Xoay trục đưa nhà máy sản xuất về gần khách hàng hơn
Trả lời phỏng vấn gần đây của đài CNBC, các giám đốc điều hành hàng đầu trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau, từ nhôm và hàng không vũ trụ đến sô cô la, ngân hàng, viễn thông và năng lượng, đều gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng thuế quan không còn chỉ là một chiến thuật chính trị.
Khi các quy tắc thương mại ngày càng bất ổn và thuế quan lại xuất hiện trong các cuộc thảo luận chính sách, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp buộc phải xem xét lại mọi thứ, từ vị trí đặt nhà máy sản xuất đến cách định giá sản phẩm.
| |
Sản phẩm thỏ phục sinh bằng chocolate của hãng bánh kẹo Thụy Sỹ Lindt & Sprüngli. Ảnh: AFP |
Mô hình sản xuất phổ biến lâu nay "Just-in-time" (mô hình vận hành hiệu quả nhất, tránh lãng phí không cần thiết bằng cách đảm bảo: đúng sản phẩm - đúng số lượng - đúng nơi - đúng thời điểm cần thiết) đang phải nhường chỗ cho một xu hướng điều chỉnh thận trọng hơn. Đó là đưa hàng hóa đến gần người mua hơn, yêu cầu miễn trừ thuế khi có thể và luôn cảnh giác với những thay đổi trong thói quen của người tiêu dùng.
Mùa báo cáo tài chính quý II năm nay được đánh dấu bằng biến động tiền tệ, lạm phát và bất ổn chính trị. Và trong bối cảnh đó, thuế quan không còn là vấn đề gây nhiễu, chúng là trọng tâm trong cách các công ty quản lý rủi ro.
Đối với nhiều người trong ban lãnh đạo cấp cao, mối đe dọa không chỉ nằm ở chi phí ngắn hạn mà còn ở việc duy trì khả năng cạnh tranh lâu dài.
"Chúng tôi lo ngại về khả năng cạnh tranh của nhôm so với các vật liệu khác", ông Trond Olaf Christophersen, Giám đốc tài chính tại công ty nhôm và năng lượng tái tạo Norsk Hydro (Na Uy) cho biết.
Norsk Hydro đã chuyển chi phí thuế quan của Mỹ sang khách hàng. Nhưng mối lo ngại lớn hơn là "một số khách hàng trong lĩnh vực bao bì đã và đang thử nghiệm các lựa chọn thay thế bằng thép và nhựa. Đó là bài toán dài hạn mà chúng tôi đang theo sát", đại diện Norsk Hydro nói thêm.
Đối với ông Christophersen, đây không chỉ là vấn đề của quý vừa qua mà còn là một dấu hiệu cảnh báo. Và Norsk Hydro đang cho thấy mối lo ngại lớn hơn rằng thuế quan đang đẩy nhanh những thay đổi dài hạn trong cách thức hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Và một trong những biện pháp ứng phó dễ thấy nhất của các công ty là đưa hệ thống sản xuất đến gần khách hàng hơn.
Giám đốc điều hành Ericsson, ông Börje Ekholm, chia sẻ rằng nhà máy của công ty này tại Bắc Mỹ, được khai trương vào năm 2020, là một động thái hướng tới tương lai. "Chúng tôi đã ghi dấu ấn 'sản xuất tại Mỹ' từ lâu rồi", ông Ekholm nhấn mạnh. Và thực tế cho thấy nhà máy này đang giúp bảo vệ Ericsson khỏi những biến động chính trị toàn cầu.
Trong khi đó, Giám đốc điều hành Volvo Cars, ông Håkan Samuelsson, cũng tập trung vào thị trường Mỹ. "Chúng tôi muốn thiết lập nhà máy của mình ở bang South Carolina", ông Samuelsson cho biết, đồng thời lưu ý rằng công ty này đang chia nhỏ hoạt động thành các khu vực độc lập hơn để các cơ sở tại chỗ có thể phản ứng nhanh chóng với các chính sách thương mại mới.
Tương tự, "gã khổng lồ" dược phẩm AstraZeneca cũng đang xoay trục hoạt động, nhanh chóng chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ và lên kế hoạch đầu tư 50 tỷ USD ở xứ cờ hoa. "Chúng tôi có rất nhiều lý do để hiện diện ở đây", giám đốc điều hành AstraZeneca Pascal Soriot nói về thị trường Mỹ.
Với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác, nội địa hóa cũng liên quan nhiều đến chủ quyền như logistics. "Chúng tôi đang xây dựng các trung tâm dữ liệu cho các nhà cung cấp dịch vụ siêu quy mô của Mỹ ở châu Âu, nhưng cũng cung cấp cho khách hàng châu Âu ở Mỹ. Đó là một sự tách biệt có chủ ý", giám đốc điều hành công ty xây dựng Skanska (Thụy Điển), Anders Danielsson, cho biết, đồng thời khẳng định: "Công nghệ có chủ quyền là một ưu tiên thực sự".
Tuy nhiên, không phải công ty nào cũng có thể dịch chuyển cơ sở sản xuất của họ. Một số đang dựa vào kênh ngoại giao.
Giám đốc Tài chính Helen McCabe của Rolls-Royce hé lộ rằng công ty hàng không vũ trụ này đã làm việc với chính phủ Anh và Mỹ để giành được quyền miễn trừ cho các linh kiện/bộ phận máy bay quan trọng. Theo bà McCabe, vấn đề không chỉ là thuế quan "mà là việc điều chỉnh sự hiện diện công nghiệp của chúng tôi để giảm thiểu bất kỳ sự bất đồng nào".
Cách tiếp cận trên chỉ ra một sự thay đổi lớn của các công ty khi chính sách thương mại đã trở thành một phần quan trọng trong kế hoạch kinh doanh của họ. Ngày càng nhiều công ty cân nhắc đến mối quan hệ với chính phủ và rủi ro chính trị khi đưa ra quyết định đầu tư kinh doanh.
Giá cả tăng cùng rủi ro chính sách
Ngay cả những công ty chủ động nhất cũng không thể chuẩn bị cho mọi thứ. Một số đang phải gánh chịu chi phí cao hơn. Những công ty khác đang tăng giá một cách thận trọng.
Hãng bánh kẹo Thụy Sĩ Lindt & Sprüngli đã tăng giá sản phẩm 15,8% trong năm nay để bù đắp chi phí ca cao tăng vọt, một phần do việc xuất khẩu nguyên liệu của Tây Phi bị ảnh hưởng bởi thuế quan. "Chúng tôi đã ghi nhận sự sụt giảm 4,6% về khối lượng", ông Adalbert Lechner, Giám đốc điều hành Lindt & Sprüngli cho biết. Tuy nhiên, ông nhận thấy người tiêu dùng Mỹ đang ngày càng nhạy cảm hơn về vấn đề giá cả.
Giám đốc điều hành hãng nước hoa và mỹ phẩm Givaudan, ông Gilles Andrier, cũng chia sẻ quan điểm tương tự. "Một số thành phần tự nhiên trong sản phẩm của chúng tôi được nhập khẩu từ châu Phi và châu Mỹ Latinh", ông Andrier nói. "Vì vậy, chúng tôi phải chịu một số mức thuế quan ở đó".
Ngay cả các công ty có nhà máy tại chỗ cũng không thể tránh khỏi mọi tác động thương mại khi nguyên liệu thô được nhập khẩu từ nước ngoài.
Đối với các nhà sản xuất hàng tiêu dùng, thuế quan chỉ là một phần của một bài toán lớn hơn - sự khó lường.
"Điều khó lường là sự biến động không dựa trên các yếu tố cơ bản", ông Wael Sawan, Giám đốc điều hành Shell mô tả những biến động gần đây trên thị trường dầu mỏ.
"Đây không phải là sự thay đổi đối với dòng chảy hàng hóa vật chất. Đây thực sự là một dạng biến động do chính sách gây ra", ông Sawan nhận xét.
Điều đó khiến việc lập kế hoạch đầu tư hoặc quản lý rủi ro giá trở nên khó khăn hơn, theo đại diện Shell.
Ngay cả trong lĩnh vực ngân hàng, nơi tác động trực tiếp của thuế quan có vẻ nhỏ, thì hậu quả cũng đang hiện rõ.
"Khi định giá rủi ro hiện nay, chúng ta không thể chỉ nhìn vào tín dụng hoặc thanh khoản, mà phải mô hình hóa sự khó lường của chính sách", giám đốc điều hành UniCredit, ông Andrea Orcel, nhận định. Việc mô hình hóa đó cần phải tính đến căng thẳng thương mại và các yếu tố bất ngờ về mặt chính sách.
Thuế quan không chỉ là chi phí bởi chúng đang định hình lại các ngành công nghiệp. Khi khách hàng lựa chọn dùng thép thay vì nhôm hoặc gạt sô cô la sang một bên để chọn những món rẻ hơn, mối đe dọa đó không chỉ nằm ở biên lợi nhuận. Đó là thị phần.
Vì vậy, các giám đốc điều hành đang tính toán vị trí đặt các cơ sở sản xuất cho phù hợp hơn, thiết lập giá bán thông minh hơn và thương lượng mạnh mẽ hơn để sẵn sàng đón đầu những thách thức tiếp theo.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 31/7 đã ký một sắc lệnh hành pháp về việc thay đổi thuế đối ứng đối với hàng chục quốc gia và các mức thuế mới điều chỉnh dao động từ 10% đến 41%.