Bất động sản công nghiệp Việt Nam: Đón sóng đầu tư mới

Phát biểu tại diễn đàn, ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, dòng vốn đầu tư toàn cầu đang có sự thay đổi mạnh mẽ và khó đoán định trong những năm gần đây. Nguyên nhân là do tác động của cuộc thương chiến Mỹ - Trung và các yếu tố địa chính trị trên thế giới, đặc biệt là do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.

Cụ thể, báo cáo đầu tư toàn cầu 2020 của Liên hiệp quốc công bố giữa năm nay đã đưa ra dự báo rằng, đại dịch Covid-19 có thể làm dòng vốn này giảm tới 40% trong năm 2020, từ mức 1,54 nghìn tỷ USD ghi nhận được vào năm 2019 và có thể giảm tiếp 5-10% vào năm 2021.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Thành Thống phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn - Ảnh: Lê Toàn.

Đại dịch đã gây ra cú sốc chưa từng có đối với tất cả các mặt cung, cầu và chính sách về đầu tư nước ngoài, làm trì hoãn tiến độ thực hiện các dự án bởi các biện pháp đóng cửa và giãn cách xã hội. Đồng thời, cũng khiến các nhà đầu tư buộc phải tính toán lại kế hoạch, buộc nhiều chính phủ phải thực hiện những giải pháp ứng phó với khủng hoảng trong đó có hạn chế đầu tư.

Theo đó, triển vọng phục hồi dòng vốn đầu tư toàn cầu hầu như trông chờ vào diễn tiến của dịch bệnh, cũng như tính hiệu quả của các chính sách được thực thi bởi các chính phủ nhằm giảm thiểu tác động của đại dịch đến nền kinh tế.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, trong bối cảnh đó, một số quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam lại trở thành điểm sáng trên bản đồ thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Chính dòng vốn đầu tư chảy mạnh từ các nền kinh tế châu Á, Hoa Kỳ và trong nội khối ASEAN được cho là nguyên nhân của hiện tượng tích cực này.

Theo ông Võ Thành Thống, việc dòng vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục coi Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn có nguyên nhân quan trọng từ những hành động rất hiệu quả của cả Chính phủ và người dân trong việc vừa kiểm soát tốt dịch Covid-19, vừa thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, chặn đà suy giảm kinh tế.

Cụ thể, trong bối cảnh đại dịch hoành hành khắp toàn cầu làm đứt gãy các chuỗi cung ứng, nhiều nhà máy, xí nghiệp phải đóng cửa, nhiều doanh nghiệp sụt giảm doanh thu và lợi nhuận, Việt Nam vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao thứ hai trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương và kiềm chế tốt sự lây lan của virus corona trong cộng đồng.

Khi mà đầu tư tư nhân đang gặp nhiều khó khăn, Chính phủ Việt Nam đã quyết định đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt vào các dự án hạ tầng lớn và sử dụng các gói cứu trợ phù hợp để kích thích nền kinh tế phục hồi nhanh, tạo việc làm và đảm bảo an sinh xã hội. Chính phủ cùng đồng hành, sát cánh với doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, ổn định và phục hồi sản xuất kinh doanh.

Một đặc trưng hấp dẫn nữa của môi trường đầu tư tại Việt Nam được ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ ra nữa là sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ trung ương đến địa phương trong việc cải thiện môi trường đầu tư, cải cách thủ tục hành chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh đó Việt Nam luôn được đánh giá cao ở nền chính trị ổn định, nguồn nhân lực dồi dào, thị trường tiềm năng, chi phí cạnh tranh, vị trí địa lý thuận lợi và nền kinh tế đang hội nhập ngày càng sâu rộng. Các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết và có hiệu lực – gần đây nhất là Hiệp định EVFTA – cũng góp phần làm nên tính hấp dẫn của môi trường đầu tư-kinh doanh của Việt Nam.

Nhờ sự đóng góp từ các hiệp định này, kim ngạch xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng mạnh dù giao thương quốc tế vẫn còn bị ngắt quãng; dự trữ ngoại hối tăng lên mức kỷ lục, trái ngược với thực trạng của nhiều nền kinh tế đang phát triển mà theo đánh giá của Liên hiệp quốc là phải chịu tác động nặng nề của đại dịch bởi sự gắn chặt tăng trưởng với xuất khẩu và quá chú trọng đầu tư sản xuất hàng hóa.

Bởi những rủi ro do sự phụ thuộc vào một số trung tâm cung ứng lớn, nhiều nhà đầu tư đã nhận thấy nhu cầu bức thiết của việc chuyển dịch chuỗi cung ứng sang các địa điểm khác, trong đó Việt Nam được coi là một điểm đến ưu tiên của những doanh nghiệp hàng đầu từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

“Trên thực tế, cuộc khủng hoảng này đang đóng vai trò như một chất xúc tác trong cuộc đại tái cấu trúc hoạt động sản xuất toàn cầu theo hướng bền vững hơn và tranh thủ những lợi ích của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”, Thứ trưởng Võ Thành Thống nói.

Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết thêm, nhận thức được thực tế đó, Việt Nam đang chuẩn bị những tiền đề cần thiết để sẵn sàng đón nhận làn sóng chuyển dịch đầu tư mới, trở thành cứ điểm sản xuất quan trọng của thế giới bằng cách tiếp tục hoàn thiện thể chế, ban hành những chính sách thu hút đầu tư thông thoáng nhưng có chọn lọc, ưu tiên các dự án sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện với môi trường và gắn với xu hướng cuộc cách mạng 4.0.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng tiếp tục được nâng cấp, bao gồm các khu công nghiệp, khu kinh tế đã có đủ hạ tầng, nhà xưởng, đủ điều kiện đón cả các chú chim đại bàng lớn. Trong tương lai, có thể sẽ thực hiện thí điểm một số cụm liên kết ngành nhằm hình thành mạng sản xuất, chuỗi cung ứng và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu tại một số địa phương.

Diễn đàn thu hút khoảng 300 khách mời tham dự - Ảnh: Lê Toàn

Hiện nay, cả nước có 336 khu công nghiệp với tổng diện tích khoảng 97.800 ha với cơ sở hạ tầng công nghiệp, dịch vụ kho bãi, logistic… đang tiếp tục phát triển mạnh để đáp ứng nhu cầu đầu tư, phát triển cơ sở sản xuất của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

“Để giải quyết thách thức từ hoạt động công nghiệp, các khu công nghiệp đang từng bước chuyển đổi mô hình phát triển theo hướng bền vững hơn về kinh tế, xã hội và môi trường”, Thứ trưởng Võ Thành Thống nói và cho biết thêm, từ năm 2015 đến 2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với một số nhà tài trợ thí điểm chuyển đổi khu công nghiệp truyền thống sang khu công nghiệp sinh thái, chuyển đổi không gian phát triển công nghiệp từ chiều ngang sang chiều sâu và đảm bảo nhu cầu cho người lao động.

Tại các khu công nghiệp này, các doanh nghiệp đã tham gia vào hoạt động sản xuất sạch hơn, sử dụng hiệu quả tài nguyên, liên kết hợp tác trong sản xuất để thực hiện hoạt động cộng sinh công nghiệp. Động thái này cũng phù hợp với yêu cầu khắt khe của các nhà sản xuất lớn trên thế giới trong việc lựa chọn cứ điểm sản xuất mới.

Trong quá trình phát triển sắp tới, để hoàn thiện các định hướng chiến lược liên quan đến quy hoạch và phát triển mô hình khu công nghiệp mới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư rất muốn được lắng nghe ý kiến các nhà đầu tư trong và ngoài nước về các vấn đề liên quan đến việc xây dựng quy hoạch khu công nghiệp gắn với đô thị - dịch vụ và khu công nghiệp sinh thái trên cơ sở phát huy lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện tại một số địa phương.

Phát triển đồng bộ đô thị, nhà ở, các công trình dịch vụ tiện ích công cộng cho người lao động trong khu công nghiệp; phát triển khu công nghiệp hỗ trợ, khu công nghiệp chuyên dành cho một ngành hoặc nhóm ngành nhất định... 

Sau phần phát biểu của ông Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Diễn đàn bước vào phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề: “Bất động sản công nghiệp - Thời khắc chuyển mình”.

Trước khi bước vào phần thảo luận, ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam trình bày phần tham luận của mình về triển vọng thị trường bất động sản công nghiệp Việt Nam.

Ông Lê Trọng Hiếu cho biết, từ khi Việt Nam mở cửa kinh tế thì chủ yếu tập trung vào các nguồn chủ lực là đất cho thuê, nhưng nguồn cung đất công nghiệp trong quý 3/2020 là bị hạn chế.

Ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam - Ảnh: Lê Toàn.

Cụ thể, tại một số tỉnh thành phía Bắc như Hải Phòng, Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Dương, Hưng Yên… nguồn cung đất công nghiệp cho thuê chỉ xấp xỉ khoảng 9.600 ha, tỷ lệ lấp đầy bình quân khoảng 79%. Còn tại một số tỉnh thành phía Nam như Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM, Long An, nguồn cung đất công nghiệp cũng chỉ giao động khoảng gần 24.000 ha, tỷ lệ lấp đầy khoảng 76,7 %.

Tuy nhiên, trái ngược với nguồn cung của đất công nghiệp thì nguồn cung nhà xưởng và nhà kho xây sẵn trong quý 3/2020 lại có chiều hướng tăng trưởng.

Đại diện CBRE Việt Nam cho biết, đơn cử như tại miền Bắc, nhà xưởng và nhà kho xây sẵn trong quý 3/2020 có khoảng 2,1 triệu m2, tăng 25,3 % so với cùng kỳ năm ngoái. Tại khu vực Miền Nam, diện tích nhà kho xây sẵn chiếm khoảng 2,7 triệu m2, tăng 28,2 % so với năm ngoái; nhà xưởng xây sẵn là khoảng 2,9 triệu m2, tăng 11% so với cùng kỳ năm 2019.

“Nguồn cung mới gia tăng mạnh ở các khu vực công nghiệp trọng điểm. Theo đó, giá chào thuê đất và nhà kho trong thời gian qua cũng tăng mạnh”, ông Hiếu nói và cho biết, giá chào thuê đất đều tăng 20% - 30 % so với cùng kỳ năm ngoái.

Cụ thể như tại TP.HCM, một số khu công nghiệp có mức giá chào thuê đất từ 150 USD/m2 thì nay đã tăng lên 300 USD/m2 đối với kỳ hạn thuê còn lại. Tại Đồng Nai, mức giá chào thuê từ 100 USD/m2 lên đến khoảng 155 USD/m2; Long An ghi nhận mức tăng giá từ 110 USD/m2 lên đến khoảng 200 USD/m2.

Tại một số tỉnh, thành khu vực phía Bắc, dù có giá chào thuê thấp hơn phía Nam nhưng cũng ghi nhận mức tăng trưởng. Đơn cử như tại Hà Nội, giá thuê từ 155 USD/m2 thì nay đã tăng lên khoảng 260 USD/m2. Hay tại khu vực Bắc Giang, giá chào thuê từ 55 USD/m2 cũng đã tăng lên khoảng 110 USD/m2…

Tương tự, tại phân khúc nhà kho xây sẵn cũng ghi nhận mức giá chào thuê tăng từ 5 - 10 % ở các dự án mới. Chỉ riêng phân khúc nhà xưởng xây sẵn có giá chào thuê ổn định.

“Mức giá chào thuê ở trên là chưa bao gồm thuế VAT và phí quản lý/dịch vụ. Giá chào thuê đất công nghiệp được tính cho kỳ hạn thuê còn lại của dự án. Thông thường, kỳ hạn còn lại của dự án dao động từ 30 - 45 năm”, ông Hiếu chia sẻ.

Trong phần nội dung trình bày thứ 2, đại diện CBRE đã chỉ ra các yếu tố chủ chốt thúc đẩy nguồn cầu. Trong đó, đầu tư cơ sở hạ tầng tăng mạnh chính là một trong những cú huých thúc đẩy nguồn cầu bất động sản công nghiệp.

Cụ thể, vị chuyên gia này cho biết, hiện nay đang có 3 đường cao tốc mới được khởi công là Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây. Ngoài ra, cũng đã thông xe và không ngừng đẩy nhanh tiến độ xây dựng các tuyến đường như Hà Nội - Hải Phòng, Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn, Biên Hòa - Vũng Tàu, Bến Lức - Long Thành, Trung Lương - Mỹ Thuận… Hệ thống cảng biển cũng được chú trọng đầu tư mở rộng như Lạch Huyện, cảng quốc tế Long An, Bắc Vân Phong.

Ảnh Lê Toàn.

Theo ông Hiếu, một trong những yếu tố hạ tầng thúc đẩy nguồn cầu lớn chính là thông tin liên quan đến sân bay Quốc tế Long Thành sắp được khởi công.

“Để tăng khả năng khai thác đường hàng không, đường băng của sân bay Tân Sơn Nhất và sân bay Nội Bài cũng không ngừng được nâng cấp”, ông Hiếu nói.

Đồng quan điểm với Thứ trưởng Võ Thành Thống, vị chuyên gia này cũng cho rằng đại dịch Covid-19 và căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã thúc đẩy nhu cầu dịch chuyển sản xuất của các công ty lớn.

Phân tích kỹ hơn về vấn đề này, ông Hiếu cho biết, khi đặt nhà máy tại Trung Quốc thì các doanh nghiệp phải đối mặt với những áp lực như chi phí lao động tăng cao, pháp lý thắt chặt, kèm với đó là những biến cố khó lường.

Trong khi đó, một số quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam lại trở thành điểm sáng là bởi sở hữu vị trí liền kề mà cơ sở hạ tầng lại được tăng cường đầu tư, hoàn thiện đáng kể. Ngoài ra, còn có các hiệp định thương mại tự do, ưu đãi đầu tư…

Từ những yếu tố trên, ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam nhìn nhận rằng, đây chính là cơ hội, là thời điểm chuyển mình cho bất động sản công nghiệp Việt Nam.

Theo đó, tại khu vực miền Bắc đã xuất hiện một số khu vực mới nổi về đất công nghiệp như Bắc Giang, Thái Nguyên, Nam Định. Còn tại khu vực miền Nam, các tỉnh lân cận như Bình Phước, Tây Ninh, Bình Thuận… sẽ là những khu vực mới nổi.

“Hiện nay, nguồn cung đất phát triển kho vận bị hạn chế ở các vị trí đắc địa, giá thuê cao. Trong khi nhu cầu mở rộng không gian lưu trữ của các công ty thương mại điện tử tăng mạnh, nên việc tối đa hóa hiệu của sử dụng đất là điều cần thiết. Theo đó, phát triển kho và xưởng cao tầng ở các khu vực đô thị sẽ là xu hướng tất yếu”, ông Hiếu nói và đưa ra 3 xu hướng chính của các nhà đầu từ từ 2020 trở về sau.

Xu hướng đầu tiên là mở rộng sản xuất của các khách thuê hiện hữu thông qua việc tìm kiếm nguồn cung đất mở rộng tại các khu vực mới nổi.

Xu hướng thứ 2 là chủ đầu tư và nhà phát triển nước ngoài trong lĩnh vực kho vận mới sẽ gia nhập thị trường Việt Nam. Nhu cầu phần lớn được dẫn dắt bởi thương mại điện tử. Xu hướng thứ 3 là chủ đầu tư và nhà phát triển sẽ tích cực thu mua các dự án bất động sản công nghiệp hiện hữu.

“Những dự án này nằm trong các Khu công nghiệp đã nằm trong quy hoạch và các dự án bất động sản không đạt hiệu quả sẽ là những mục tiêu được tìm kiếm nhiều trong thời gian tới”, đại diện CBRE Việt Nam chia sẻ.

Trình bày về vai trò của nhà xưởng xây sẵn trong cách mạng công nghiệp 4.0, ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial cho biết, Việt Nam đang là điểm đến hàng đầu của dòng vốn từ nước ngoài, các nhà sản xuất công nghệ cao và kỹ thuật đang chạy đua để xây dựng và mở rộng sản xuất tại Việt Nam.

“Đây là một tin rất tốt và rất vui cho cả nhà đầu tư và nước ngoài và Việt Nam”, ông C.K Tong nói và cho biết thêm, trong 9 tháng vừa qua, đã có nhiều doanh nghiệp dịch chuyển khỏi Trung Quốc và lựa chọn điểm đến là Việt Nam.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial trình bày tham luận tại Diễn đàn - Ảnh: Lê Toàn.

Ngoài ra, cũng có nhiều nhà đầu tư khác đã lựa chọn Việt Nam làm cứ điểm sản xuất của mình. Đơn cử như Samsung, việc dịch chuyển đầu tư của “chú ong chúa” này đã mang theo hàng trăm nhà cung ứng nước ngoài đến Việt Nam.

Một điểm quan trọng trong việc dịch chuyển này là họ không di chuyển một mình bởi chuyên môn hóa sản xuất. Theo đó, sự dịch chuyển của toàn bộ hệ sinh thái chuỗi cung ứng là tất yếu. Nhưng các doanh nghiệp đang gặp một số thách thức là về vốn, địa điểm xây dựng, giấy phép và nguồn lao động.

Như vậy, nhà kho, xưởng xây sẵn là một giải pháp cho những thách thức này, và đây cũng là lựa chọn của BW Industrial.

Phân tích kỹ hơn về vấn đề này, ông C.K Tong cho biết, khi lựa chọn thuê nhà xưởng xây sẵn thì diện tích thuê linh hoạt (nhỏ nhất là 500 m2), điều khoản thanh toán linh hoạt, dễ quản lý dòng tiền, yên tâm về chứng chỉ xây dựng, đơn giản hóa quy trình cấp phép, đội ngũ quản lý cơ sở vật chất chuyên nghiệp.

“Quá trình xin chứng chỉ xây dựng tại Việt Nam cần những quá trình nhất định, BW đang giúp các đối tác của mình trải qua quá trình này nhanh chóng nhất. Đây chính là giải pháp và những BW có thể mang lại cho các đối tác”, ông C.K Tong nói.

Đại diện BW Industrial cho biết thêm, tầm nhìn của công ty là mua đất rồi phát triển để cho thuê. Tầm nhìn năm 2020, công ty sẽ là nhà phát triển bất động sản công nghiệp cho thuê số 1 tại Việt Nam với thị phần lớn nhất. Các tài sản chất lượng cao, có vị trí chiến lược đang được tung ra vào năm 2020 và nhiều hơn thế nữa.

Sau phần trình bày tham luận, Diễn đàn bước vào Phiên thảo luận thứ nhất với chủ đề: Bất động sản công nghiệp - Thời khắc chuyển mình.

Tham gia thảo luận gồm có: ông Trần Quốc Trung, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial; ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam; ông Phạm Ngọc Tùng, Phó tổng giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty IMG.

Phiên thảo luận do ông Nguyễn Công Ái, Phó tổng giám đốc KPMG Việt Nam điều phối.

Các diễn giả trao đổi tại phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Thị trường bất động sản công nghiệp Việt Nam được các chuyên gia dự báo sẽ tiếp tục sôi động trong vòng 5 - 10 năm tới nhờ vào nhu cầu lớn trong việc thiết lập nhà xưởng mới của các nhà đầu tư mới và nhà đầu tư hiện hữu.

Theo đó, trong phiên thảo luận thứ nhất sẽ tập trung phân tích các hỗ trợ từ chính quyền trung ương và địa phương về chính sách ưu đãi và đầu tư công về cơ sở hạ tầng để đón nhận cơ hội đầu tư; những nút thắt chính sách và thực tiễn cần giải tỏa; sự thích nghi của các nhà đầu tư hạ tầng khu công nghiệp để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các nhà sản xuất cũng như định hướng phát triển bền vững của Chính phủ…

Ông Nguyễn Công Ái: Ông C.K Tong đã có những nhận xét rất thú vị là có những nhà đầu tư tham gia vào việc thuê nhà xưởng công nghiệp. Vậy tôi xin hỏi thêm, ông có thấy yêu cầu khác biệt của họ không? Yêu cầu của họ thường hướng tới những điều gì? Và các ông cung cấp giải pháp như thế nào?

Ông Nguyễn Công Ái đặt câu hỏi dẫn đề cho các diễn giả - Ảnh: Lê Toàn.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial: Cõ lẽ xin mồi chuyên gia là ông Trung, còn sau đó tôi sẽ bổ sung thêm.

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Hiện nay, các nhà đầu tư đang có những yêu cầu rất cao. Vấn đề phát triển về hệ thống mạng lưới cung ứng cũng được các nhà đầu tư nước ngoài yêu cầu nhiều hơn.

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trao đổi tại phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Rất may là trong Luật Đầu tư sửa đổi mới, chúng ta đã có những điều chỉnh chính sách để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư dễ dàng mở rộng, phát triển mạng lưới phụ trợ, chuỗi cung ứng.

Hy vọng các nhà đầu tư trong nước và quốc tế nhìn vào những lỗ lực cải thiện của Chính phủ để tích cực tham gia vào thị trường bất động sản công nghiệp Việt Nam

Ông Nguyễn Công Ái: Thông tin từ các bài tham luận trên chúng ta có thể thấy thị trường bất động sản công nghiệp Việt Nam đang rất sáng và nhiều tiềm năng. Vậy cho tôi hỏi ông Hiếu và ông C.K Tong, nhà đầu tư đến Việt Nam chủ yếu từ nước nào, khu vực nào, và đang hoạt động trong lĩnh vực nào?

Ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam: Đó là một câu hỏi hay, CBRE nhận thấy trong thời gian qua nhu cầu khách thuê có ghi nhận tăng cao, một số ngành đã phát triển thì có mở rộng như điện tử, thương mại điện tử, thức ăn chăn nuôi, tiêu dùng nhanh.... thì khách thuê lớn đã hiện diện tại Việt Nam, thì trước nhu cầu tiêu thụ lớn thì các nhà sản xuất này mở rộng thêm.

Các nhà đầu tư mới riêng về lắp ráp xe hơi thì bao gôm các linh kiện để cung ứng cho lắp ráp xe hơi tại Việt Nam có sự hiện diện rõ. Các doanh nghiệp này tìm hiểu và mewor rộng ở khu vực Miền trung.

Một ngành nghề khác là các chủ đầu tư có nhu cầu mở rộng nhà khi cho thuê, thường thì các doanh nghiệp này sẽ tìm kiếm các khu vực có quỹ đất lớn rộng hàng chục, hàng trăm héc-ta, có thể phát triển kho vận được.

Ông Lê Trọng Hiếu trao đổi trong phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Các nhà đầu tư mới trong ngành lắp ráp xe hơi có sự dịch chuyển khá rõ, chủ yếu tìm cơ hội đầu tư tại khu vực miền Trung và miền Bắc khá nhiều. Ngoài ra, cũng có các nhà đầu tư đang tìm hướng phát triển nhà kho cho thuê.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial: Thời gian gần đây, chúng tôi nhận được những lời yêu cầu từ những doanh nghiệp có nguồn gốc tại Châu Âu. Và những doanh nghiệp này cũng đã có nhà xưởng đặt tại Trung Quốc.

Về loại ngành nghề thì nhu cầu rất lớn về mặt bằng cho những công ty sản xuất nội thất, đây không phải là những nhà sản xuất truyền thống.

Hiện nay có hiện tượng đang quan tâm là sự mở rộng của các công ty trong nước. Mọi người không để ý nhưng thực tế doanh nghiệp Việt Nam cũng là một trong những nguồn lực chính để phát triển Bất động sản công nghiệp.

Ông Nguyễn Công Ái: Xin ông Trung cho biết thêm, chính sách phát triển trong thời gian tới có những gì?

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Ngoài những chính sách ưu đãi mới trong Luật Đầu tư, cũng có những cơ chế chính sách khác như tăng mức chiết khấu để doanh nghiệp dựa vào đó để thực hiện việc phát triển đào tạo, tăng cường nghiên cứu.

Ngoài ra, chính phủ vẫn tiếp tục hỗ trợ phát triển hạ tầng các khu công nghiệp. Không chỉ có hạ tầng kỹ thuật mà còn có cả hạ tầng xã hội.

Ông Nguyễn Công Ái: Như vậy có thể thấy, khu công nghiệp trong thời gian tới đây không chỉ có nhà máy, mà còn có cả nhà ở cho công nhân hay các chuyên gia. Vậy để thu hút nhà đầu tư thì cần có những chính sách gì, thưa ông Tùng?

Ông Phạm Ngọc Tùng, Phó Tổng giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty IMG: Chiến lược của chúng tôi là tập trung vào phát triển những thứ khác biệt, khác biệt lớn nhất của doanh nghiệp chúng tôi là tập trung phát triển về vị trí.'

Ông Phạm Ngọc Tùng, Phó Tổng giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty IMG trao đổi tại phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Thứ 2 là tập trung tạo ra hệ thống cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh, khi các nhà đầu tư đến thì họ luôn yên tâm. Thứ 3 là về vấn đề pháp lý, công tác hợp tác với các ngân hàng bảo trợ vốn cũng rất dễ dàng.

Để làm được điều này cần sự hỗ trợ rất lớn từ chính quyền địa phương, chúng tôi may mắn được UBND tỉnh Long An ưu ái nên những vấn đề liên quan đến thủ tục được giải quyết rất nhanh.

Những yếu tố trên đã tạo ra giá trị cộng hưởng rất lớn, theo đó cũng thu hút được sự chú ý của các nhà đầu tư.

Ông Nguyễn Công Ái: Hiện nay, không chỉ có Việt Nam tăng cường thu hút đầu tư mà các nước khác cũng đang đẩy mạnh vấn đề này, vậy xin ông Trung cho biết Chính phủ Việt Nam có những hỗ trợ gì ?

Ông Trần Quốc Trung: Chúng tôi thường xuyên tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư. Ngoài ra cũng kết hợp với Báo Đầu tư để phát hành những ấn phẩm nhằm quảng bá và thu hút đầu tư.

Ông Nguyễn Công Ái: Việc thu hút nhà đầu tư không chỉ từ nhà nước, mà các doanh nghiệp cũng phải tăng cường những chiến lược kinh doanh để thu hút nhà đầu tư, vậy đại diện các doanh nghiệp chia sẻ về những chiến lược của mình?

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial: Cá nhân chúng tôi đã đầu tư rất nhiều về nguồn lực để sản xuất các video, cải thiện website và tăng cường quảng cáo trên nền tảng công nghệ. Theo đó, việc này đã tạo ra rất nhiều giá trị cho doanh nghiệp chúng tôi.

Các diễn giả trao đổi tại phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Ông Phạm Ngọc Tùng, Phó Tổng giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty IMG: Hiện nay, nền tảng công nghệ đã tạo ra công cụ truyền thông rất lớn cho các doanh nghiệp, và doanh nghiệp chúng tôi cũng đã tận dụng tối đa nền tảng này. Điều này đã giúp chúng tôi tạo ra hiệu quả, thu hút được những nhà đầu tư từ nước ngoài.

Ông Nguyễn Công Ái: Xin anh Trung có ý kiến gì về việc xem xét, lựa chọn các nhà đầu tư tham gia vào Việt Nam?

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Về định hướng, phát triển hợp tác đầu tư nước ngoài thì luôn đề cao việc phát triển các dự án có ít tác động đến môi trường, sử dụng công nghệ.

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Ảnh: Lê Toàn

Đây là quy định chung, còn đối với Khu công nghiệp cụ thể thì phải phù hợp với quy hoạch của khu vực. Đã có không ít địa phương từ chối đầu tư dự án vì có tác động tới môi trường. Trong thời gian tới, có một số Luật cũng yêu cầu các dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cần phải thẩm định kỹ càng.

Ông Nguyễn Công Ái: Gần đây, ông Hiếu có thấy rằng dòng vốn vào Việt Nam, ngoài những thuận lợi thì có những rủi ro gì không?

Ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam: Trên thực tế, bên cạnh những thuận lợi thì cũng có những rủi ro nhất định.

Đơn cử như Trung Quốc và Mỹ đang có cạnh tranh thương mại, xu hướng các doanh nghiệp dịch chuyển sang Việt Nam để giảm thuế là có. Nhưng tôi nhận thấy rằng, Chính phủ Việt Nam cũng đã có những chuẩn bị chủ động chứ không phải bị động.

Ví dụ như quy trình phê duyệt dự án đầu tư, khi phê duyệt thì đã xem xét kỹ hơn về đánh giá tác động môi trường, quy trình sản xuất. Nếu lắp ráp đơn giản để “né” thuế thì chắc chắn sẽ không được duyệt. Đây là những thay đổi trên thị trường.

Các nhà đầu tư nước ngoài lắng nghe các diễn giả trao đổi trong phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Còn về M&A, thị trường bất động sản công nghiệp cũng như các thị trường khác, khi đi đến một mức hoàn thiện nhất định thì mới đủ điều kiện chuyển nhượng được.

Thứ nhất, thì rủi ro đến từ hai góc độ, như các vấn đề môi trường, quy chuẩn Việt Nam thấp hơn, nên khi các doanh nghiệp nước ngoài gia nhập vào Việt Nam thì cũng có nhiều vấn đề khó.

Khía cạnh thứ hai là khi Trung quốc và Mỹ có sự cạnh tranh về thương mại thì có xu hướng dịch chuyển sang Việt Nam. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy khi làm xúc tiến đầu tư và mở rộng thì chúng tôi nhận thấy Chính Phủ có những bước đi chủ động, tránh được tình trạng Việt Nam lại bị áp thuế.

Chúng tôi thấy quy trình cấp giấy chứng nhận đầu tư thì ban quản lý các khu công nghiệp thì khi phê duyệt các chứng nhận đầu tư thì phải xem xét kỹ hơn về đánh giá tác động môi trường, có các hoạt động tạo ra giá trị gia tăng thì mới được duyệt.

Về M&A, rõ ràng thị trường bất động sản công nghiệp tương tự như thị trường bất động sản khác mà thôi, thì qua quá trình phát triển thì nó phải cho phép vào quy định của chính phỉ có thể chuyển nhượng được, thay vì những nhà đầu tư vào đây thuê đất thì bây giờ xuất hiện các chủ đầu tư, quỹ đầu tư muốn có tài sản lâu dài hơn... thì những hỗ trợ từ chính phủ sẽ giúp các nhà đầu tư nhanh chóng tham gia thị trường hơn.

Ông Nguyễn Công Ái: Hiện nay chúng ta đang thấy một xu hướng mới là nhà đầu tư muốn mua lại dự án để tiết kiệm thời gian phát triển. Vậy hoạt động M&A đóng góp như thế nào trong quá trình phát triển của BW thưa ông C.K Tong?

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial: Việc thu mua đất là phần chính yếu trong việc phát triển công ty của chúng tôi. Đây là điều rất nhiều thử thách nên công ty chúng tôi có đội ngũ rất mạnh trong việc tìm kiếm và thu mua những dự án này.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial trao đổi tại phiên thảo luận tại phiên thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Ông Nguyễn Công Ái: Các diễn giả có dự báo gì trong thời gian tới không, sự phát triển trở lại như thế nào trong năm 2021?

Ông Phạm Ngọc Tùng, Phó Tổng giám đốc kinh doanh và tiếp thị Công ty IMG: Chúng ta đang kỳ vọng GDP trong năm 2021 sẽ tăng 6%, điều này là có cơ sở bởi hiện nay đang có nhiều yếu tố tích cực.

Khi GDP tăng 6% thì đây cũng là điều phát triển trong thời kỳ mới. Tôi hy vọng rằng, năm 2021 cũng là quá trình phát triển trong thời kỳ mới của Việt Nam.

Còn tác động của Covid-19 là một ảnh hưởng lâu dài, nhưng Việt Nam vẫn là điểm đến tin cậy. Một ví dụ điển hình là ngay sau khi nhận chức, Thủ tướng Nhật Bản đã lựa chọn Việt Nam là nước sang thăm đầu tiên.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial: Có thể nói Mỹ là thị trường lớn trên toàn cầu, chỉ cần thị trường này hồi phục thì Việt Nam cũng sẽ tăng GDP với con số kép

Ông Trần Quốc Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Khi đại dịch được kiểm soát thì việc tăng trưởng kinh tế là có, nhưng nếu để tăng với con số cao thì còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Ông Lê Trọng Hiếu, Giám đốc Bộ phận Tư vấn kinh doanh văn phòng và bất động sản công nghiệp, Công ty CBRE Việt Nam: CBRE đã có nhiều nghiên cứu và dự báo về thị trường trong thời gian qua. Nhưng nhìn chung, tiềm năng phát triển của Việt Nam trong thời gian tới phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

Nhưng điều đầu tiên có thể nhận thấy là giá bất động sản Việt Nam vẫn giữ đà tăng trưởng. Nhưng CBRE hy vọng, sang năm 2021, các nhà đầu tư vẫn giữ giá thuê ổn định để thu hút nhà đầu tư.

Mức giá sẽ phụ thuộc vào cầu và cung, nhu cầu sẽ tiếp tục tăng trưởng, còn nguồn cung cũng đang có những bước đi nhất định, mở rộng các quỹ đất tại nhiều nơi. Theo đó, cung tăng thì sẽ góp phần bình ổn mức giá.

Sau hơn 1 tiếng, phiên thảo luận thứ nhất đã kết thúc với nhiều thông tin bổ ích, trao đổi thẳng thắn của các diễn giả, đại diện cơ quan quản lý, doanh nghiệp. 

Ông Lê Trọng Minh (ngoài cùng bên phải) tặng hoa cho điều phối viên và các diễn giả tham gia phiên thảo luận thứ nhất - Ảnh: Lê Toàn.

Sau phiên thảo luận 1, Diễn đàn tạm nghỉ giải lao ít phút trước khi bước vào phiên thảo luận thứ 2 có chủ đề "Dịch chuyển sản xuất - Cơ hội phát triển chuỗi cung ứng tại Việt Nam".

Sau ít phút nghỉ giải lao, Diễn đàn tiếp tục bước vào phiên thảo luận thứ 2 với chủ đề: Dịch chuyển sản xuất - Cơ hội phát triển chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Phát biểu tham luận đầu tiên của phiên thảo luận thứ 2 về việc phát triển chuỗi sản xuất ngành ô tô tại Việt Nam - thời cơ đã tới, ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco Group) cho rằng, mô hình Khu công nghiệp chuyên ngành như Thaco đã làm như chuyên ô tô và cơ khí; chuyên nông lâm nghiệp; Cảng và hậu cần xảng... là mô hình sẽ thay thế mô hình khu công nghiệp đơn thuần là đầu tư hạ tầng cho thuê.

Ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco Group) trình bài tham luận tại phiên thảo luận thứ hai tại Diễn đàn - Ảnh: Lê Toàn.

Điều này sẽ giúp các nhà đầu tư trong khu công nghiệp cung cấp sản phẩm cho nhau, giao hàng nhanh chóng, cắt giảm chi phí logistics và phát triển hạ tầng xã hội hình thành một thành phố công nghiệp khép kín.

Ông Tài cho rằng cách làm này sẽ thu hút các nhà đầu tư trong bối cảnh Việt Nam đang là điểm đến của bất động sản công nghiệp. Góc nhìn trên được đúc kết từ chính kinh nghiệm của Thaco trong hơn hai thập kỷ qua. Từ một doanh nghiệp nhỏ chuyên mua bán ô tô đã qua sử dụng, Công ty đã phát triển thành tập đoàn công nghiệp đa ngành với quy mô lớn. Năm 2003, Thaco đã đầu tư vào khu Kinh tế mở Chu Lai ( Quảng Nam), với tổng diện tích 1.200 ha cùng 3,5 tỷ USD vốn đầu tư.

Tính đến thời điểm hiện tại, đây được xem là Trung tâm Công nghiệp ô tô và Logistics tập trung có quy mô lớn nhất cả nước và thuộc top đầu trong khu vực ASEAN. Khu công nghiệp Cơ khí và ô tô hiện hữu có quy mô hơn 243 ha với hai phân khu: các nhà máy sản xuất lắp ráp ô tô và phân khu các nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng và Tổ hợp sản xuất gia công cơ khí. Thaco tiếp tục đầu tư mở rộng thêm 100ha, nâng tổng diện tích khu công nghiệp cơ khí và ô tô lên gần 400 ha.

Năm 2018, Thaco thực hiện chiến lược đầu tư đa ngành thông qua việc triển khai Khu công nghiệp chuyên Nông Lâm nghiệp có diện tích 451 ha gồm Trung tâm R&D và cánh đồng thực nghiệp, tổ hợp các nhà máy chế biến trái cây và tổ hợp nhà máy chế biến nguyên liệu gỗ để sản xuất - chế biến - phân phối và xuất khẩu.

Trong lĩnh vực Logistics, Thaco đã thành lập Tổng công ty THILOGI kết nối cảng Chu Lai với các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên (Việt Nam). Đồng thời Công ty cũng cung ứng các dịch vụ Logistics trọn gói gồm: cảng, vận tải đường bộ, vận tải biển, kho bãi với các tuyến vận chuyển quốc tế trực tiếp từ Chu Lai đi Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản.

Khách mời chăm chú theo dõi các diễn giả trình bày - Ảnh: Lê Toàn.

Việc đầu tư bài bản đã giúp Thaco có những thành tựu đáng nể bằng các hợp tác với các thương hiệu ô tô quốc tế nổi tiếng như BMW, Mazda, Kia, Peugeot. Hiện nay, Thaco là đơn vị duy nhất tại Việt Nam sản xuất, phân phối đầy đủ chủng loại xe từ trung cấp đến cao cấp. Từ năm 2005 đến nay, Thaco đã bán ra gần 750.000 xe, chiếm 30% thị phần ở Việt Nam. Công ty hiện cũng đã tham gia xuất khẩu các sản phẩm ô tô và linh kiện phụ tùng sang thị trường khu vực và thế giới.

"Hơn 20 năm hình thành và phát triển, đặc biệt là qua giai đoạn đầu tư các khu công nghiệp tại Chu Lai, chúng tôi nhận thấy để đón đầu sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và thu hút nhà đầu tư thành công cần phát triển bất động sản công nghiệp theo mô hình khu công nghiệp chuyên ngành", ông Tài nhấn mạnh.

Chia sẻ về câu chuyện 20 năm xây dựng chuỗi cung ứng điện tử tiêu dùng tại Việt Nam, ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam cho biết, Samsung đang phát triển như vũ bão trong những năm gần đây, và để phát triển như vậy, công ty cần sự hỗ trợ rất lớn của chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Cụ thể, Samsung đã đầu từ vào Việt Nam từ năm 1995 thông qua việc sản xuất tivi màu, nhưng những hoạt động chính bắt đầu năm năm 2008, khi đầu tư tổ hợp tại miền Bắc. Những dự án hiện nay của Samsung hiện nay đang được đầu tư rất bài bản, nhiều khu nhà được xây dựng từ đầu đến cuối. Đến cuối năm 2014, Samsung tiếp tục đầu tư tại Thái Nguyên và TP.HCM.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam trình bày tham luận tại phiên thứ hai tại Diễn đàn - Ảnh: Lê Toàn.

Bên cạnh những nhà máy của mình, Samsung còn đầu tư phát triển nghiên cứu phần mềm. Hiện nay, Samsung quyết định đầu tư nhiều hơn nữa tại Việt Nam, đơn cử như dự án mới đây được triển khai tại Hà Nội. Cụ thể là Trung tâm R&D tại Tây Hồ Tây.

Ngoài ra, Sangsung còn nhiều công ty con khác nhau chuyên sản xuất màn hình điện thoại, pin điện thoại…

Lý giải về tòa nhà Trung tâm R&D tại sao được đặt tại Hà Nội mà không phải nơi khác, ông Tuấn cho biết, với yêu cầu của trung tâm là phải sử dụng nguồn lao động, kỹ sư lớn, chuyên môn cao, và phải kết nối tốt với các khu công nghiệp tại các tỉnh, thành lân cận.. nên trung tâm được lựa chọn đặt tại Hà Nội.

“Hiện nay, trung tâm này đang hỗ trợ cho toàn bộ khu vực Đông Nam Á, đây là thị trường rất tiềm năng bên cạnh thị trường nội địa Việt Nam”, ông Tuấn nói.

Chia sẻ thêm về việc vì sao Samsung lựa chọn phía Bắc để đặt các nhà máy, ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam cho biết, việc vận chuyển, lắp ráp thiết bị từ nhà máy ở Trung Quốc về mất rất nhiều thời gian nên Samsung quyết định lựa chọn tỉnh Bắc Ninh là nơi đặt nhà máy.

Còn đối với nhà máy tại TP.HCM thì có tính đặc thù khác, những sản phẩm tiêu dùng như tivi, tủ lạnh, máy giặt… lại rất khác so với miền Bắc. Đây là nhà máy có vị trí rất gần với sân bay Tân Sơn Nhất và các cảng lân cận.

Nói về chuỗi cung ứng đối với Samsung, ông Tuấn cho biết, trong một chiếc điện thoại có rất nhiều thiết kế khác nhau, do vậy, để tham gia chuỗi cung ứng với Samsung là thách thức không nhỏ đối với doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, không phải là không làm được, mà doanh nghiệp Việt Nam hiện cũng đã có những bước tiến nhất định.

Ảnh Lê Toàn.

Từ năm 2014, Samsung có 4 nhà cung ứng cấp 1, đến năm 2020 thì con số này đã tăng lên gấp 10 lần. Nhà cung ứng cấp 2 cũng tăng lên nhanh chóng.

“Hiện nay, Samsung có 42 doanh nghiệp cung ứng cấp 1, 172 doanh nghiệp cung ứng cấp 2.. và dự kiến trong năm 2020, số doanh nghiệp cung ứng cấp 1 sẽ được tăng lên 50 doanh nghiệp”, ông Tuấn nói và cho biết thêm, Samsung luôn sẵn sàng hỗ trợ cho sự phát triển của các doanh nghiệp phụ trợ. Bởi Samsung không thể phụ thuộc vào 1-2 công ty cung ứng, mà phải là một chuỗi để tránh tình trạng khi xảy ra sự cố thì sẽ gây ra sự đứt gãy, ảnh hưởng đến việc kinh doanh của công ty và cũng sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam.

Ông Tuấn cho biết thêm, tính đến tháng 10/2020 đã có 250 doanh nghiệp Việt Nam được Samsung hỗ trợ trong việc cải tiến, nâng cấp; từ năm 2018 - 2019 có khoảng 2007 tư vấn viên tại Việt Nam được đào tạo. Chương trình tư vấn, đào tạo tư vấn viên của Samsung được đầu tư rất công phu và luôn đảm bảo chất lượng. Ngoài ra, Samsung cũng luôn hỗ trợ đào tạo về việc sản xuất khuôn mẫu, bởi đây là ngành sản xuất rất quan trọng.

Kế hoạch trong tương lai của Samsung là nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Cụ thể là làm thế nào để sản xuất cùng một sản phẩm nhưng năm sau thì giá phải thấp hơn năm ngoái, nếu bằng giá thì chất lượng phải tốt hơn. Hướng phát triển tiếp theo của Samsung trong tương lai là đa dạng hóa danh mục sản phẩm. Cuối cùng là không ngừng thúc đẩy nguồn nhân lực chất lượng cao.

Qua 2 câu chuyện thành công của doanh nghiệp quốc tế và doanh nghiệp Việt Nam, diễn đàn bước vào phiên thảo luận thứ 2 với mục tiêu tìm kiếm cơ hội phát triển chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Các diễn giả tham gia phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Tham gia phiên thảo luận gồm có: Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Ông Nicolas Audier, Chủ tịch EuroCham; Ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco); Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam; Ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch TBS Group; Ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing, Cty TNHH Quản lý Deep C.

Điều phối phiên thảo luận thứ hai do bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật VLAF điều phối. 

Điều hành phiên 2 là bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch Công ty Luật VILAF.

Bà Võ Hà Duyên: Câu hỏi đầu tiên tôi xin gửi tới ông Hoàng, làn sóng dịch chuyển sản xuất tạo ra nhiều cơ hội, vậy những quốc gia nào sẽ là đối thủ của Việt Nam trong thời gian này?

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Trong diễn đàn ngày hôm nay chúng ta cần phải trả lời 2 câu trả lời chính, sóng đầu tư này là gì và làm gì để đón được sóng.

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Nói về sóng đầu tư thì tôi cho rằng có 3 làn sóng, sau làn sóng đầu tiên năm 1996 thì năm 2008 chúng ta đón làn sóng thứ 2. Năm nay đang là làn sóng mới, những con số trong đồ thị tăng trưởng đi lên.

Qua nghiên cứu của chúng tôi, câu chuyện này đã có từ khoảng 6 năm nay rồi chứ không phải là do xung đột Mỹ - Trung mà các doanh nghiệp nghiệp chuyển dịch. Hơn nữa, do sự tác động của Covid-19 khiến mọi kế hoạch bị đứt gãy. Nhưng phải lưu ý một điều rằng, không phải tất cả doanh nghiệp Mỹ tại Trung Quốc muốn chuyển dịch.

Làn sóng này thực chất là không quá phụ thuộc vào một đối tác nào đó, nên họ muốn đa dạng hóa thị trường chứ không phải chuyển dịch. Đây là đặc điểm của làn sóng này.

“Qua trao đổi với những đối tác nước ngoài, chúng tôi nhận thấy Việt Nam đang được quan tâm rất lớn. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên nhiều nhà đầu tư rất muốn sang Việt Nam nhưng không được”, ông Hoàng nói.

Vậy câu hỏi đặt ra lúc này là làm gì để đón sóng? Trong diễn đàn ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm câu trả lời.

Trong phiên thảo luận thứ nhất, các chuyên gia và diễn giả cho rằng tiềm năng phát triển bất động sản công nghiệp đang lan sang các vùng đất mới. Điều này là hoàn toàn đúng và chủ yếu tập trung ở những khu vực nhất định.

Ông Hoàng chia sẻ thêm rằng, Việt Nam có thế mạnh về nguồn lao động trẻ nhưng để thuận lợi đón sóng thì cần phải nâng cấp về chất lượng chuyên môn. Đây đang là điểm yếu của Việt Nam.

Nói về việc công nghiệp phụ trợ, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, có 3 cách để doanh nghiệp Việt Nam lớn, đó là doanh nghiệp phải tự lớn, thứ 2 là Việt Nam mua vào những doanh nghiệp có chuỗi sẵn, thứ 3 là mua lại các doanh nghiệp nước ngoài.

Bà Võ Hà Duyên: Xin hỏi ông Koen Soenens, Việt Nam cần phải làm những gì trong thời gian tới?

Ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing, Công ty TNHH Quản lý Deep C: Tôi đồng ý với ông Hoàng vì Việt Nam đang là một biểu tượng phát triển mạnh mẽ. Nhưng hiện nay việc thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trong những năm vừa qua có một vài nút thắt, đầu tiên là liên quan đến hạ tầng cơ sở và chi phí của logictic. Thứ hai là nguồn cung lao động và hiệu suất lao động tại Việt Nam.

Ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing, Công ty TNHH Quản lý Deep C trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Dưới góc nhìn của Deep C, hạ tầng cơ sở của Việt Nam so với các quốc gia khác thì phải cải thiện rất nhiều. Trong thời gian qua, Việt Nam đã có những cải thiện rất tốt như triển khai tuyến cao tốc Bắc - Nam.

Hơn nữa, vấn đề kẹt xe khiến việc vận chuyển hàng hóa khó khăn cũng là một vấn đề lớn cần giải quyết.

Liên quan đến vấn đề chất lượng nguồn lao động, ông Koen Soenens cho biết, đây là câu hỏi quan trọng nhất mà công ty ông phải đối mặt với các khu vực đầu tư.

Tại Việt Nam, mức lương tháng trung bình của công nhân thấp hơn so với các nước khác, nhưng hiệu suất lao động vẫn còn thấp. Có thể liên quan đến nhiều yếu tố như công tác đào tạo, hay còn nhiều công ty nhỏ… điều này cần phải cải thiện sớm trong thời gian tới.

Bà Võ Hà Duyên: Vậy thưa ông Tài, ông có chia sẻ gì với góc độ là nhà đầu tư trong nước không?

Ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco): Chúng ta phải thừa nhận rằng đây là một cơ hội rất lớn đối với Việt Nam, và như chúng ta đã thấy. Việt Nam không dựa nhiều vào may mắn, mà càng khó khăn thì sẽ càng vươn lên.

Ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Về phía Chính phủ cũng đang nỗ lực tạo điều kiện và đồng hành cùng doanh nghiệp để nâng cao vị thế doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.

Bà Võ Hà Duyên: Thưa ông Nicolas Audier vào năm 2020, Hiệp định EVFTA đã có hiệu lực, vậy điều này có tác động gì trong thời gian tới không?

Bà Võ Hà Duyên đặt câu hỏi dẫn đề cho các diễn giả trong phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Ông Nicolas Audier, Chủ tịch EuroCham: Nói về EVFTA, tôi rất vui khi được ngồi cùng ông Đỗ Nhất Hoàng, để trả lời câu hỏi vì sao EVFTA lại quan trọng như vậy thì tôi cho rằng, hiệp định này tác động đến tất cả mọi thứ.

Ở châu Âu, tôi rất quan tâm đến thương mại tự do, là thị trường lớn nhất Thế giới với 27 quốc gia. Trong đó, tại châu Á chỉ có 2 quốc gia ký được hiệp định thương mại tự do với EU, đó là Singapore và Việt Nam, nhưng nói về sản xuất thì chỉ có Việt Nam khiến các doanh nghiệp châu Âu chú ý.

Ông Nicolas Audier, Chủ tịch EuroCham trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

“Tôi cũng đã nhiều lần nói với doanh nghiệp Việt Nam là nếu muốn vào được Châu Âu thì phải đáp ứng được tiêu chí về việc sử dụng năng lượng xanh, sạch… nói chung là phải đáp ứng được tất cả những yêu cầu trong hiệp định”, Chủ tịch EuroCham nói và cho biết thêm, có nhiều nhà đầu tư đang xếp hàng để muốn được tham gia vào Việt Nam.

Ở EuroCham chúng tôi sẽ thúc đẩy việc xuất khẩu thực phẩm, may mặc… sang EU. Dự kiến trong năm 2020 sẽ có 65 tỷ USD trong giao dịch Việt Nam với Châu Âu.

Bà Võ Hà Duyên: Thưa ông Kiệt, theo hiệp định EVFTA thì nhiều ngành hàng được giảm thuế, vậy sẽ tác động như thế nào đến ngành thời trang?

Ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch TBS Group: Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của ông Hoàng, bởi Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn. Tác động của Covid-19 chỉ là tác động làm chậm lại quá trình này, chứ không phải chỉ dựa vào cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Vấn đề ở đây không phải nằm ở chính sách, mà nằm chính ở bản thân doanh nghiệp.

Ông Diệp Thành Kiệt, Phó chủ tịch TBS Group trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Với kinh nghiệm của TBS Group, chúng tôi muốn chia sẻ rằng khi phát triển bất động sản công nghiệp không chỉ xây dựng, cho thuê đất... mà phải phát triển những phần mềm, khu phụ trợ, kèm theo đó là các hạ tầng tiện ích.

“Bên cạnh những phần cứng thì cần phải có phần mềm. Đôi lúc, chính những phần mềm lại quan trọng hơn phần cứng”, ông Kiệt nói.

Theo vị lãnh đạo doanh nghiệp này, ở khu vực phía Bắc đang tập trung chủ yếu vào sản xuất thời trang lớn nhất là vùng Đồng bằng Sông Hồng. Nhưng vùng sản xuất này sẽ được chuyển dần trong thời gian tới.

Tại khu vực phía Nam, chủ yếu sản xuất ở ngành hàng thời trang tại khu vực Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ. Do vậy, để phát triển bất động sản công nghiệp thì cần phải lưu ý đến ngành hàng sản xuất mà doanh nghiệp đó đang sản xuất.

Bà Võ Hà Duyên: Xin hỏi ông Nguyễn Anh Tuấn, nếu Samsung phát triển dự án tại Việt Nam thì sẽ dựa vào đâu để lựa chọn?

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam: Nếu Samsung đặt thêm nhà máy nữa thì vấn đề đặt ra là việc kết nối với các nhà máy trên toàn cầu như thế nào. Nếu sản xuất thì không thể không đặt tại miền Bắc, còn nếu sản xuất hàng tiêu dùng thì lại có kết quả lựa chọn khác.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam trao đổi tại phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Samsung là một tập đoàn lớn nên sẽ có nhiều thuận lợi trong việc làm việc với cơ quan chức năng, nhưng với công ty FDI khác thì sẽ rất khó khăn xử lý những vướng mắc trong thủ tục hành chính. Đây chính là một trong những điều hạn chế.

Một vấn đề nữa là nhà ở cho công nhân, làm sao thể doanh nghiệp đầu tư vào đây nhưng phải ổn định việc sản xuất của họ. Vấn đề ở đây là chỗ ở cho người lao động, nguồn lao động ổn định thì việc sản xuất sẽ được duy trì. Đối với Samsung thì việc làm này không khó, nhưng với những doanh nghiệp nhỏ thì là cả một thách thức lớn.

Gánh nặng của doanh nghiệp là mỗi khi mất đi nguồn lao động thì lại phải đào tạo lại, và mất rất nhiều thời gian để đội ngũ này làm việc. Trong thời gian tới, có thể Samsung sẽ nghiên cứu đến việc phát triển trường mầm non bên cạnh khu nhà ở. Bởi Samsung có số lượng công nhân nữ rất lớn, nên việc đầu tư này cũng là cần thiết.

Bà Võ Hà Duyên: Các nhà đầu tư đánh giá như thế nào về chất lượng nguồn lao động tại Việt Nam?

Ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing, Cty TNHH Quản lý Deep C: Đây là một vấn đề lớn, chúng tôi may mắn là có mặt tại Việt Nam từ sớm nên có thể cung cấp nhiều dịch vụ cho nhà đầu tư nước ngoài.

“Việt Nam cũng nên bỏ một số giới hạn với người lao động, ví dụ như mức lương và tiêu chí tuyển chọn giữa lao động nữ và lao động nam”, ông Koen Soenens nói.

Đại diện Deep C cho biết thêm, có nhiều vấn đề nhưng tôi tin vào sức mạnh, tầm nhìn của Chính phủ Việt Nam. Điều có thể thấy là những điều Việt Nam đã đạt được trong thời gian thì có những quốc gia phải mất cả chục năm mới làm được.

Ông Phạm Văn Tài, Tổng giám đốc Công ty Ô tô Trường Hải (Thaco): Chúng ta không nên quá tự ti về nguồn lao động Việt Nam, bởi nếu được đặt trong môi trường tốt thì lao động Việt Nam không thua kém gì các nước khác.

Ông Diệp Thành Kiệt, Phó Chủ tịch TBS Group: Nói về nguồn lao động thì phải nhìn ở 2 khía cạnh, về phía vĩ mô là tham gia hiệp định thương mại quốc tế thì sẽ có nhiều cơ hội được giao lưu, học hỏi kinh nghiệm từ các nhà đầu tư nước ngoài.

Ảnh: Lê Toàn.

Còn ở góc độ vi mô, bản thân doanh nghiệp phải chú trọng đào tạo. Bởi nếu người lao động Việt nam được đào tạo và đặt trong môi trường làm việc chuyên nghiệp thì chất lượng sẽ không thua kém gì các quốc gia khác.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Hỗ trợ chiến lược, Tổ hợp Samsung Việt Nam: Tôi cũng đồng ý với các ý kiến trên, các nhân viên sản xuất tại Samsung chủ yếu là lao động Việt Nam, nhưng khi được đào tạo thì vẫn đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Trong đó, mỗi công đoạn lại có những thao tác đặc thù khác nhau.

Trong bối cảnh công nghiệp hóa hiện nay, có nhiều công đoạn được thay thấy bằng máy móc. Nhưng với những công đoạn đòi hỏi sự phức tạp thì vẫn cần đến bàn tay con người.

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Từ sáng đến giờ, chúng ta mới chỉ nói về cơ hội đầu tư nhưng chưa để ý tới vấn đề rằng khu vực đó có đáp ứng đủ nguồn lực lao động hay không. Như vậy, cần phải có sự kết nối lao động với các trường đào tạo, thứ 2 nữa là phải có sự kết nối logistic.

Ảnh: Lê Toàn.

“Cơ hội đang đến nhưng chúng ta phải nhận diện được những điểm nghẽn và cải thiện chính mình để đáp ứng”, ông Hoàng nhấn mạnh và cho rằng, Luật pháp tại Việt Nam hiện nay có một thực trạng là có sự chồng chéo, không ai dám quyết vì sợ vướng.

Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư có một đề xuất với doanh nghiệp là đừng vì thấy dòng đầu tư đến mà nâng giá. Điều này sẽ khiến doanh nghiệp một đi không trở lại.

Liên quan đến nguồn lao động, đúng là nguồn lao động Việt Nam nếu được đào tạo thì cũng không thua kém gì các quốc gia khác. Vấn đề ở đây là hiện nay không biết thiếu hụt ở ngành nghề nào để đào tạo. Việc lựa chọn khu vực để đào tạo nguồn nhân lực cũng là vấn đề chưa được xác định.

Để khắc phục điều này, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã có một trang website về chọn nghề, nhưng nhược điểm là chưa có phiên bản Tiếng Việt. Trong thời gian tới sẽ được cải thiện.

Liên quan đến thủ tục thì ông Hoàng cho rằng vẫn phải rà soát lại làm sao để khi đọc thì chỉ hiểu một nghĩa thôi. Không để tình trạng hiểu nhiều nghĩa khác nhau nên không ai dám quyết, gây ách tắc trong việc phê duyệt đầu tư.

Sau gần hơn 1 tiếng đồng hồ, phiên thảo luận thứ hai đã kết thúc với nhiều thông tin về xu hướng đầu tư, chính sách được cung cấp cho độc giả và nhà đầu tư.

Ông Đỗ Nhất Hoàng, Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (ngoài cùng bên trái) và ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial (ngoài cùng bên phải) - đại diện Ban tổ chức Diễn đàn tặng hoa cho các diễn giả tham gia phiên thảo luận thứ hai - Ảnh: Lê Toàn.

Phiên thảo luận thứ hai kết thúc cũng khép lại gần 3 tiếng của Diễn đàn với rất nhiều thông tin bổ ích được các nhà quản lý, doanh nghiệp và chuyên gia cung cấp cho nhà đầu tư và độc giả.

Ông C.K Tong, Tổng giám đốc Công ty BW Industrial và ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư đồng tổ chức Diễn đàn - Ảnh: Lê Toàn