Việc chuyển đổi giúp hộ kinh doanh nâng uy tín
Việc thay đổi rất lớn này kéo theo khối lượng công việc khổng lồ cần chuẩn bị từ nay đến ngày hết năm 2025, nhất là ở những địa phương có số lượng hộ kinh doanh đông đảo. Riêng tại TP.HCM, theo thống kê của Thuế TP.HCM, tính đến ngày 17/9/2025, tổng số hộ kinh doanh do Thuế TP.HCM quản lý là 361.879 hộ, trong đó địa bàn TP.HCM cũ là 243.356 hộ, Bình Dương trước đây là 87.364 hộ và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ là 31.159 hộ.
Trong số này có 19.060 hộ kinh doanh đã nộp thuế theo phương pháp kê khai, còn 257.389 hộ thuộc diện khoán thuế, chiếm tỷ lệ 71,13% so với tổng số hộ kinh doanh và chiếm 93,1% so với tổng số hộ phải nộp thuế.
Phát biểu tại Hội thảo "Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì", do Báo Tuổi Trẻ, Cục Thuế (Bộ Tài chính), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) và Sở Công thương TP.HCM tổ chức sáng ngày 8/10, ông Quách Chánh Đại Thanh Tâm, CEO Công ty Tapro cho rằng, việc chuyển đổi lên doanh nghiệp giúp hộ kinh doanh nâng uy tín, dễ tiếp cận vốn, tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính, đồng thời được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ của Nhà nước.
Thế nhưng, quá trình chuyển đổi vẫn gặp 5 nhóm rào cản như: tâm lý và thói quen sợ thuế, ngại thay đổi, quản lý kiểu gia đình; chi phí và thủ tục phức tạp, tốn kém; chưa hiểu rõ quy định kế toán - thuế; quản trị và nhân sự (thiếu kỹ năng quản lý bài bản); vốn và thị trường (khó minh bạch tài chính để vay vốn, áp lực cạnh tranh lớn); chính sách và hỗ trợ (chưa thực sự hiệu quả, thiếu tư vấn đồng hành).
Tuy nhiên, theo ông Tâm, tuy việc chuyển đổi khó khăn, nhưng có thể vượt qua và chia sẻ "khẩu quyết quản trị". Cụ thể, về hóa đơn: Tam hợp bao gồm hợp pháp, hợp lý, hợp lệ; Về quản trị: Tam quy gồm quy chuẩn, quy chế, quy trình. Theo ông Tâm, đây là nền tảng giúp hộ kinh doanh phát triển chính quy và bền vững hơn trong bối cảnh hội nhập.
“Mặc dù có nhiều hộ dù lợi nhuận cao, nhưng luôn lo lắng vì chưa minh bạch, sổ sách không chuẩn, nên việc chuyển đổi giúp họ thấy yên tâm hơn vì mọi thứ rõ ràng và chuyên nghiệp”, ông Tâm nói. Song ông cũng cho rằng, quá trình chuyển đổi cũng không đơn giản khi các hộ kinh doanh phải đối mặt với 5 nhóm rào cản lớn như đã đề cập.
Để quá trình này diễn ra thuận lợi, ông Tâm cho rằng, cần có sự phối hợp giữa Nhà nước - Doanh nghiệp - Hộ kinh doanh.
Chuyển đổi xong sẽ thấy lợi nhiều hơn
Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó chủ tịch UBND phường An Đông (TP.HCM) cho biết, phường An Đông hiện có 81.229 người, với 3.957 doanh nghiệp, 3 chợ - trung tâm thương mại, 49 chi nhánh và phòng giao dịch của các ngân hàng thương mại cổ phần. Toàn phường có 3.902 hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 26% tổng thu thuế của phường trong năm vừa qua, tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương.
Theo ông Thành, việc bỏ thuế khoán mang ý nghĩa lớn trong việc tạo ra sự minh bạch và công bằng trong chính sách thuế, hướng tới quản lý thuế hiện đại dựa trên dữ liệu số. Cách làm này khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, thuận lợi hơn trong tiếp cận tín dụng và thúc đẩy chuyển đổi số.
“Bắt đầu thực hiện sẽ rất khó, nhưng có hộ kinh doanh nhìn nhận nếu làm được rồi thì thấy thuận lợi, giúp hướng đến phát triển bền vững. Dù vậy, trong quá trình trao đổi, nhiều thương nhân cũng bày tỏ các lo ngại. Nổi bật về thủ tục, ghi chép, kế toán, hóa đơn điện tử, chữ ký số, việc nộp thuế và lưu trữ hồ sơ”, ông Thành cho biết.
Bên cạnh đó, nhiều hộ kinh doanh cũng băn khoăn không biết đến ngày 31/12/2025 sẽ kê khai hàng tồn kho ra sao, hay lo lắng về chi phí chuyển đổi và vận hành sau này. Ngoài ra, việc chuyển đổi số cũng gặp trở ngại do đặc thù của các hộ kinh doanh có chủ hộ lớn tuổi… Song song đó là áp lực về lộ trình thực hiện và nguy cơ bị xử phạt thuế (do chậm nộp tờ khai, sai sót, không lưu trữ đủ hóa đơn…).
Tuy nhiên, theo ông Thành, thời gian qua, UBND phường An Đông đã tăng cường tuyên truyền trực tiếp lẫn qua kênh trực tuyến, nhưng nhìn chung tâm lý lo ngại của người dân vẫn còn nhiều, cần được hỗ trợ thêm. Ông Thành thay mặt các các thương nhân, hộ kinh doanh trên phường An Đông để chuyển đến 5 đề xuất hỗ trợ khi bỏ thuế khoán, chuyển sang thuế kê khai.
Thứ nhất, đẩy mạnh tuyên truyền. Có người đến hướng dẫn trực tiếp, phát tờ rơi gồm các nhóm thông tin quan trọng (thời điểm chuyển đổi, ưu điểm có so sánh, nội dung hỗ trợ từ chính quyền và ngành thuế, công việc cần làm trước và sau ngày 1/1/2026, kênh trực tuyến để tư vấn và phản hồi).
Thứ hai, đề nghị doanh nghiệp phần mềm miễn phí ít nhất 1 năm sử dụng đầu tiên và tập huấn sử dụng.
Thứ ba, xây dựng đường dây nóng hỗ trợ nghiệp vụ, kỹ thuật.
Thứ tư, giới thiệu các đơn vị kế toán uy tín, giá rẻ.
Thứ năm, kiến nghị không xử phạt sai phạm lần đầu, nhằm tạo sự đồng thuận và khuyến khích hộ kinh doanh thực hiện chủ trương.
Đại diện Cục thuế (Bộ Tài chính) cũng cho rằng, việc thực hiện tốt việc xuất hóa đơn từ không chỉ làm rõ doanh thu, chi phí, mà còn giúp chứng minh nguồn gốc hàng hóa với cơ quan quản lý thị trường.
Với ý kiến của hộ kinh doanh về gộp hóa đơn lẻ, ngành thuế sẽ nghiên cứu, nhưng theo cơ quan thuế, hộ kinh doanh không nên nghĩ rằng việc xuất hóa đơn làm tăng chi phí, vì hiện nay vào các cửa hàng tiện lợi, siêu thị nhỏ thì dù mua cây kim, sợi chỉ, cái bật lửa họ cũng xuất hóa đơn.
Đối với các kiến nghị của hộ kinh doanh rau củ quả, cơ quan thuế sẽ khảo sát để làm sao quy định sẽ sát với thực tế, sao cho hộ kinh doanh có lãi thì nộp thuế, còn nếu kinh doanh không hiệu quả thì không phải nộp, vì rau củ quả không phải mặt hàng lưu cữu, do vậy, tỷ lệ hư hỏng nhất định.