Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trong cuộc vận động tranh cử ở Waterloo, bang Iowa, ngày 19/12/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo kênh truyền hình CNN, Tổng thư ký bang Maine Shenna Bellows, một đảng viên đảng Dân chủ, đã đưa ra quyết định trên trong ngày 28/12 sau khi chủ trì một phiên điều trần về tư cách ứng cử của cựu Tổng thống Trump hồi đầu tháng.
Quyết định của Tổng Thư ký Bellows có thể bị kháng cáo tại tòa án tiểu bang. Giới quan sát nhận định gần như chắc chắn rằng đội ngũ của ông Trump sẽ thách thức động thái này.
Tuy nhiên, theo ông John Dean, một chuyên gia pháp lý từng là luật sư Nhà Trắng dưới thời Tổng thống Mỹ Richard Nixon, quyết định của bang Maine sẽ khó kháng cáo và ông Trump đang gặp rắc rối.
Động thái từ Tổng thư ký bang Maine – sau quyết định tương tự từ Tòa án tối cao Colorado hồi đầu tháng – đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng ngày càng gia tăng đối với chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump và có nguy cơ khiến mức độ chia rẽ quốc gia ngày càng sâu rộng hơn.
Tình hình không chắc chắn ngày càng tăng về tư cách ứng cử của cựu Tổng thống Trump cần khẩn cấp một giải pháp trong bối cảnh các bang, bắt đầu với bang Iowa, đã sẵn sàng bỏ phiếu trong cuộc đua đề cử của đảng Cộng hòa vào ngày 15/1.
Trước đó, vào ngày 19/12, Tòa án Tối cao bang Colorado đã ra phán quyết rằng ông Trump không đủ điều kiện để tham gia cuộc bầu cử tổng thống sơ bộ ở bang này vào năm 2024. Theo quy định, ông Trump sẽ có quyền kháng cáo phán quyết của tòa án Colorado cho đến ngày 4/1/2024.
Giới phân tích đánh giá cả hai quyết định ở bang Colorado và bang Maine đều mang tính lịch sử. Tòa án Colorado là tòa án đầu tiên áp dụng đối với một ứng cử viên tổng thống một điều khoản hiếm khi được sử dụng trong Hiến pháp Mỹ, theo đó các quan chức bị cấm giữ chức vụ trong tương lai nếu họ tham gia “các cuộc nổi loạn”. Trong khi đó, bà Bellows là quan chức bầu cử cấp cao đầu tiên đơn phương loại bỏ một ứng cử viên tổng thống khỏi cuộc bầu cử sơ bộ theo điều khoản này.
Cả hai quyết định trên đều bị đình chỉ trong lúc quá trình tố tụng diễn ra. Điều đó có nghĩa là ông Trump vẫn có tên trong danh sách lá phiếu ở Colorado và Maine và số phận chính trị của ông hiện nằm trong tay Tòa án Tối cao Mỹ. Quyết định của bang Maine có thể sẽ không bao giờ có hiệu lực, nhưng nó gây áp lực lớn buộc Tòa án Tối cao liên bang phải làm rõ: Liệu Trump có đủ điều kiện để tái tranh cử tổng thống và phục vụ thêm một nhiệm kỳ tổng thống sau cuộc tấn công vào Đồi Capitol hôm 6/1/2021 hay không?
Phản ứng trước quyết định của Tổng thư ký Maine, chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump nói rằng quyết định của bà Bellows là hành động "can thiệp bầu cử".
Trong khi đó, ông John Andrews - một đại diện của đảng Cộng hòa đã đệ trình thủ tục luận tội Tổng Thư ký Bellows sau phán quyết.
“Đây rõ ràng là hành vi siêu đảng phái”, nghị sĩ Andrews cho biết trong ngày 29/12. Tuy nhiên, những nỗ lực của ông này khó có thể thành công vì đảng Dân chủ hiện chiếm thế đa số mạnh mẽ tại Hạ viện và Thượng viện bang.
