%) và nông nghiệp xanh (trên 26%).
Về đánh giá rủi ro môi trường xã hội trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD: Dư nợ tín dụng đã được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt 4,72 triệu tỷ đồng, tăng 31% so với cuối năm 2024. Trong đó, dư nợ tín dụng được quản lý rủi ro về môi trường theo Thông tư 17 đạt trên 1,2 triệu tỷ đồng.
Đối với thị trường trái phiếu xanh, trái phiếu xanh đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển bền vững thông qua huy động vốn cho các dự án và hoạt động thân thiện với môi trường.
Mặc dù thị trường còn sơ khai song các doanh nghiệp Việt Nam ngày càng quan tâm và tích cực tham gia phát hành trái phiếu xanh, nếu như giai đoạn 2021-2023 chỉ có 4 đợt phát hành thì riêng năm 2024 đã có 6 đợt phát hành trái phiếu xanh và bền vững với tổng giá trị lên đến hơn 10.000 tỷ đồng, gấp gần 4 lần 2023. Trong đó riêng các TCTD phát hành hơn 8.000 tỷ đồng, chiếm hơn 80% khối lượng trái phiếu xanh và bền vững được phát hành trong năm 2024.
Tuy nhiên, quy mô trái phiếu xanh và bền vững tại Việt Nam vẫn còn rất nhỏ trong tổng Thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Tính đến giữa tháng 4/2025, quy mô dư nợ của thị trường này đạt hơn 30 nghìn tỷ đồng, chiếm 2% tổng quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.
Các doanh nghiệp huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao năng lực, quản trị, đầu tư công nghệ đáp ứng theo tiêu chuẩn ESG còn khiêm tốn. Qua đó cho thấy, tỷ trọng dư nợ tín dụng xanh, chiếm chưa đến 4,5% tổng dư nợ và trong 5 năm qua mới có 1,16 tỷ USD trái phiếu xanh được phát hành, còn rất khiêm tốn so với nhu cầu vốn khoảng 20 tỷ USD trung bình mỗi năm để thực hiện các mục tiêu chuyển đổi xanh, dự án xanh.
Thứ ba, đó là trong bối cảnh cả nước chuyển mình mạnh mẽ với mục tiêu phát triển nền kinh tế số, dữ liệu là công cụ hỗ trợ đắc lực cho chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, là “nguồn tài nguyên mới, một loại tài sản chiến lược” - được xác lập rõ trong Nghị quyết 57-NQ/TW.
Tài chính xanh - tài chính toàn diện động lực phát triển bền vững
 |
Ông Trần Khải Hoàn, Thành viên HĐQT, kiêm quyền Tổng giám đốc Nam A Bank |
Ông Trần Khải Hoàn, Thành viên HĐQT, kiêm quyền Tổng giám đốc Nam A Bank cho hay, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển bền vững không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và thịnh vượng. Biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng, gián đoạn chuỗi cung ứng và bất bình đẳng xã hội đang đặt ra những thách thức chưa từng có đối với cộng đồng doanh nghiệp và hệ thống tài chính.
Trên bình diện toàn cầu, tài chính xanh - tài chính toàn diện đã khẳng định vai trò động lực trong phát triển bền vững, với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ chính phủ các nước và các định chế quốc tế. Điều này thể hiện qua Thỏa thuận Paris và các mục tiêu phát triển bền vững. Song hành cùng đó, tài chính toàn diện đang mở ra cơ hội để mọi thành phần kinh tế - đặc biệt là Khu vực kinh tế tư nhân dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Trong bối cảnh này, Việt Nam đã thể hiện mạnh mẽ cam kết đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 song song với chiến lược thúc đẩy tài chính toàn diện và phát triển kinh tế tư nhân. Đây vừa là thách thức vừa là cơ hội để Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn xanh toàn cầu cũng như khẳng định nhu cầu cấp thiết về một hệ sinh thái tài chính toàn diện với khu vực kinh tế tư nhân giữ vai trò chủ lực.
“Không nằm ngoài dòng chảy của xu hướng toàn cầu này, Nam A Bank nhận thức rõ vai trò của mình trong việc tiên phong thúc đẩy các giải pháp tài chính xanh. Với nền tảng quản trị minh bạch theo chuẩn mực quốc tế như: IFRS, Basel III, ESMS…, chúng tôi cam kết trở thành ngân hàng phát triển bền vững kiểu mẫu trong khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam, đồng hành cùng Chính phủ và cộng đồng quốc tế trong hành trình thúc đẩy phát triển bền vững và tài chính toàn diện tại Việt Nam”, ông Hoàn nói.
Cơ hội đón dòng vốn xanh vào Việt Nam
PSG TS Nguyễn Hữu Huân - Đại học kinh tế TP.HCM cho hay, với tư cách là một nhà nghiên cứu về tài chính ngân hàng, tài chính xanh thì việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút tài chính, tín dụng xanh từ các tổ chức quốc tế. Để thực hiện được mục tiêu nét zero vào năm 2030 thì mỗi năm chúng ta cũng phải dành 7% GDP để thúc đẩy tài chính, tín dụng xanh.
Vì thế, việc các ngân hàng nỗ lực thu hút nguồn vốn từ các định chế tài chính nước ngoài để hỗ trợ tài chính toàn diện, tín dụng xanh trong nước là rất quan trọng. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần có khung pháp lý về tín dụng xanh, tăng tính minh bạch của thị trường. Từ đó, giúp cho các quỹ đầu tư, định chế tài chính nước ngoài có thể dễ dàng hơn trong việc giải ngân vốn hỗ trợ cho việc phát triển tài chính, tín dụng xanh ở thị trường Việt Nam thông qua các ngân hàng.
Đồng thời, theo PSG TS Huân, cần có các sản phẩm tài chính xanh đa dạng như: vốn tín dụng, trái phiếu xanh… tạo các điều kiện thuận lợi để các định chế tài chính nước ngoài có thể mạnh dạn rót vốn vào thị trường Việt Nam thông qua các ngân hàng để đẩy mạnh tài chính, tín dụng xanh. Trong đó, IFC đóng vai trò lớn trong việc thúc đẩy cũng như thu hút các nguồn vốn nước ngoài vào thị trường Việt Nam.
Đại diện IFC cũng cam kết 400 triệu USD tài trợ cho các dự án xanh tại Việt Nam. Cụ thể, ông Weichuan Xu - FIG Country Anchor, Mekong Region, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) cho rằng, Việt Nam đang đứng trước nhu cầu tài chính khổng lồ cho chuyển đổi xanh, đồng thời cũng mở ra cơ hội lớn. Theo tính toán của WB, để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, Việt Nam cần thêm khoảng 368 tỷ USD trong giai đoạn 2022 - 2040, tương đương 6,8% GDP mỗi năm.
Chỉ riêng trong thập kỷ tới, mỗi năm sẽ cần gần 10 tỷ USD để đáp ứng nhu cầu năng lượng và khử carbon nền kinh tế. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội kinh doanh to lớn. Rõ ràng, chỉ dựa vào Chính phủ là chưa đủ, khu vực tư nhân cần giữ vai trò chủ lực. Theo ông Weichuan Xu, Chính phủ Việt Nam đã có những bước đi rõ rệt với Đề án phát triển ngân hàng xanh, Chương trình hành động ngành ngân hàng cho Chiến lược tăng trưởng xanh, và đặc biệt là Quyết định 21/2025/QĐ-TTg ban hành bộ tiêu chí phân loại xanh.
IFC sẽ đồng hành cùng Việt Nam bằng mô hình kết hợp đầu tư và tư vấn. Theo đó, IFC đã cam kết hơn 2,8 tỷ USD cho khu vực tài chính, trong đó có 400 triệu USD tài trợ cho các dự án xanh. IFC cũng hỗ trợ xây dựng lộ trình ESG, phát triển sản phẩm tài chính mới như trái phiếu xanh, xã hội, bền vững, và nâng cao quản trị rủi ro môi trường - xã hội.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích tài chính, thử thách lớn nhất là về khung pháp lý xanh, tính minh bạch và chuẩn mực thị trường; năng lực và kinh nghiệm trong triển khai và đáp ứng các chuẩn mực xanh.
Vì vậy, cần có khung pháp lý rõ ràng, vai trò kết nối của các cơ quan nhà nước, cần các tiêu chí rõ ràng cho các sản phẩm cụ thể; tiêu chuẩn hướng dẫn cụ thể để các SME có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn xanh, tiếp cận được dòng vốn xanh quốc tế và cần hỗ trợ. Phát triển bền vững lâu dài, trách nhiệm xã hội, chi phí vốn thấp, tăng chuẩn mực hoạt động, tiếp cận nguồn vốn giá rẻ.
![[Talkshow] Triển vọng của các loại hình tài sản tới cuối năm 2025](https://image.tinnhanhchungkhoan.vn/110x83/Uploaded/2025/wpxlcdjwi/2025_09_05/avt-9138-6228.jpg)
