Dự án Chợ đầu mối nông sản chất lượng cao Đức Trọng, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng do Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Việt Đặng có nhiều sai phạm về đất đai, đầu tư, xây dựng. Ảnh: P.V
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng vừa công bố Kết luận thanh tra toàn diện Dự án Chợ đầu mối nông sản chất lượng cao Đức Trọng (huyện Đức Trọng) do Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Việt Đặng (sau đây gọi tắt là Công ty Việt Đặng).
Theo đó, tiến độ thực hiện dự án theo Giấy chứng nhận đầu tư (GCNĐT) lần đầu từ năm 2009 đến tháng 6/2011. Theo GCNĐT (điều chỉnh lần thứ 4), đến tháng 6/2019, Công ty này phải hoàn thành tất cả các hạng mục đầu tư của Dự án.
Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, Dự án vẫn chưa hoàn thành (4/22 hạng mục, công trình có mái che mới thi công một phần; 6/22 hạng mục, công trình có mái che chưa thi công…).
“Như vậy, tiến độ thực hiện Dự án chậm hơn 138 tháng so với GCNĐT lần đầu; chậm hơn 42 tháng so với GCNĐT (điều chỉnh lần thứ 4) là thuộc trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai theo quy định tại điểm i khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013; phải chấm dứt hoặc chấm dứt một phần hoạt động của Dự án đầu tư theo Quyết định số 2884/QĐUBND ngày 18/11/2009 của UBND tỉnh về việc thu hồi đất và cho Công ty Việt Đặng thuê đất để triển khai dự án chợ đầu mối nông sản chất lượng cao (tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so với dự án đã được cấp Giấy chứng nhận đầu tư thì sẽ thu hồi lại đất theo quy định hiện hành) và quy định tại điểm d khoản 2 Điều 48 Luật Đầu tư năm 2020”, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kết luận.
Công ty Việt Đặng còn chậm đưa diện tích 11.958m2 đất vào sử dụng tại các hạng mục (số 02 - Khu bán sỉ nông sản đã qua chế biến 8.960m2, số 03 - Khách sạn 1.125m2, số 09 - Trạm dừng chân 1.200m2 và các công trình phụ trợ (trạm biến thế 100m2, nhà vệ sinh công cộng 200m2, trạm trung chuyển rác 100m2 và hồ bơi 273m2). Việc này, theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng là vi phạm nguyên tắc sử dụng đất tiết kiệm, có hiệu quả được quy định tại khoản 2 Điều 6 Luật Đất đai năm 2013.
Trong quá trình xây dựng các hạng mục, công trình tại dự án, Công ty Việt Đặng và một số nhà đầu tư thứ cấp đã vi phạm trật tự xây dựng. Cụ thể là xây dựng 4 công trình, hạng mục công trình không có giấy phép và 4 công trình, hạng mục công trình sai phép. UBND huyện Đức Trọng đã ban hành 5 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 280 triệu đồng và buộc khắc phục hậu quả.
Tuy vậy, Công ty Việt Đặng chưa thực hiện nộp tiền xử phạt (tại Quyết định số 151/QĐ-XPVPHC ngày 10/10/2022) và chưa thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả tại 3 quyết định xử phạt vi phạm hành chính của UBND huyện Đức Trọng (Quyết định số 95/QĐ-XPVPHC ngày 23/11/2018, Quyết định số 160/QĐXPVPHC ngày 2/12/2020 và Quyết định số 151/QĐ-XPVPHC ngày 10/10/2022).
Việc Công ty Việt Đặng thi công chậm, chưa thi công một số hạng mục kéo dài qua nhiều năm đã ảnh hưởng đến chuỗi liên kết của các hạng mục dẫn đến hiệu quả đầu tư không đạt được mục tiêu như kỳ vọng.
Công ty Việt Đặng để một số nhà đầu tư thứ cấp sử dụng một số hạng mục công trình không đúng mục tiêu của dự án nhưng không có biện pháp ngăn chặn là chưa thực hiện đúng quy định về chủ trương đầu tư được UBND tỉnh phê duyệt.
Công ty Việt Đặng được UBND tỉnh cho thuê đất trả tiền hàng năm để thực hiện Dự án Chợ đầu mối nông sản chất lượng cao Đức Trọng nên không thuộc trường hợp được quyền cho thuê lại đất theo quy định tại khoản 1 Điều 175 Luật Đất đai năm 2013.
Thế nhưng, Công ty này đã ký hợp đồng (thuê địa điểm kinh doanh, thuê địa điểm kinh doanh hình thành trong tương lai, hợp tác kinh doanh, góp vốn), thực chất là cho các nhà đầu tư thứ cấp thuê lại quyền sử dụng đất với số tiền 159.328,94 triệu đồng là không thuộc trường hợp được quyền cho thuê lại đất theo quy định tại khoản 1 Điều 175 Luật Đất đai 2013.
Mặt khác, khi được UBND tỉnh chấp thuận cho phép Công ty mời gọi hợp tác đầu tư tại Thông báo số 115/TB-UBND ngày 5/5/2017 nhưng Công ty Việt Đặng không sử dụng số tiền thu được (hợp tác, góp vốn) để thực hiện đầu tư xây dựng các hạng mục công trình tại dự án mà để các nhà đầu tư thứ cấp phải tự xây dựng là chưa thực hiện đúng chủ trương của UBND tỉnh.
Công ty Việt Đặng sử dụng đất không đúng mục đích được ghi trong quyết định cho thuê và GCNĐT nên Công ty không đủ điều kiện để được miễn tiền sử dụng đất được quy định tại khoản 7 Điều 18 Nghị định số 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước, được sửa đổi tại khoản 6 Điều 3 Nghị định số 123/2017NĐ-CP ngày 14/11/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, thuê mặt nước.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng xác định, việc Công ty Việt Đặng kê khai thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp không kịp thời, không đầy đủ là không thực hiện đúng nghĩa vụ của người nộp thuế được quy định tại Điều 7 Luật Quản lý thuế năm 2006 và vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm trong quản lý thuế được quy định tại khoản 4 Điều 6 Luật Quản lý thuế năm 2019 (cố tình không kê khai hoặc kê khai thuế không đầy đủ, kịp thời, chính xác về số tiền thuế phải nộp).
Mặt khác, hành vi không kê khai, không nộp thuế giá trị gia tăng; không kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp là có dấu hiệu của hành vi trốn thuế theo quy định tại Điều 108 Luật Quản lý thuế năm 2006 và Điều 143 Luật Quản lý thuế năm 2019.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND huyện Đức Trọng lập các thủ tục tham mưu UBND tỉnh thu hồi một phần dự án tương ứng với diện tích đất chậm đưa vào sử dụng theo quy định. Lý do là Công ty Việt Đặng thực hiện chậm tiến độ đầu tư dự án mặc dù đã được gia hạn 4 lần; chậm đưa diện tích 10.085m2 đất vào sử dụng (tại các hạng mục Khu bán sỉ nông sản đã qua chế biến 8.960m2, Khách sạn 1.125m2).
“Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư xử lý việc Công ty Việt Đặng chậm đưa đất vào sử dụng; rút kinh nghiệm đối với Đoàn kiểm tra tham mưu Báo cáo số 552/BCSTNMT ngày 21/9/2020, đã phát hiện Công ty Việt Đặng chậm đưa đất vào sử dụng nhưng không tham mưu biện pháp xử lý”, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường thực hiện.
Thanh ra tỉnh cũng kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Xây dựng rà soát, đối chiếu với quy hoạch, giấy phép xây dựng được cấp và các quyết định xử lý vi phạm để làm cơ sở xem xét, tiếp tục tham mưu xử lý đối với các công trình, hạng mục công trình đã xây dựng theo quy định; chỉ đạo Cục Thuế tỉnh ban hành quyết định thu hồi Quyết định số 3576/QĐ-CT ngày 06/9/2016 của Cục Thuế tỉnh về việc miễn tiền thuê đất 45.538,868 triệu đồng đối với Công ty Việt Đặng, đồng thời phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài chính và UBND huyện Đức Trọng xác định số tiền thuê đất Công ty Việt Đặng không được miễn do sử dụng đất không đúng mục đích, vi phạm pháp luật về đất đai và xử lý theo đúng quy định của pháp luật; chuyển thông tin về sai phạm của Công ty Việt Đặng đến Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh để xử lý trách nhiệm của Chi cục Thuế TP. Thủ Đức và công chức phụ trách quản lý thuế, đã để Công ty Việt Đặng vi phạm quy định về Luật Quản lý thuế trong thời gian dài.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề nghị UBND tỉnh yêu cầu Sở Công Thương chủ trì, phối hợp với UBND huyện Đức Trọng rà soát, đánh giá lưu lượng nông sản với tiêu chuẩn chợ đầu mối cấp tỉnh và công tác quản lý vận hành chợ đầu mối... để yêu cầu chủ đầu tư bổ sung, xây dựng phương án bố trí sắp xếp ngành nghề kinh doanh, sử dụng điểm kinh doanh để khai thác vận hành chợ đầu mối, phát huy hiệu quả đầu tư
Đối với UBND huyện Đức Trọng, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề nghị UBND tỉnh yêu cầu UBND huyện tăng cường công tác kiểm tra việc thực hiện thi công các hạng mục công trình của dự án theo đúng thiết kế được duyệt; tổ chức thực hiện dứt điểm các quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong đó có việc nộp phạt và các biện pháp khắc phục hậu quả: cưỡng chế, tháo dỡ các công trình, hạng mục công trình do Công ty Việt Đặng xây dựng không phép, sai phép đã được UBND huyện Đức Trọng ra Quyết định xử phạt vi phạm hành chính số 95/QĐ-XPVPHC ngày 23/11/2018 và Quyết định cưỡng chế khắc phục hậu quả số 90/QĐ-CCXP 25/5/2021; tổ chức kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm trong việc kinh doanh không đúng ngành hàng, giấy phép được cấp; kinh doanh không bảo đảm các điều kiện theo quy định pháp luật trong khu vực Dự án; tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với Phòng Kinh tế - Hạ tầng trong công tác tham mưu quản lý Nhà nước về lĩnh vực xây dựng tại dự án.
“Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Việt Đặng thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, thuế và thương mại … trong quá trình triển khai, vận hành Dự án; khẩn trương thi công các hạng mục chưa thi công (gồm trạm dừng chân, Trạm trung chuyển rác, trạm biến thế, sân bãi kinh doanh ngoài trời, hồ bơi) và thi công dứt điểm các hạng mục còn dở dang (gồm: Khu dịch vụ bán lẻ, nhà ở công nhân, nhà làm việc, quán cà phê ven hồ, chợ nhà lồng số 2 và đường giao thông nội bộ) để đưa công trình vào sử dụng đồng bộ nhằm mang lại hiệu quả của Dự án; chấm dứt việc sử dụng các hạng mục công trình không đúng công năng theo GCNĐT; chấp hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định cưỡng chế khắc phục hậu quả; hấp hành nghiêm quyết định truy thu tiền thuê đất không được miễn, giảm và chậm nộp”, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đề nghị UBND tỉnh yêu cầu Công ty Việt Đặng thực hiện.
Những nguyên nhân dẫn đến các sai phạm
Theo Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, nguyên nhân khách quan dẫn đến những tồn tại, hạn chế nêu trên là do trong giai đoạn từ năm 2018 - 2020, Công ty Việt Đặng thay đổi toàn bộ nhân sự (Giám đốc cũ chữa bệnh và mất năm 2020).
Đến ngày 18/10/2021, Công ty Việt Đặng mới được Sở Kế hoạch và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh cấp điều chỉnh Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp với người đại diện pháp luật mới là bà Phan Thùy Trang, Giám đốc Công ty đến nay, nên đã ảnh hưởng đến việc triển khai Dự án cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty.
Cùng với đó, Chi cục Thuế TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh (trước đây là Chi cục Thuế Quận 2) đã thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc kiểm tra, đôn đốc Công ty thực hiện kê khai, nộp thuế trong nhiều năm liền.
Về nguyên nhân chủ quan, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cho rằng, Công ty Việt Đặng không chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, thuế … dẫn đến các tồn tại, hạn chế, sai phạm.
Công ty Việt Đặng chịu trách nhiệm chính đối với các tồn tại, sai phạm trong việc để dự án chậm tiến độ theo GCNĐT; chậm đưa một phần diện tích đất vào sử dụng; sử dụng không đúng mục đích đối với một phần diện tích đất của Dự án; vi phạm trật tự xây dựng; khai thác, vận hành một số hạng mục công trình không đúng công năng theo GCNĐT được cấp như phần kết luận đã nêu.
Sở Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm trong việc để Công ty Việt Đặng thực hiện dự án chậm tiến độ nhiều năm liền nhưng không xử lý hoặc tham mưu xử lý theo thẩm quyền.
Sở Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm trong việc phát hiện Công ty Việt Đặng chậm đưa một phần diện tích đất của dự án vào sử dụng nhưng không xử lý hoặc tham mưu xử lý theo thẩm quyền.
UBND huyện Đức Trọng chịu trách nhiệm trong việc để Công ty Việt Đặng xây dựng không phép, sai phép; không xử lý triệt để các quyết định xử phạt vi phạm hành chính (áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả tại 3 quyết định còn để kéo dài).
Chi cục Thuế TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh (nơi Công ty Việt Đặng đăng ký trụ sở chính) chịu trách nhiệm trong việc để Công ty không kê khai, không nộp thuế trong nhiều năm liền nhưng đã không đôn đốc, kiểm tra.
Kiến nghị chuyển cơ quan điều tra dấu hiệu trốn thuế
Qua thanh tra cho thấy Công ty Việt Đặng không kê khai, không nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp là có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự về thuế. Do vậy, Thanh tra tỉnh kiến nghị UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh chuyển thông tin dấu hiệu vi phạm sang Công an tỉnh Lâm Đồng để tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định.
