Tỷ lệ nợ xấu nội bảng của hệ thống là 1,89% (giảm so với mức 2,46% cuối năm 2016 và 1,99% cuối năm 2017) - mức thấp nhất kể từ năm 2012 đến nay và đã về dưới ngưỡng mục tiêu 2% theo Nghị quyết 01/NĐ-CP 2019 ban hành hồi đầu năm.
Báo cáo tài chính quý IV/2018 vừa được các nhà băng công bố cho thấy, nợ xấu đa phần đã giảm đáng kể so với đầu năm. Nhờ hoạt động xử lý nợ xấu được đẩy nhanh, giá trị nợ xấu xử lý năm 2018 tăng gần 30% so với năm 2017. Đáng chú ý, tỷ lệ nợ xấu tại nhiều ngân hàng sụt giảm mạnh chỉ trong 3 tháng cuối năm 2018, thậm chí có ngân hàng giảm tới hơn trên 50% so với đầu năm.
Thống kê cho thấy, trong các ngân hàng đã công bố báo cáo tài chính (Vietcombank, Techcombank, VPBank, Sacombank, LienVietPostBank, VIB, MBBank, ACB, ABBank, TPBank, PGBank, BacABank, Saigonbank, Kienlongbank, VietBank) tổng nợ xấu tính đến hết quý IV/2018 là hơn 34.810 tỷ đồng, giảm 17,7% so với cuối quý IV/2018.
Đơn cử, tại ACB, nợ xấu nhóm 3-5 theo Thông tư 02/2013/TT-NHNN tại thời điểm cuối năm 2018 được kiểm soát ở mức 0,8%, giúp chi phí dự phòng giảm gần 75% trong quý IV/2018 và giảm 64% trong cả năm 2018. Tại Vietcombank, nợ xấu nội bảng vào cuối năm 2018 là 6.215 tỷ đồng, giảm 1.209 tỷ đồng trong 3 tháng cuối năm. Tỷ lệ nợ xấu tại nhà băng này hiện ở mức 0,98%, thuộc nhóm thấp nhất trong hệ thống.
Sacombank là một trong những ngân hàng xử lý được nhiều nợ nhất trong năm qua khi nợ xấu đã giảm về 5.400 tỷ đồng, tương đương giảm 48%, đưa tỷ lệ nợ xấu từ 4,7% hồi đầu năm về mức 2,11% vào cuối năm. Tại Saigonbank, tốc độ giảm nợ xấu còn ấn tượng hơn, đạt 66% trong quý IV/2018; tính cả năm, nợ xấu giảm 28%, về mức 301 tỷ đồng, tỷ lệ nợ xấu giảm từ 2,98% về 2,2%. Trước đó, có thời điểm tỷ lệ nợ xấu tại Saigonbank tăng lên trên 6%. PGBank cũng đã đưa tỷ lệ nợ xấu về dưới 3% vào cuối năm 2018, so với mức 4,5% vào cuối tháng 9/2018.
Bên cạnh những nhà băng có tỷ lệ nợ xấu giảm mạnh, không ít ngân hàng vẫn chưa thể xử lý tốt nợ xấu, dẫn đến phải trích lập dự phòng rủi ro cao. Chẳng hạn, tại VPBank, tính đến cuối năm 2018, nợ xấu của ngân hàng hợp nhất là 7.766 tỷ đồng, giảm hơn 1.600 tỷ đồng so với cuối tháng 9/2018, nhưng tăng 25% so với đầu năm. Theo đó, tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay tăng từ 3,39% lên 3,51%. Tỷ lệ này ở VPBank mẹ là khoảng 2,7%. VPBank hiện còn nắm giữ hơn 3.100 tỷ đồng trái phiếu đặc biệt do VAMC phát hành, giảm 21,9% so với đầu năm. Chi phí dự phòng rủi ro tăng 40,6% trong năm qua, lên 11.253 tỷ đồng.
Với Agribank, nợ xấu theo Thông tư 02 vào cuối năm 2018 là 1,51%, thấp hơn so với năm 2017; thu hồi nợ sau xử lý 11.936 tỷ đồng, đạt 104% kế hoạch, trích lập dự phòng rủi ro 25.590 tỷ đồng. Dù vậy, theo lãnh đạo Agribank, tổng nguồn dự phòng xử lý rủi ro còn lại gần 20.000 tỷ đồng - đủ khả năng mua trước hạn toàn bộ nợ đã bán cho VAMC và xử lý kịp thời các khoản nợ xấu phát sinh nếu có trong năm 2019.
Có thể thấy, nợ xấu là một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá sức khỏe của ngân hàng. Nhiều nhà băng đã xóa sạch nợ tại VAMC trong 2 năm qua như Vietcombank, Techcombank, MBBank, VIB, OCB... Tuy vậy, nhiều chuyên gia lưu ý rằng, bên cạnh việc xử lý nợ cũ, các ngân hàng cần phải kiểm soát chất lượng tín dụng, tránh không để nợ xấu phát sinh thêm.
Công tác xử lý nợ xấu vẫn đang gặp không ít
khó khăn...
Thực tế, tuy đã cải thiện kể từ khi Nghị quyết 42/2017/QH14 được ban hành, nhưng công tác xử lý nợ xấu vẫn đang gặp không ít khó khăn, nhất là khi thời hạn 5 năm các khoản nợ xấu bán cho VAMC nay được đáo hạn và ngân hàng buộc nhận lại để xử lý.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, việc chủ động mua lại trước hạn nợ xấu có thể làm tăng nợ xấu nội bảng tại một số ngân hàng, nhưng điều này cũng cho thấy các ngân hàng này đã đủ năng lực để xử lý hết nợ xấu trên bảng cân đối kế toán, thay vì dễ bị quá sức mà phải bán sang VAMC như những năm trước đây.
Còn theo chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu, năm 2018 đã đánh dấu những bước tiến đáng kể trong việc xử lý nợ xấu của các ngân hàng, song lượng nợ xấu còn tồn đọng vẫn rất lớn. Do đó, lượng nợ xấu này cần phải được xử lý rốt ráo và triệt để hơn trong năm 2019.