Đầu tư công đang trở thành trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế
Tình hình giải ngân đầu tư công 6 tháng đầu năm 2023
Ngay từ đầu năm, Chính phủ đã quyết liệt đẩy mạnh đầu tư công nhằm tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Chính phủ đã lập ra các ban chỉ đạo, tổ công tác triển khai chương trình và các văn bản, nghị quyết giúp đẩy mạnh triển khai các dự án.
Kết quả, theo số liệu của Bộ Tài chính, giải ngân đầu tư công 6 tháng đạt 216.000 tỷ đồng, bằng 30,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn 43% cùng kỳ năm ngoái (tương ứng tăng hơn 65.000 tỷ đồng).
 |
Ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Agribank |
Một số dự án mới được đưa vào kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 đã khởi công trước tiến độ như Vành đai 3 TP.HCM, Vành đai 4 - Vùng Thủ đô.
Về tổng vốn đầu tư toàn xã hội, vốn đầu tư từ khu vực nhà nước 6 tháng 2023 đạt 370.500 tỷ đồng, tăng 12,6% so với cùng kỳ 2022. Đây là tốc độ tăng cao nhất so với các khu vực khác (khu vực tư nhân và FDI chỉ tăng 2%).
Triển vọng đầu tư công nửa cuối năm 2023
Trong nửa cuối năm, kết quả giải ngân đầu tư công sẽ tiếp tục tăng khi các đại dự án đang đồng loạt được khởi công. Theo đó, dự kiến sẽ có 8 dự án trọng tâm được triển khai và đẩy mạnh trong năm nay, gồm Dự án chuyển tiếp cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1; cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2; Cảng hàng không sân bay quốc tế Long Thành; Vành đai 3, Vành đai 4, các cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Châu Đốc - Sóc Trăng, Khánh Hòa - Buôn Mê Thuột.
Trong đó, Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã hoàn thành giải phóng mặt bằng, dự kiến khởi công trong tháng 8 sau khi lựa chọn nhà thầu xây dựng đường băng và nhà ga. Dự án Vành đai 3 TP.HCM, Vành đai 4 Vùng Thủ đô Hà Nội và 3 cao tốc trục Đông - Tây đã liên tục được khởi công trong tháng 6.
 |
Để hoàn thành 95 - 100% kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 (khoảng 710.000 tỷ đồng, cao hơn 22%, tương ứng 127.000 tỷ đồng so với 2022), Chính phủ sẽ cần giải ngân gần 500.000 tỷ đồng trong 6 tháng cuối năm (tương đương 78.000 tỷ đồng mỗi tháng). Đây là khối lượng công việc khá lớn trong giai đoạn nửa cuối năm, tuy nhiên, với tình hình giải ngân cải thiện dần qua các tháng, Agriseco Research kỳ vọng triển vọng đầu tư công sẽ tích cực hơn vào nửa cuối năm 2023.
Ngoài sự quyết liệt từ Chính phủ, việc Quy hoạch tổng thể quốc gia, phát triển vùng/địa phương đang được tích cực triển khai kỳ vọng sẽ là chất xúc tác mạnh để triển khai dự án mới.
 |
Các nhóm ngành hưởng lợi
Đầu tư công được coi là động lực tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh các đầu kéo tiêu dùng, xuất khẩu chịu ảnh hưởng do áp lực lạm phát, tỷ giá tăng và kinh tế toàn cầu biến động. Theo tính toán của Tổng cục Thống kê, nếu giải ngân vốn đầu tư công tăng thêm 1% so với năm trước thì GDP tăng thêm 0,058%.
Ngoài ra, việc tập trung đẩy mạnh đầu tư công cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra các tác động lan tỏa đến nhiều nhóm ngành. Một số nhóm ngành và cổ phiếu Agriseco Reseach cho rằng sẽ được hưởng lợi bao gồm:
Nhóm hưởng lợi trực tiếp (Mức hưởng lợi: Cao)
 |
Nhóm vật liệu xây dựng (đá xây dựng, xi măng, nhựa đường, thép) được hưởng lợi trực tiếp ngay sau giai đoạn giải phóng mặt bằng, bước vào triển khai dự án, cho đến khi hoàn thành hoạt động xây dựng dự án. Mặc dù vậy, mức độ hưởng lợi của các doanh nghiệp khác nhau phụ thuộc đặc thù từng ngành. Với ngành thép, doanh nghiệp cung ứng thép xây dựng được hưởng lợi. Với các ngành mà chi phí vận chuyển tác động lớn đến khả năng tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp như xi măng và đá xây dựng, các doanh nghiệp có thị phần lớn và có vị trí gần các dự án đang triển khai sẽ được hưởng lợi tốt hơn phần còn lại của ngành. Đặc biệt, đối với ngành đá xây dựng, hiện nay tại nhiều dự án đầu tư công (cao tốc Bắc - Nam hay Sân bay quốc tế Long Thành) đang có tình trạng thiếu nguồn đất phục vụ san lấp. Do đó, chúng tôi kỳ vọng các doanh nghiệp đầu ngành đá, sở hữu các mỏ đá với trữ lượng lớn, vị trí nằm gần các dự án trọng điểm sẽ được hưởng lợi.
Ngoài ra, việc giá than giảm mạnh từ đầu năm sẽ giúp biên lợi nhuận của các doanh nghiệp vật liệu xây dựng (thép, xi măng) cải thiện. Trong khi giá thép dự kiến đi ngang nửa cuối năm, sản lượng tiêu thụ thép dự kiến phục hồi từ quý III/2023 nhờ giải ngân đầu tư công và chính sách hỗ trợ thị trường bất động sản và chương trình phát triển nhà ở xã hội. Do đó, chúng tôi kỳ vọng kết quả kinh doanh 2 quý cuối năm 2023 của một số doanh nghiệp thép tuy còn nhiều thách thức nhưng sẽ bớt xấu dần.
Nhóm xây dựng hạ tầng, công trình cũng kỳ vọng hưởng lợi trực tiếp khi các dự án đầu tư công trọng điểm đi vào triển khai và giá nguyên vật liệu đầu vào như thép đang dần ổn định. Tuy nhiên, rủi ro của ngành tới từ việc (1) Tiến độ thanh, quyết toán các dự án đã và đang triển khai chậm; (2) Thiếu hụt và biến động giá nguyên vật liệu xây dựng.
 |
Nhóm hưởng lợi gián tiếp (Mức hưởng lợi: Trung bình - Thấp)
Ngành bất động sản dân dụng có thể được hưởng lợi gián tiếp ngay từ khi quy hoạch của các dự án đầu tư công lớn được thông qua. Điều này sẽ thu hút nhu cầu về bất động sản và nhà ở tại các khu vực, tỉnh, thành phố lân cận với các dự án khi cơ sở hạ tầng được kỳ vọng hoàn thiện. Các địa phương tiềm năng trong giai đoạn tới có thể kể tới như Hải Phòng, Hưng Yên, Quảng Ninh (miền Bắc); TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu (miền Nam). Một số chính sách pháp lý tháo gỡ khó khăn trong thị trường bất động sản kỳ vọng sẽ giải quyết vướng mắc một số vấn đề về vốn và pháp lý cho nhóm doanh nghiệp bất động sản. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, ngành bất động sản cũng đang đối mặt với nhiều rủi ro khác như trái phiếu doanh nghiệp, niềm tin của nhà đầu tư, thanh khoản giao dịch vẫn thấp.
Một nhóm ngành khác cũng được hưởng lợi gián tiếp từ đầu tư công là bất động sản khu công nghiệp và kho vận. Khi cơ sở hạ tầng giao thông, cao tốc được hoàn thiện sẽ giúp tăng tính liên thông giữa các vùng, các khu công nghiệp, qua đó sẽ thu hút các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các khu công nghiệp. Trong năm 2023, bất động sản công nghiệp sẽ tiếp tục hưởng lợi từ dòng vốn dịch chuyển nhà máy sản xuất, hiệp định FTAs ký kết, các chính sách thu hút FDI. Tuy nhiên, dòng vốn FDI đăng ký mới vào Việt Nam có tín hiệu chững lại khi kinh tế toàn cầu biến động, lạm phát toàn cầu tăng cao ảnh hưởng dòng vốn đầu tư của các quốc gia. Do đó, nhóm doanh nghiệp có lợi thế về quỹ đất sẵn sàng cho thuê, đã ký MOU thuê và năng lực tài chính ổn định kỳ vọng sẽ hưởng lợi.
Ngành logistics cũng được kỳ vọng có thể hưởng lợi gián tiếp khi đầu tư công được thúc đẩy, cơ sở hạ tầng được cải thiện. Các tuyến cao tốc sau khi hoàn thiện sẽ khiến hoạt động logistics thuận lợi hơn, qua đó là chất xúc tác để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và thu hút đầu tư nước ngoài. Các đại dự án như Sân bay Long Thành kỳ vọng sẽ giúp nhóm vận tải hàng hóa, hành khách được hưởng lợi từ gia tăng công suất khai thác.
