Gen Z hầu như vẫn đứng ngoài thị trường bảo hiểm
Theo báo cáo của McKinsey và Deloitte, Gen Z sẽ chiếm khoảng 25 - 30% lực lượng lao động toàn cầu vào năm 2030, tạo ra nhu cầu mới đối với các sản phẩm tài chính, bao gồm bảo hiểm nhân thọ.
Báo cáo hành vi tiêu dùng Gen Z của một ngân hàng cho thấy, nếu được tích hợp khéo léo vào hệ sinh thái số, bảo hiểm có thể trở thành một phần “mặc định” trong đời sống tài chính của người dân, nhất là với các thế hệ Gen Y và Gen Z.
Theo Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, chưa đến 10% người trẻ ở độ tuổi 18 - 25 sở hữu hợp đồng bảo hiểm nhân thọ; 70% chưa từng được tiếp cận tư vấn bảo hiểm một cách chính thức. Hành vi tiêu dùng tài chính của Gen Z thiên về ứng dụng ngân hàng số, ví điện tử, đầu tư tài sản số hơn là bảo hiểm truyền thống.
Tuy nhiên, một số doanh nghiệp đã bắt đầu triển khai chiến lược số hóa, sử dụng KOL trẻ, tích hợp bảo hiểm vào nền tảng số (bán qua ứng dụng ngân hàng, ví MoMo, ZaloPay...) nhằm tiếp cận thế hệ này.
Gen Z là thế hệ đầu tiên sinh ra trong môi trường công nghệ số, có xu hướng tiêu dùng khác biệt so với các thế hệ trước. Họ ưa chuộng sự tiện lợi, minh bạch, cá nhân hóa và thường ít tin tưởng vào các mô hình truyền thống. Vì vậy, việc áp dụng các phương pháp tiếp cận mới như công nghệ số, truyền thông trực tuyến, KOL/Influencer marketing, AI và dữ liệu lớn là cần thiết để đáp ứng kỳ vọng cũng như hành vi tiêu dùng của nhóm khách hàng này.
Nắm bắt việc Gen Z chưa mặn mà với các sản phẩm phức tạp, thích các giải pháp “nhúng” khi đặt xe, mua vé máy bay, thanh toán online hay sử dụng ứng dụng ngân hàng, một số công ty bảo hiểm đang dần tìm cách tiếp cận thế hệ này và coi đây không chỉ là mở rộng tệp khách hàng hiện tại mà còn là đầu tư dài hạn cho tương lai của ngành bảo hiểm nhân thọ, khi nhóm này bước vào giai đoạn có thu nhập ổn định, lập gia đình và có nhu cầu bảo vệ tài chính rõ rệt hơn.
Với Gen Z, một sản phẩm bảo hiểm lý tưởng là sản phẩm xuất hiện đúng thời điểm và có thể kích hoạt nhanh như cách họ mua hàng trên Shopee hoặc gọi món trên Grab.
Sản phẩm linh hoạt, trải nghiệm số liền mạch
Các mô hình bảo hiểm truyền thống sẽ không phù hợp với thế hệ Gen Z nếu không được tái thiết bằng công nghệ số.
Để tiếp cận hiệu quả thế hệ Gen Z - tương lai của ngành bảo hiểm nhân thọ, ThS. Mai Thị Sen, Khoa Kế toán Kiểm toán, Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp, đưa ra nhiều nhóm giải pháp dành cho các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và cơ quan quản lý.
Về sản phẩm, doanh nghiệp có thể thiết kế các gói bảo hiểm phù hợp với đặc điểm hành vi và tài chính của Gen Z. Nhóm khách hàng này không muốn ràng buộc dài hạn, do đó cần các sản phẩm có tính linh hoạt cao: hợp đồng ngắn hạn (3 - 5 năm), mức phí thấp, khả năng dừng hoặc điều chỉnh mà không chịu phạt lớn.
Ngoài ra, sản phẩm nên tích hợp các tiện ích số như theo dõi sức khỏe qua ứng dụng, gói quyền lợi chăm sóc tinh thần, bảo vệ thu nhập hoặc liên kết đầu tư theo các quỹ ESG - vốn là chủ đề được Gen Z quan tâm.
Hình thức trình bày cần đơn giản, dễ hiểu, mô phỏng minh họa lợi ích ngắn gọn, có khả năng cá nhân hóa theo mục tiêu của từng người dùng (du học, lập nghiệp, khởi nghiệp, nghỉ hưu sớm…).
Về công nghệ và trải nghiệm, doanh nghiệp bảo hiểm cần ứng dụng công nghệ số toàn diện để tối ưu trải nghiệm, bởi Gen Z là thế hệ kỹ thuật số. Quy trình tham gia bảo hiểm cần được số hóa hoàn toàn: từ tư vấn AI chatbot, eKYC, hợp đồng điện tử, thanh toán online đến yêu cầu quyền lợi bảo hiểm trực tuyến, giúp tiết kiệm thời gian và tăng tính minh bạch.
Chiến dịch truyền thông nên mang tính giáo dục nhẹ nhàng, truyền cảm hứng sống tích cực thông qua video ngắn, infographic sinh động, mô phỏng các tình huống thực tế, thay vì tập trung bán hàng trực tiếp. Các chủ đề có thể khai thác như: “Tôi đã tiết kiệm được khoản khởi nghiệp nhờ bảo hiểm như thế nào?”, “Nếu gặp rủi ro bệnh tật, tôi có thể duy trì cuộc sống ra sao?”.
Hoàn thiện chính sách để mở rộng độ phủ bảo hiểm
Về khuyến nghị chính sách, theo ThS. Mai Thị Sen, cần thúc đẩy giáo dục tài chính sớm trong trường học và cộng đồng. Gen Z thường thiếu kiến thức về tài chính cá nhân, bảo hiểm và quản trị rủi ro, dễ đưa ra quyết định mang tính cảm tính hoặc bị chi phối bởi thông tin không chính thống trên mạng xã hội.
Việt Nam hiện có hơn 100 triệu người dùng smartphone và khoảng 77% dân số trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng - nền tảng lý tưởng để triển khai các sản phẩm bảo hiểm vi mô trên diện rộng.
Vì vậy, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần đưa nội dung tài chính cá nhân, quản lý rủi ro và bảo hiểm nhân thọ vào chương trình giảng dạy bậc THPT và đại học (tích hợp trong môn Công dân, Kinh tế hoặc học phần tự chọn).
Cần tổ chức các cuộc thi, workshop, tuần lễ giáo dục tài chính với sự phối hợp giữa trường học - doanh nghiệp bảo hiểm - ngân hàng, tạo trải nghiệm thực tế cho học sinh, sinh viên. Khuyến khích phát triển các ứng dụng học tập số mô phỏng tình huống tài chính - bảo hiểm giúp người trẻ hình thành tư duy quản trị rủi ro sớm.
Cơ quan quản lý cũng cần hoàn thiện hành lang pháp lý để hỗ trợ các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ mới, tạo điều kiện cho các sản phẩm linh hoạt, ngắn hạn, tích hợp đầu tư xanh hoặc tiện ích số phát triển; đồng thời có khung pháp lý rõ ràng về tiêu chuẩn, cơ chế giám sát, bảo vệ quyền lợi khách hàng khi thay đổi hoặc chấm dứt hợp đồng sớm.
Cần thiết lập chuẩn an toàn dữ liệu cá nhân và an ninh mạng cho ứng dụng bảo hiểm số, đảm bảo quyền riêng tư khi doanh nghiệp sử dụng AI/big data phân tích hành vi khách hàng. Khuyến khích sản phẩm bảo hiểm liên kết ESG và các quỹ đầu tư xanh, đồng thời xem xét ưu đãi thuế để thu hút Gen Z.
Một thị trường cạnh tranh minh bạch và khuyến khích đổi mới sáng tạo là rất cần thiết. Nên xây dựng cổng so sánh bảo hiểm trực tuyến quốc gia để người tiêu dùng (đặc biệt là Gen Z) dễ dàng so sánh quyền lợi, phí và điều khoản. Khuyến khích thử nghiệm regulatory sandbox cho mô hình bán bảo hiểm qua mạng xã hội, hợp tác với Fintech và Insurtech.
Cần xử lý dứt điểm tình trạng “bán hàng ép buộc”, thông tin khó hiểu, thiếu minh bạch giữa các sản phẩm; đồng thời tăng chế tài đối với hành vi tư vấn sai lệch hoặc gây áp lực mua.
Thế hệ Gen Z đang dần trở thành lực lượng tiêu dùng chủ đạo tại Việt Nam, với tư duy hiện đại, hành vi số hóa cao và kỳ vọng ngày càng lớn đối với các sản phẩm tài chính - ngân hàng và bảo hiểm. Tuy nhiên, các doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ vẫn chưa thực sự thâm nhập sâu vào tệp khách hàng tiềm năng này do khoảng cách về nhận thức, kênh tiếp cận chưa phù hợp và chiến lược sản phẩm thiếu cá nhân hóa.
Không chỉ cần đẩy mạnh chuyển đổi số, các doanh nghiệp còn cần thay đổi cách tiếp cận toàn diện - từ thiết kế sản phẩm, truyền thông đến chăm sóc và tương tác khách hàng. Việc ứng dụng công nghệ, xây dựng trải nghiệm số tối ưu, cùng khai thác hiệu quả các kênh truyền thông mới như mạng xã hội và KOL (bên cạnh các kênh báo chí uy tín về tài chính - bảo hiểm) sẽ là chìa khóa để kết nối và xây dựng lòng tin với thế hệ trẻ.
Việc nắm bắt kịp thời xu hướng tiêu dùng của nhóm khách hàng này sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển tiếp theo của thị trường bảo hiểm.