Việc gỡ bỏ triệt để các rào cản, vướng mắc trong hoạt động đầu tư, kinh doanh là điều kiện tiên quyết để huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân đóng góp cho mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững. Ảnh: Lê Tiên
Các ý kiến của đại biểu Quốc hội đánh giá cao những kết quả phát triển kinh tế - xã hội đạt được trong năm 2024 và các tháng đầu năm 2025. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức khách quan, nền kinh tế nước ta cần thêm nhiều giải pháp để bảo đảm hoàn thành thắng lợi các mục tiêu phát triển năm 2025, tạo nền tảng vững chắc hướng tới tăng trưởng hai con số trong trung hạn. Trong đó, vấn đề cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh tiếp tục được nhiều đại biểu nhấn mạnh như là giải pháp nền tảng để tạo bứt phá cho các đột phá khác.
Đại biểu Phan Đức Hiếu (Thái Bình) chia sẻ, cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi và đặt kỳ vọng rất cao vào việc tổ chức triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và các văn bản có liên quan.
Tuy nhiên, lắng nghe doanh nghiệp ông Hiếu chia sẻ 2 băn khoăn. Đó là chất lượng của việc cải cách đã thực chất, thiết thực hay chưa và đâu là động lực lâu dài cho việc cải cách thể chế. Trong việc rà soát để tìm ra các quy định pháp luật nào là rào cản, quy định nào là không phù hợp, nhìn dưới góc độ của bộ, ngành thì có những quy định là phù hợp, nhưng nếu nhìn dưới góc độ của doanh nghiệp, của đời sống thực tiễn kinh doanh thì có thể không phù hợp. Vì vậy, cải cách thể chế thì phải cải cách thực chất và cải cách đúng, đáp ứng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp.
Dẫn ra thực tế, hiện nay chúng ta đang tập trung vào sửa luật, sửa nghị định, sửa thông tư nhưng theo phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp thì có những văn bản là chỉ thị, có những công văn đã được ban hành rất lâu nhưng lại gây vướng mắc rất lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Đại biểu Phan Đức Hiếu nêu và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ rà soát tổng thể các văn bản theo đúng tinh thần của Nghị quyết 68 và đặc biệt là những công văn, chỉ thị đã được ban hành từ trước đến nay. Theo ông Hiếu, nếu văn bản gây cản trở, khó khăn, vướng mắc cho hoạt động sản xuất, kinh doanh thì nên bãi bỏ một cách công khai, minh bạch để tất cả các địa phương, các nơi và doanh nghiệp thực hiện một cách thật đầy đủ.
Thứ hai, nên thành lập một tổ chuyên gia rà soát độc lập toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật một cách có hệ thống để từ đó tìm ra những bất cập mà khó phát hiện được nếu chỉ nhìn ở một bộ, ngành cụ thể. Cách làm này có thể giúp phát hiện những rào cản thực chất, nếu xóa bỏ được hoặc sửa đổi thì sẽ tác động ngay, tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Tổ chuyên gia độc lập cũng là một kênh phản biện cho các bộ, ngành khi thực hiện nhiệm vụ cải thiện môi trường kinh doanh.
Về lâu dài, ông Hiếu cho rằng, nên học tập kinh nghiệm của các nước, thành lập một ủy ban cải cách thể chế, có thể thuộc Chính phủ hoặc Thủ tướng Chính phủ để duy trì động lực cải cách thường trực và bền vững, vì công tác này cần thực hiện thường xuyên, liên tục.
 |
Cải cách thể chế đáp ứng yêu cầu của cộng đồng doanh nghiệp là một trong những giải pháp quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số trong thời gian tới. Ảnh: Tiên Giang |
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) cho rằng, Nghị quyết đã rất rõ, từ Nghị quyết 57-NQ/TW (về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia), Nghị quyết 66-NQ/TW (về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới) và đặc biệt là Nghị quyết 68, nhưng tình trạng doanh nghiệp phản ánh vướng mắc, bất cập trong môi trường kinh doanh vẫn rất nhiều và thậm chí ngày càng đi vào những vấn đề khó. “Nếu chúng ta không chấp nhận một cuộc cách mạng trong môi trường kinh doanh, tôi e những cải thiện nho nhỏ sẽ không ăn thua gì. Nếu không có đột phá về môi trường kinh doanh, chắc chắn mục tiêu tăng trưởng dài hạn hai con số trong hai thập kỷ tiếp theo không thể đạt được. Thậm chí, nếu chúng ta cứ giữ mục tiêu tăng trưởng cao trong các năm 2026 và 2027 mà sử dụng các biện pháp về tài khóa tiền tệ sẽ rủi ro vĩ mô”, đại biểu Hà Sỹ Đồng nói.
Theo ông Đồng, thời gian qua, chúng ta đã tương đối thành công trong việc cắt giảm điều kiện đầu tư, kinh doanh, bãi bỏ giấy phép con thì nay các điều kiện này đang có dấu hiệu quay trở lại. Đại biểu dẫn lại, xem báo cáo của Liên đoàn Thương mại Công nghiệp Việt Nam gần đây, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và dòng chảy pháp luật kinh doanh cho thấy việc đầu tư các dự án có sử dụng đất của Việt Nam vẫn đang còn như một rừng thủ tục, núi thủ tục, từ việc xin quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất, chấp thuận chủ trương đầu tư, thẩm định thiết kế, môi trường, phòng cháy chữa cháy, giấy phép xây dựng, nghiệm thu công trình... Hầu hết các thủ tục khi thực hiện đều bị kéo dài hơn quy định hoặc phải làm đi làm lại nhiều lần. Với tình trạng như vậy, khó có thể huy động vốn đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng. Theo tính toán, tổng đầu tư xã hội/GDP phải trên 40% mới có thể duy trì tăng trưởng cao, nhưng làm sao có thể đầu tư nhiều như vậy nếu thủ tục đầu tư bị chậm trễ, kéo dài...
Cho rằng vấn đề tháo gỡ những khó khăn trong đầu tư phải được coi là trọng tâm của trọng tâm, khi muốn đạt mục tiêu tăng trưởng cao liên tục trong nhiều năm, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị Chính phủ cần lập ngay một tổ công tác gồm nhiều chuyên gia kinh tế và pháp luật để đề xuất tháo gỡ, đơn giản hóa thủ tục về đầu tư dự án, tập trung vào việc cắt giảm, hợp nhất hoặc liên thông thủ tục hành chính. Trước mắt, Quốc hội sắp thông qua 1 luật sửa 8 luật về lĩnh vực tài chính nên cần có các biện pháp đồng bộ để đưa các chính sách mới vào cuộc sống, có như thế mới có thể đạt mục tiêu tăng trưởng 8% của năm nay.
