Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã có một số lợi thế khi so sánh với châu Âu hoặc Mỹ.
Với hơn 200 triệu dân số trẻ trong độ tuổi từ 15 đến 34 và phần lớn am hiểu công nghệ giúp khu vực này có thể thích ứng với những tiến bộ công nghệ trong tương lai. Kết hợp với sự hỗ trợ của chính phủ để thúc đẩy AI trong khu vực, điều này có thể mang lại phần thưởng đáng kể cho người lao động địa phương.
Jun Le Koay, nhà phân tích từ công ty tư vấn Access Partnership cho biết: "AI có thể cải thiện đáng kể năng suất trong các ngành và sự gia tăng hiệu quả này có thể dẫn đến tăng thu nhập cho tất cả người lao động… Ngoài ra, khi các ngành công nghiệp ngày càng áp dụng công nghệ AI, các công việc mới sẽ xuất hiện đòi hỏi các kỹ năng AI. Sự phát triển này tạo ra cơ hội cho những nhóm dân số thu nhập thấp có được các kỹ năng mới và chuyển sang các vị trí được trả lương cao hơn”.
Sự bùng nổ của AI tạo ra cơ hội cho Đông Nam Á tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có. Ông Jun Le Koay tin rằng, các quốc gia Đông Nam Á đã có những bước tiến lớn trong việc tăng đáng kể khả năng truy cập internet trong thập kỷ qua, điều này đã “tạo ra một nhóm dân số bản địa kỹ thuật số sẵn sàng áp dụng và đổi mới với AI”.
Với tỷ lệ áp dụng điện thoại thông minh từ 65% đến 90% ở các quốc gia Đông Nam Á, việc áp dụng AI dự kiến sẽ nhanh chóng hình thành.
Trong khi đó, Grace Yuehan Wang, Tổng giám đốc điều hành tại Network Media Consulting và là học giả tại Trường Kinh tế London cho rằng sẽ chưa xuất hiện quốc gia Đông Nam Á nào dẫn đầu cuộc đua AI trong tương lai gần.
“ASEAN là một khu vực đã chứng minh được tốc độ tăng trưởng GDP mạnh mẽ trong những năm gần đây và chắc chắn là một trong những khối thịnh vượng nhất về kinh tế trên thế giới trong tương lai gần”, bà cho biết.
Các nền kinh tế Đông Nam Á đều đã công bố các chiến lược AI của quốc gia.
Singapore là một trong những quốc gia đầu tiên công bố tầm nhìn của mình vào năm 2019. Cập nhật các kế hoạch vào tháng 12/2023, Singapore với tham vọng mở rộng lực lượng lao động AI lên 15.000 - gấp ba lần số lượng hiện tại - cũng như thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển.
Việc áp dụng AI đang gia tăng ở Singapore, chỉ số lực lượng lao động mới của Slack cho thấy 52% người lao động trong nước sử dụng công nghệ này trong công việc.
Sức mạnh của Singapore dường như không ngăn cản được khát vọng của các nước láng giềng trong khu vực.
Việt Nam đang đặt tham vọng lớn vào sự phát triển của AI, phát huy thế mạnh của mình trong năng lực lắp ráp, thử nghiệm và đóng gói khi đáp ứng nhu cầu chip toàn cầu. Chiến lược bao gồm tham vọng phát triển thành trung tâm nghiên cứu và phát triển các giải pháp AI của Đông Nam Á vào năm 2030.
Năm 2023, VinAI đã công bố một mô hình ngôn ngữ nguồn mở được thiết kế dành riêng cho người dùng Việt Nam có tên là PhoGPT.
Giải pháp thay thế được bản địa hóa cho ChatGPT cho thấy rằng "các mô hình AI chủ yếu bằng tiếng Anh không thể áp dụng cho mọi bối cảnh xã hội và văn hóa, trong khi ở cấp độ sâu hơn, nó chứng minh những nỗ lực trong việc vượt qua nỗi sợ hãi về việc nới rộng sự chia rẽ và bất bình đẳng hiện có giữa các khu vực và quốc gia có công nghệ kém mạnh hơn", bà Wang cho biết.
Các nước đang phát triển khác cũng để mắt đến việc khai thác AI cho các ngành công nghiệp thâm dụng lao động truyền thống.
Ví dụ, báo cáo của Campuchia nêu chi tiết cách nước này muốn khai thác AI vì "lợi ích xã hội" và công nghệ nông nghiệp, thúc đẩy lĩnh vực này chiếm 22% GDP của Campuchia và tạo việc làm cho khoảng 3 triệu người vào năm 2018.
Tuy nhiên, các quốc gia Đông Nam Á sẽ có thể gặp nhiều thách thức hơn trong việc sẵn sàng cho AI, chứ chưa nói đến việc đạt được chính sách AI toàn diện.
“Có một số khối xây dựng quy định cần phải nguyên vẹn và vững chắc trước khi bắt tay vào AI một cách đáng tin cậy”, Kristina Fong, nhà nghiên cứu chính về các vấn đề kinh tế tại Trung tâm nghiên cứu ASEAN thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak cho biết.
“Những tác động tiêu cực của AI đối với người dùng có thể đến nhanh chóng và mạnh mẽ nếu không có bất kỳ sự giám sát nào của tổ chức” với cuộc thảo luận ở cấp nhà nước cần thiết để “quản lý hiệu quả những diễn biến nhanh chóng này với tác hại tối thiểu đối với xã hội”, bà cho biết.
