Trong ngày 24/2, giá khí đốt châu Âu tăng vọt trong khi giá dầu thô Brent lần đầu tiên vượt ngưỡng 100 USD/thùng kể từ năm 2014.
Các nhà phân tích tại công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group cho biết: “Trong khi các chính phủ phương Tây có thể sẽ miễn trừ các giao dịch năng lượng khỏi các lệnh trừng phạt, nhưng ảnh hưởng các hạn chế mới sẽ buộc nhiều nhà giao dịch phải hết sức thận trọng trong việc xử lý các thùng dầu của Nga”.
“Quá trình vận chuyển khí đốt qua Ukraine có thể sẽ bị gián đoạn, ảnh hưởng đến nguồn cung cấp cho một số quốc gia Trung và Đông Âu, đồng thời làm tăng giá khí đốt ở châu Âu”, các nhà phân tích cho biết.
Mỹ, Canada, Anh, Liên minh châu Âu, Úc và Nhật Bản là một trong những quốc gia công bố làn sóng trừng phạt đầu tiên chống lại Nga vào đầu tuần này, nhắm vào các ngân hàng và cá nhân giàu có. Một loạt các biện pháp trừng phạt thứ hai có thể được công bố trong thời gian ngắn.
Đức cũng đã tạm dừng một dự án đường ống dẫn khí đốt gây nhiều tranh cãi Nord Stream 2, động thái này khiến người ta phải suy nghĩ lại về sự phụ thuộc sâu sắc của khu vực vào khí đốt của Nga.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt?
Xung đột vũ trang Nga - Ukraine là một trong những cuộc khủng hoảng an ninh tồi tệ nhất ở châu Âu trong nhiều thập kỷ. Điều này sẽ có những tác động sâu rộng đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là khi Nga đóng vai trò là nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn thứ hai thế giới và là một trong những quốc gia sản xuất dầu lớn nhất thế giới.
Trong nhiều tháng qua, Nga đã bị cáo buộc cố ý làm gián đoạn nguồn cung cấp khí đốt để tận dụng vai trò là nhà cung cấp năng lượng lớn cho châu Âu trong bối cảnh tranh chấp với Ukraine đang leo thang.
Đây thậm chí còn là chủ đề của một cuộc chỉ trích công khai hiếm hoi từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), cơ quan này đã kêu gọi Nga tăng cường cung cấp khí đốt cho châu Âu và đảm bảo lượng dự trữ được lấp đầy đủ trong thời kỳ nhu cầu mùa đông cao.
Các nhà phân tích năng lượng đang lo ngại sâu sắc về nguy cơ gián đoạn nguồn cung toàn bộ cho EU khi các quốc gia EU nhận khoảng 40% khí đốt thông qua các đường ống của Nga, một số trong số đó chạy qua Ukraine.
Nếu Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt, rất có thể sẽ có những hậu quả kinh tế và sức khỏe cộng đồng sâu sắc, đặc biệt là kịch bản như vậy có thể xảy ra vào mùa đông và trong bối cảnh đại dịch Covid-19 vẫn còn hiện hữu.
Các nhà phân tích tại Wood Mackenzie cho biết, châu Âu có thể đáp ứng nhu cầu khí đốt ngay từ bây giờ và hiện đang ở vị thế tốt hơn so với thời điểm bắt đầu mùa đông. Tuy nhiên, triển vọng dài hạn thì không chắc chắn hơn.
Kateryna Filippenko, nhà phân tích chính của nghiên cứu khí đốt châu Âu tại Wood Mackenzie, cho biết: "Mọi thứ rõ ràng có thể trở nên tồi tệ hơn rất nhiều nếu xuất khẩu của Nga sang châu Âu bị gián đoạn".
"Nếu tất cả các dòng khí ngừng hoạt động vào ngày hôm nay, thì châu Âu cũng có thể ổn định trong ngắn hạn do tồn kho dự trữ cao hơn và nhu cầu mùa hè thấp. Nhưng trong trường hợp gián đoạn kéo dài, lượng khí tồn kho sẽ không thể được xây dựng lại trong suốt mùa Hè. Chúng ta sẽ phải đối mặt với một tình huống thảm khốc về lượng khí đốt gần bằng không cho mùa Đông tới. Giá sẽ cao ngất trời. Các ngành công nghiệp sẽ phải đóng cửa. Lạm phát sẽ xoắn ốc. Cuộc khủng hoảng năng lượng châu Âu rất có thể kích hoạt một cuộc suy thoái toàn cầu”, nhà phân tích Kateryna Filippenko cho biết
Vị trí độc tôn của Trung Quốc về cung cấp khí đốt
Troy Vincent, nhà phân tích thị trường cấp cao tại nhà nghiên cứu DTN Markets cho biết, “đơn giản là không có lựa chọn thay thế nên nếu thiếu hụt khối lượng dầu và khí đốt của Nga sẽ dẫn đến giá cao hơn nhiều và có khả năng gây ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng”.
Nhà phân tích này cho biết: “Các lệnh trừng phạt đối với dầu và khí đốt của Nga sẽ đồng nghĩa với việc giá năng lượng trên thế giới sẽ cao hơn”, nhưng cơ sở hạ tầng đường ống của Trung Quốc nối nước này với Nga và việc Bắc Kinh sẵn sàng phớt lờ các lệnh trừng phạt của Mỹ đã đặt nước này vào vị trí độc tôn.
“Trung Quốc có khả năng là quốc gia lớn duy nhất trên toàn cầu có thể hưởng lợi từ các lệnh trừng phạt như vậy, vì nước này có thể sẽ ngày càng hấp thụ nhiều hơn lượng khí đốt sụt giảm mà Nga cung cấp ra các khu vực khác”, nhà phân tích Troy Vincent cho biết.
Stewart Glickman, nhà phân tích năng lượng tại CFRA cho biết, ông dự kiến các lệnh trừng phạt của Nga sẽ gây ra "những hậu quả tương đối đáng kể" đối với thị trường năng lượng.
Một nhà cung cấp khí đốt tự nhiên khổng lồ cho châu Âu, Glickman lưu ý rằng Nga cũng là nhà sản xuất lớn về nhiên liệu hóa thạch và nằm trong số ba nước đứng đầu về sản lượng dầu thô.
“Theo quan điểm của chúng tôi, việc cắt bỏ dây chuyền sẽ gây ra thiệt hại cho cả Nga vì ngân sách quốc gia của nước này khá phụ thuộc vào xuất khẩu hàng hóa và cũng gây thiệt hại cho người mua vì nhu cầu nhiên liệu hóa thạch vẫn sẽ cao và có khả năng dẫn đến việc định giá cao hơn từ các nhà cung cấp khác”, ông cho biết.
