Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu lo ngại về tình trạng đội vốn ở một số dự án lớn, chất lượng công trình kém, như dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi hơn 34.000 tỷ đồng vừa mưa vài trận đã hỏng; dự án đường sắt Hà Đông - Cát Linh đội vốn hơn 18.000 tỷ đồng.
Tiếp tục thảo luận ở hội trường về tình hình kinh tế - xã hội năm 2018 và 3 năm thực hiện kế hoạch 5 năm 2016-2020; kế hoạch năm 2019 sáng 26/10, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) cho biết, năm 2018 là năm thứ hai liên tiếp chúng ta đạt và vượt hầu hết các chỉ tiêu. Trong khi nhìn lại đầu nhiệm kỳ, với bề bộn những khó khăn, tôi và các đại biểu hết sức lo lắng.
"Nay nhìn lại, chúng ta đã những bước phát triển ngoạn mục, GDP tăng trưởng từ trung bình 5,91% giai đoạn 2011-2015 đã tăng lên 6,57% giai đoạn 2016-2018, quy mô nền kinh tế gấp 1,3 lần, nợ công, nợ xấu giảm, FDI 2018 ước đạt 18 tỷ USD, cao nhất từ trước tới nay…
Kinh tế vĩ mô ổn định, đời sống nhân dân cải thiện rõ nét, môi trường đầu tư kinh doanh cải thiện…Kết quả cuộc đấu tranh phòng chống tham nhũng làm nức lòng nhân dân cả nước. Cảm nhận về một Chính phủ gần dân, trọng dân đang có sức lan tỏa rất lớn".
Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu cũng nhắc đến nhiều vấn đề tồn tại, nguồn vốn đầu tư đổ vào dự án tâng do đội vốn, nhưng chất lượng công trình kém, quá hạn lâu chưa đưa vào vận hành...cụ thể như tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông đội vốn, đường cao tốc vừa thông xe đã hư hỏng…, tình trạng thất thu thuế, từ đó cần những giải pháp căn cơ hơn.
Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu dẫn chứng, dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi hơn 34.000 tỷ đồng vừa mưa vài trận đã hỏng; dự án đường sắt Hà Đông - Cát Linh đội vốn hơn 18.000 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành 2013 nhưng đã quá 6 năm vẫn chưa vận hành.
Còn dự án đường sắt đô thị tuyến Bến Thành - Suối Tiên (TP.HCM) cũng đội vốn hơn 47.320 tỷ đồng, tăng 273%, và hiện mới hoàn thành 52% khối lượng công việc. Theo Kiểm toán Nhà nước, Bộ Giao thông có 27/42 dự án điều chỉnh tăng thêm vốn, tương đương 97,2 triệu USD.
Tình trạng điều chỉnh vốn, thời gian kéo dài, thất thoát lãng phí là điều có thể xảy ra. Cử tri đòi hỏi Chính phủ xử lý nghiêm những sai phạm này, nếu không tới đây Nhà nước giao Bộ Giao thông xây dựng dự án sân bay Long Thành, đường cao tốc Bắc Nam với vốn đầu tư cả trăm nghìn tỷ đồng thì thất thoát lớn là điều khó tránh khỏi.
Đại biểu Cầu cũng điểm ra một số khó khăn khác tồn tại trong nền kinh tế, như thu ngân sách 2018 tuy tăng 3% so với dự toán, song sụt giảm mạnh so với những năm gần đây. Hai thành phố lớn là Hà Nội, TP.HCM đều hụt thu; nợ thuế lớn lên tới hơn 83.000 tỷ đồng.
Cụ thể, theo báo cáo, dự toán thu cân đối ngân sách nhà nước năm 2018 là 1.319,2 nghìn tỷ đồng. Ước thực hiện cả năm thu NSNN đạt 1.358,4 nghìn tỷ đồng, vượt 39,2 nghìn tỷ đồng (+3%), tăng 5,5% so với thực hiện năm 2017.
Các khoản thu cho thấy, số vượt dự toán là từ: Thu từ dầu thô đạt 121,1% dự toán, tăng 36,8% so với cùng kỳ năm 2017; Thu tiền sử dụng đất vượt 32,1 nghìn tỷ đồng (+37,4%) so với dự toán, giảm 5,8% so với thực hiện năm 2017; Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt 10 nghìn tỷ đồng.
Một trong những dự án được đại biểu Cầu nhắc đến về câu chuyện đội vốn là Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông. Dự án này có tổng chiều dài gần 13 km, gồm 12 nhà ga đi toàn bộ trên cao.
Thời gian thực hiện Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông ban đầu là 11/2008 tới 11/2013, với tổng mức đầu tư 552,86 triệu USD, tuy nhiên dự án đã “lỡ hẹn” đến tháng 4/2010 mới được động thổ và tháng 10/2011 thì chính thức triển khai.
Sau khi điều chỉnh, đến thời điểm này tổng mức đầu tư của dự án là 868,04 triệu USD, tương đương với hơn 18.000 tỷ đồng, tổng mức đầu tư này tăng hơn 300 triệu USD.
Dự án đã được đóng điện toàn hệ thống vào cuối tháng 7 vừa qua. Đến ngày 20/9, Tổng thầu bắt đầu vận hành thử đoàn tàu.
