Cận cảnh bức tranh kinh doanh nhóm VN30

Vietcombank có kết quả tích cực tại hầu hết các mảng kinh doanh.

Ðiểm sáng lợi nhuận nhóm ngân hàng

Với 9/30 cổ phiếu trong danh mục VN30, ngân hàng là nhóm ngành chiếm ưu thế áp đảo không những về số lượng mà còn cả về quy mô vốn hóa. Báo cáo tài chính (BCTC) quý III/2019 vừa được các ngân hàng công bố cho thấy, hầu hết các ngân hàng giữ được mức tăng trưởng tương đương hoặc cao hơn năm 2018.

Xét về quy mô lợi nhuận, Ngân hàng TMCP Ngoại thương (Vietcombank - VCB) tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu với lợi nhuận trước thuế quý III/2019 đạt 6.309 tỷ đồng, tăng 72,1% so với cùng kỳ 2018. Ngân hàng này có kết quả tích cực tại hầu hết các mảng kinh doanh, như thu nhập lãi thuần, lãi từ hoạt động dịch vụ và kinh doanh ngoại hối…

Tại VCB, tăng trưởng trong quý III cao hơn tăng trưởng lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm, qua đó nâng mức tăng trưởng lợi nhuận lũy kế 9 tháng lên 51% so với cùng kỳ 2018.

Tính theo tỷ lệ tăng trưởng, quý III, quán quân nhóm ngân hàng thuộc về Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank - STB) với 1.030 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, bằng 3,2 lần cùng kỳ 2018. Lũy kế 9 tháng, lợi nhuận trước thuế của STB đạt 2.491 tỷ đồng, tăng trưởng 89,5%.

Các ngân hàng TMCP như Việt Nam Thịnh Vượng (VPB), Techcombank (TCB), Quân đội (MBB), Công thương (CTG), Phát triển TP.HCM (HDB) nhìn chung tiếp tục ghi nhận kết quả tích cực với lợi nhuận quý III/2019 tăng trưởng nhanh hơn 6 tháng đầu năm, qua đó cải thiện tốc độ tăng trưởng 9 tháng.

Ngân hàng Ngân hàng TMCP Ðầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV - BID) là cái tên duy nhất có lợi nhuận trước thuế tăng trưởng chỉ 1 chữ số trong quý III/2019, đạt 1,6%. Do kết quả kém tích cực trong 6 tháng đầu năm, BID là ngân hàng duy nhất trong nhóm VN30 báo lợi nhuận giảm sau 9 tháng.

Tại BID, đến ngày 30/9/2019, nợ xấu nội bảng là 22.436 tỷ đồng, tăng 19,3% so với đầu năm. Trong khi nợ nhóm 3 và nợ nhóm 4 giảm thì nợ nhóm 5 tăng 70%. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng tăng từ 1,90% hồi đầu năm lên 2,09% cuối tháng 9/2019.

Tuy nhiên, không chỉ BID tăng nợ xấu, nhiều ngân hàng cũng trong tình trạng này. Tại VCB, nợ xấu đến ngày 30/9 là 7.625 tỷ đồng, tăng 22,5% so với đầu năm. Trong đó, tập trung ở nợ nhóm 3 với mức tăng 4,2 lần, nợ nhóm 4 tăng 31,5%.

Tổng cộng tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay khách hàng tăng từ dưới 1% hồi đầu năm lên 1,07% đến cuối tháng 9/2019. Nợ xấu tại TCB đến 30/9 là 3.704 tỷ đồng, tăng 32,1% so với đầu năm, tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay khách hàng tăng từ 1,75% đầu năm lên 1,80% đến 30/9. Tại STB, tỷ lệ nợ xấu giảm, nhưng giá trị vẫn tăng nhẹ 162 tỷ đồng sau 9 tháng….

Nhóm doanh nghiệp bứt phá quý III

Chiếm đến 22% vốn hóa của VN-Index, sự đồng thuận của nhóm 3 cổ phiếu “họ Vin” đóng vai trò quan trọng trong việc đưa chỉ số vượt qua ngưỡng 1.000 điểm vào thời điểm kết thúc tháng 10. Kết quả này có đóng góp đáng kể từ việc lợi nhuận của VRE và VHM đã tăng mạnh trong quý III vừa qua.

Tại CTCP Vincom Retail (VRE), mặc dù doanh thu quý III giảm 25,1% so với cùng kỳ (do doanh thu chuyển nhượng bất động sản giảm mạnh), nhưng nhờ mảng cho thuê trung tâm thương mại tăng trưởng và có biên lợi nhuận cao hơn cùng chi phí bán hàng giảm khiến lợi nhuận trước thuế của VRE tăng 33,4%. Tính chung 9 tháng, tăng trưởng lợi nhuận của VRE là 14,7%.

Tại CTCP VinHomes (VHM), việc bàn giao và ghi nhận doanh thu chuyển nhượng bất động sản từ các dự án VinHomes Skylake, Vinhomes Ocean Park, Vinhomes Smart City và VinHomes Star City cũng đã giúp doanh thu quý III tăng 58,6% so với cùng kỳ năm trước.

Lợi nhuận trước thuế của VHM tăng trưởng 24,1%. Ở mức 7.626 tỷ đồng, quý III/2019, VHM đã trở thành quán quân lợi nhuận trong nhóm VN30 xét về giá trị.

Tăng trưởng tốt trong mảng bất động sản của VRE và VHM đã giúp doanh thu và lợi nhuận gộp của CTCP Tập đoàn Vingroup tăng lần lượt 34,6% và 71,2% trong quý III.

Tuy nhiên, phần lỗ trong công ty liên kết cùng chi phí bán hàng, quản lý và chi phí tài chính tăng mạnh trong khi doanh thu tài chính và thu nhập khác giảm khiến lợi nhuận trước thuế của VIN giảm nhẹ 3,3% so với cùng kỳ.

Tuy vậy, nhờ kết quả lạc quan trong nửa đầu năm nên kết thúc 9 tháng, lợi nhuận trước thuế của VIC vẫn ghi nhận tăng 12%.

Nhóm bán lẻ, tiêu dùng: Tăng trưởng phân hóa

Nhóm doanh nghiệp bán lẻ, sản xuất hàng tiêu dùng nhìn chung doanh thu, lợi nhuận quý III vẫn được duy trì tăng trưởng tích cực nhờ hưởng lợi từ bối cảnh vĩ mô trong nước thuận lợi, tăng trưởng GDP tốt, lạm phát được kiểm soát giúp sức mua gia tăng. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp tốc độ tăng trưởng đang chậm lại.

Báo cáo của Tổng công ty Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco-SAB) ghi nhận doanh thu, lợi nhuận trước thuế tăng lần lượt 13,8% và 41,1% trong quý III/2019, nhanh hơn mức tăng trong nửa đầu năm.

Năm 2019 là năm thứ hai SAB về tay người Thái sau khi Bộ Công thương thoái vốn nhà nước. Sau khi đẩy mạnh công tác cơ cấu, SAB đang có tốc độ tăng doanh thu cao hơn đáng kể trung bình ngành, còn tỷ lệ chi phí quản lý, bán hàng trên doanh thu có xu hướng giảm trong khi các chi phí tiếp thị, bán hàng gia tăng đáng kể.

Trong lĩnh vực bán lẻ, CTCP Ðầu tư Thế giới Di động (MWG) cũng ghi nhận doanh thu quý III/2019 tăng hơn 20,3% so với cùng kỳ 2018, trừ các chi phí, lãi trước thuế tăng 32,8%.

Một điểm tích cực với MWG là biên lợi nhuận gộp trong quý vừa qua đạt 19,4% so với mức hơn 17,5% cùng kỳ và 17,6% trong nửa đầu năm cho thấy, mảng Bách Hóa Xanh đang có biên lợi nhuận tốt hơn.

Luỹ kế 9 tháng, MWG ghi nhận doanh thu tăng 17,2%, lợi nhuận trước thuế tăng 35,1% so với cùng kỳ 2018, thực hiện được 72% chỉ tiêu doanh thu và và 83% chỉ tiêu lợi nhuận năm.

Cũng trong lĩnh vực bán lẻ, nhưng chuyên về ngành hàng trang sức, CTCP Vàng bạc Ðá quý Phú Nhuận (PNJ) ghi nhận doanh thu tăng trở lại 24,8% trong quý III sau khi ảnh hưởng bởi sự cố ERP khiến hoạt động kinh doanh quý II kém hiệu quả. PNJ hưởng lợi từ giá vàng tăng mạnh và việc mở cửa hàng mới đạt kết quả tốt.

Lũy kế 9 tháng, PNJ đạt doanh thu thuần 11.770 tỷ đồng, tăng 11,1% và lợi nhuận trước thuế 1.021 tỷ đồng, tăng 17,6% so với cùng kỳ năm 2018.

Do ảnh hưởng bởi kết quả kém tích cực trong quý II, mà PNJ đã tăng trưởng chậm lại so với cùng kỳ và mới thực hiện được 68,9% kế hoạch lợi nhuận sau 9 tháng, khiến gánh nặng hoàn thành kế hoạch năm đè nặng lên quý IV.

Trong nhóm dịch vụ vận tải, CTCP Hàng không Vietjet (VJC) thông báo doanh thu tăng trưởng 6,8% trong quý III/2019, thấp hơn mức 15,7% trong nửa đầu năm.

Mặc dù doanh thu hoạt động phụ trợ của VJC tăng 28,6%, nhưng doanh thu mảng vận chuyển hành khách chỉ tăng 6,8% còn mảng bán và cho thuê tàu bay giảm đã kéo giảm tốc độ tăng trưởng chung.

Tuy vậy, nhờ lợi nhuận tài chính tăng mạnh, nên lãi trước thuế của VJC vẫn đạt 1.913 tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ 2018.

Vinamilk giữ vững lợi thế cạnh tranh với biên lợi nhuận gộp ở mức cao.

Tại CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk - VNM), tốc độ tăng trưởng doanh thu cũng chậm lại so với nửa đầu năm.

Doanh thu quý III/2019 chỉ tăng 4% so với cùng kỳ 2018 còn lợi nhuận trước thuế tăng 7,2%. Việc tìm kiếm động lực tăng trưởng mới được đánh giá sẽ là bài toán ưu tiên mà ông lớn ngành sữa Việt Nam cần thực hiện trong thời gian tới thông qua phát triển dòng sản phẩm mới, mở rộng thị trường hay M&A.

Dù sao, VNM vẫn giữ vững lợi thế cạnh tranh với biên lợi nhuận gộp ở mức cao và cơ cấu tài chính, dòng tiền tốt sau 9 tháng.

Tại CTCP Tập đoàn MASAN (MSN), doanh thu quý III/2019 giảm 2,2% so với cùng kỳ 2018, còn lợi nhuận gộp giảm đến 12,4%.

Mặc dù mảng hàng tiêu dùng vẫn duy trì tăng trưởng 5,2%, nhưng sự sụt giảm từ mảng khoáng sản đã ảnh hưởng đáng kể đến tăng trưởng chung của Tập đoàn.

Dù vậy, nhờ lợi nhuận khác tăng đột biến hơn 1.000 tỷ đồng mà lợi nhuận trước thuế của MSN vẫn gấp 2,24 lần quý III/2018. Ðầu tháng 10/2019, MSN đã bán 1,8 triệu cổ phiếu Masan MEATLife (MML) và giảm sở hữu từ 79,85% xuống 79,32%, trong bối cảnh MNL dự kiến đăng ký giao dịch trong cuối năm nay.

Lợi nhuận nhiều doanh nghiệp sản xuất suy giảm

Trái với xu hướng tích cực của nhóm ngân hàng, bán lẻ nhiều doanh nghiệp sản xuất đã báo cáo doanh thu, lợi nhuận không mấy tích cực trong quý III/2019.

Trong ngành thép, CTCP Tập đoàn Hòa Phát (HPG) cho biết, doanh thu quý III/2019 tăng 11,4% so với cùng kỳ 2018, nhưng lợi nhuận trước thuế đã giảm 24,1%. Lũy kế 9 tháng, lợi nhuận trước thuế ghi nhận mức giảm 15,2%.

Giá bán thép xây dựng và ống thép giảm 10% và 6% trong khi giá nguyên liệu đầu vào tăng, đặc biệt là giá quặng sắt tăng 37% làm giá vốn tăng 13% là nguyên nhân HPG lý giải cho lợi nhuận suy giảm trong quý 3.

Tuy vậy, điều thị trường lo ngại hơn với HPG là tăng trưởng sản lượng tiêu thụ cũng đang chậm lại, phản ánh triển vọng kém khả quan của ngành xây dựng trước bối cảnh Khu liên hiệp Gang thép Dung Quất sắp đi vào hoạt động.

Tính đến 30/9/2019, chi phí xây dựng dở dang của dự án này là 44.600 tỷ đồng, tăng 10.846 tỷ đồng so với đầu năm và chiếm 46% tổng tài sản của HPG. Tổng nợ vay đến cuối tháng 9/2019 là 34.268 tỷ đồng, tăng 41% so với đầu năm.

Nếu không giải quyết tốt bài toàn đầu ra, chi phí lãi vay không còn được vốn hóa, khấu hao tăng mạnh khi dự án đi vào hoạt động sẽ ảnh hưởng đáng kể đến triển vọng lợi nhuận.

Nằm ở vị trí đầu ra trong chuỗi giá trị của ngành thép nói chung và HPG nói riêng, bức tranh kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng trong VN30 như Coteccons hay FLC Faros cũng kém khả quan hơn, phần nào cho thấy rõ hơn khó khăn mà ngành thép đang gặp phải.

Tại CTCP Xây dựng Coteccons (CTD), doanh thu quý III/2019 giảm 23%, biên lợi nhuận gộp giảm 3% so với cùng kỳ 2018. Lợi nhuận trước thuế giảm đến 64,4% - thấp nhất nhiều quý trở lại đây. Tại ROS, lợi nhuận trước thuế quý III cũng giảm 43,9% so với cùng kỳ 2018, lũy kế 9 tháng giảm 17,4%.

”Nhiều dự án bất động sản đã ký, nhưng ngưng triển khai hoặc triển khai chậm khiến thời gian thi công kéo dài. Cạnh tranh giữa các doanh nghiệp do nguồn việc ít, áp lực giảm giá trong đấu thầu làm giảm biên lợi nhuận gộp.

Chủ đầu tư chậm xác nhận doanh thu, dòng tiền thu hồi chậm, doanh nghiệp phải dùng tiền tiết kiệm để thanh toán làm giảm nguồn tiền gửi…”. Ðây là những khó khăn được CTD chia sẻ.

Trong ngành phân bón, CTCP Phân bón và hóa chất dầu khí (DPM) có kết quả doanh thu quý III giảm 13,7% so với cùng kỳ 2018, biên lãi gộp thu hẹp về 16,5% từ mức 22,3%, dù đã nỗ lực tiết giảm các chi phí bán hàng, quản lý đến chi phí tài chính, lợi nhuận trước thuế của DPM vẫn giảm 60,3%.

Năm nay, việc sản xuất nông nghiệp gặp khó, chi phí sản xuất tăng trong khi giá bán đầu ra giảm, cạnh tranh với phân bón ngoại…, đã ảnh hưởng lớn đến doanh thu, lợi nhuận của các doanh nghiệp trong ngành, trong đó có DPM.

Trong mảng mía đường, tình hình của CTCP Thành Thành Công-Biên Hòa (SBT) trong quý đầu niên vụ mới cũng chưa thực sự khả quan.

Mặc dù lợi nhuận trước thuế của SBT tăng trưởng 5%, nhưng nhờ lợi nhuận khác cải thiện còn lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh vẫn giảm 8,2% so với cùng kỳ.

Giá đường ở mức thấp, cạnh tranh với đường nhập lậu gay gắt là những vấn đề khiến SBT cũng như doanh nghiệp mía đường đang gặp phải. Biên lợi nhuận gộp trong quý III của SBT đã giảm thêm 0,44% so với cùng kỳ về mức 5,15%.

Nhìn tổng thể diễn biến kinh doanh quý III của các doanh nghiệp lớn nhất TTCK Việt Nam cho thấy, mặc dù kết quả chung của 30 doanh nghiệp là khả quan, nhưng khó khăn đang bộc lộ ngày một rõ nét tại các doanh nghiệp sản xuất.

Ðây là tín hiệu đáng lo ngại, bởi mỗi ngành đều nằm trong một chuỗi giá trị kéo dài và khi một mắt xích gặp khó, nguy cơ ảnh hưởng dây chuyền có thể xảy ra.

Khắc Lâm