Có khoảng 10 loại thuế, phí và lệ phí liên quan tới ô tô đang được áp dụng tại Việt Nam. Ảnh: Đức Thanh
Năm 2014, Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco) đã bán được 41.955 chiếc (gồm 20.049 xe tải/ben, 1.328 xe bus và 20.578 xe du lịch) và nộp ngân sách 6.679 tỷ đồng.
Trước đó, năm 2013, doanh nghiệp này nộp ngân sách 3.600 tỷ đồng. So với doanh nghiệp đứng thứ hai về nộp ngân sách của tỉnh Quảng Nam là Công ty Thủy điện A Vương với mức khoảng 100 tỷ đồng, thì Thaco đang bỏ xa đến hàng chục lần.
Tuy nhiên, Thaco chưa phải là doanh nghiệp có mức nộp ngân sách lớn nhất trong số các doanh nghiệp ô tô. Theo công bố của Công ty Toyota Việt Nam, năm 2014, doanh nghiệp này đã nộp ngân sách 700 triệu USD, tương đương khoảng 14.700 tỷ đồng. Cũng trong năm này, Toyota Việt Nam bán được 41.205 xe, trong đó có 34.778 xe được lắp ráp trong nước.
Toyota Việt Nam đang chiếm 30% thị phần trong số các doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA). Còn với phân khúc xe dưới 9 chỗ ngồi, Toyota hiện chiếm khoảng 48% thị phần. Với thực tế này, một chuyên gia tính toán, năm 2014, số nộp ngân sách của các doanh nghiệp ô tô, kể cả nhập khẩu dao động ở mức tỷ USD, tương đương khoảng 35.000 tỷ đồng.
“Công ty Toyota Việt Nam đa phần lắp ráp trong nước, có thuế nhập khẩu linh kiện thấp. Các loại xe nhập khẩu nguyên chiếc đa phần cũng từ ASEAN - nơi có thuế suất thấp, chỉ 50%, trừ chưa đến 400 xe hạng sang như Lexus được nhập khẩu từ Nhật Bản là có thuế nhập khẩu 70%. Tuy nhiên, rất nhiều hãng xe khác, đặc biệt là xe hạng sang như Mercedes-Benz, Audi, BMW lại đa phần là xe nguyên chiếc và đến từ ngoài ASEAN, nơi thuế suất thuế nhập khẩu tới 70%. Tiếp đó, ô tô còn phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được đánh trên giá đã có thuế nhập khẩu, nên số nộp ngân sách không hề thấp”, vị chuyên gia này nhận xét.
Nộp thuế khủng cùng ô tô khiến ngân sách địa phương mát mặt không chỉ có ở Vĩnh Phúc, nơi Toyota Việt Nam và Honda Việt Nam đặt đại bản doanh, mà còn các địa phương như Ninh Bình với Huyndai Thành Công, Hải Dương với Ford Việt Nam hay TP.HCM với Mercedes-Benz Việt Nam và nhiều nhà nhập khẩu nguyên chiếc hạng sang khác…
Chiếu theo số liệu hải quan, năm 2014, cả nước nhập khẩu 31.566 xe du lịch dưới 9 chỗ ngồi với trị giá 363 triệu USD. Tương đương số lượng và giá trị xe nhập khẩu này, số thuế các loại nộp vào ngân sách gồm thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng cũng không dưới 500 triệu USD.
Tuy nhiên, không chỉ các loại thuế mà doanh nghiệp nộp hộ, người tiêu dùng khi sở hữu ô tô còn phải nộp hàng loạt loại phí và lệ phí khác mới có thể đưa ô tô ra lưu thông. Bộ Tài chính trong vài năm gần đây tuy không công khai số nộp thuế các loại của ô tô, nhưng cũng đã liệt kê cả chục loại thuế, phí, lệ phí các loại đang áp dụng với ô tô.
Theo đó, ô tô đầu tiên phải chịu thuế nhập khẩu cho linh kiện (10-30%) hoặc xe nguyên chiếc (từ 50 - 70%) tùy loại và tùy theo nguồn gốc nhập khẩu. Tiếp đó là thuế tiêu thụ đặc biệt 40-60%, tùy theo dung tích xe. Ô tô cũng là đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng 10%.
Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh ô tô cũng phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp ở mức 22%, nếu không phải là trường hợp đặc biệt như đầu tư mới hay ở những vùng đặc biệt khó khăn, sử dụng trên 6.000 lao động thường xuyên. Ngoài ra, còn có thuế thu nhập cá nhân cho người lao động tại các công ty ô tô.
Sau khi được bán ra thị trường, ô tô du lịch sẽ chịu lệ phí trước bạ với mức 10% hoặc 15%, tùy theo thành phố. Các loại ô tô khác cũng phải chịu 2% lệ phí trước bạ khi muốn đăng ký.
Để được cấp biển số, ô tô dưới 10 chỗ phải nộp từ 2 - 20 triệu đồng nếu ở Hà Nội hoặc TP.HCM. Tại các địa phương khác, ô tô cũng phải chịu từ 150.000 đồng đến 1 triệu đồng/xe, tùy theo khu vực sinh sống.
Muốn lăn bánh trên đường, ô tô còn phải chịu phí kiểm định với mức 240.000 - 560.000 đồng/lần kiểm định. Bên cạnh đó là lệ phí cấp giấy chứng nhận đảm bảo an toàn kỹ thuật có mức 50.000 - 100.000 đồng/lần.
Đặc biệt, mới đây ô tô cũng phải nộp phí sử dụng đường bộ được thu theo năm trên đầu phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Có 2 loại phí sử dụng đường bộ là phí thu qua trạm thu phí BOT để hoàn vốn xây dựng các công trình giao thông khi ô tô lưu hành qua và phí bảo trì đường bộ với mức 130.000 đồng/tháng đến 1,43 triệu đồng/tháng tùy theo tải trọng xe.
Trong liệt kê của Bộ Tài chính còn có tiền thuê đất và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, mà dự án sản xuất ô tô và phụ tùng ô tô thuộc diện hưởng ưu đãi miễn, giảm và thuế môn bài cho các cơ sở kinh doanh ô tô có doanh thu khiêm tốn.
