Những động lực chính
Theo TS. Cấn Văn Lực, có 5 động lực chính cho thị trường chứng khoán Việt Nam.
Động lực thứ nhất tới từ yếu tố bên ngoài, đó là câu chuyện thuế quan và địa chính trị. Phân tích cụ thể, về vĩ mô, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng tích cực, gần như cao nhất khu vực, trong bối cảnh cả thế giới chậm lại.
| |
Một số yếu tố vĩ mô toàn cầu đang diễn biến thuận lợi, trong đó có việc các chỉ số lạm phát của Mỹ giảm mạnh trong thời gian qua và tương đối bền vững. Đây cũng là lý do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt lãi suất, đã thực hiện 1 lần và có thể thêm 1 lần nữa vào cuối năm nay.
Nhìn chung, kinh tế thế giới giai đoạn 2025 - 2026 tăng trưởng thấp hơn năm 2024 (trong khoảng 2,3 - 2,4% so với mức 2,8% năm 2024), thấp hơn nhiều mức 3% giai đoạn 2011-2019); lạm phát (CPI) giảm nhẹ (2,9%); thương mại toàn cầu tăng chậm (đạt 1,8% năm 2025, so với mức 3,4% năm 2024, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) tháng 6/2025.
Bên cạnh đó, lãi suất giảm chậm; đầu tư (nhất là đầu tư công) toàn cầu cho cơ sở hạ tầng và chuyển đổi xanh, công nghệ số (AI, bán dẫn…) tăng; các quốc gia đều đẩy mạnh cải cách và tăng nội lực.
Những thách thức đặt ra đối với nền kinh tế toàn cầu có thể nhận thấy bao gồm xung đột địa chính trị (nhất là tại Trung Đông, Ukraina…) phức tạp, khó đoán; chiến tranh thương mại - công nghệ, phân mảnh và bảo hộ thương mại gia tăng; Lạm phát và lãi suất dù giảm nhưng còn neo cao; rủi ro nợ công và nợ tư vẫn cao; Rủi ro suy giảm, tăng trưởng thấp ở một số khu vực (Mỹ, Trung Quốc, EU…), kéo theo tăng trưởng toàn cầu năm 2025-2026 ở mức thấp; Rủi ro an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh chuỗi cung ứng và an ninh mạng luôn hiện hữu; biến đổi khí hậu bất thường…
“Có 2 rủi ro mà doanh nghiệp Việt Nam rất quan tâm, đó là rủi ro xung đột địa chính trị và việc tăng trưởng thấp ở nhiều khu vực, kéo theo nhu cầu suy yếu. Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam khá là mở và sẽ chịu nhiều tác động từ thị trường quốc tế”, ông Lực cho biết.
| |
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV chia sẻ tại VWAS 2025. Ảnh: Đức Thanh |
Động lực thứ hai xuất phát từ nội tại nền kinh tế Việt Nam. Năm 2025, Việt Nam định hướng tăng trưởng cao, năm nay đạt trên 8%, mặt bằng lãi suất ở mức hấp dẫn với nhà đầu tư. Cả chính sách tài khoá và tiền tệ đều đang nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Nhấn mạnh các động lực tăng trưởng kinh tế đang phục hồi khá đồng đều, TS. Cấn Văn Lực chỉ rõ các yếu tố bao gồm: Nền tảng vĩ mô và quản trị rủi ro được tích lũy tốt lên; rủi ro tài khóa (thâm hụt ngân sách, nợ công, nợ nước ngoài, nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ…) ở mức trung bình, dư địa chính sách tài khóa vẫn còn; lãi suất duy trì ở mức thấp; tỷ giá, nợ xấu tăng trong tầm kiểm soát; thị trường chứng khoán tăng khá và bất động sản tiếp tục phục hồi; đột phát về thể chế, cách mạng về tinh gọn tổ chức - bộ máy, sáp nhập tỉnh, thành phố tạo không gian phát triển, giúp hoạt động doanh nghiệp, hộ kinh doanh trở nên thuận lợi hơn, bền vững hơn.
“Lạm phát trong tầm kiểm soát, ở mức khoảng 3%. 2 lý do giữ được lạm phát. Thứ nhất, nhiều mặt hàng thiết yếu được Việt Nam giữ ở mức giá khá tốt, đó là lương thực thực phẩm, xăng dầu… Nếu không bình ổn được thì rất khó kiểm soát lạm phát. Thứ hai là vòng quay tiền chậm, tức là tiền vẫn còn ách tắc, ví dụ còn gần 3.000 dự án vẫn chưa thể triển khai”, ông Lực chia sẻ.
Bên cạnh đó, một động lực rất quan trọng đối với cả thị trường chứng khoán và bất động sản là đầu tư công. Từ đầu năm tới nay, đầu tư công tăng 27% so với cùng kỳ, đặc biệt kế hoạch giải ngân đầu tư công năm nay khoảng gần 900.000 tỷ đồng, tăng 31% so với năm ngoái.
“Chúng tôi tính toán nếu giải ngân hết đầu tư công năm nay, có thể đóng góp thêm 1,8 - 2 điểm phần trăm cho tăng trưởng kinh tế. Đây là một động lực rất quan trọng mà các phân tích nước ngoài ít đề cập kỹ”, ông Lực phân tích.
Bên cạnh những yếu tố thuận lợi, nền kinh tế Việt Nam đối diện với một số thách thức chính: Đầu tư tư nhân và tiêu dùng còn thấp so với trước dịch Covid-19, xuất khẩu có thể chậm lại từ tháng 9/2025. Giải ngân đầu tư công còn chậm, không đồng đều. Doanh nghiệp còn nhiều khó khăn (xung đột địa chính trị; chiến tranh thương mại - công nghệ; chi phí đầu vào và logistics tăng/ở mức cao, đơn hàng thiếu bền vững; yêu cầu số hóa và xanh hóa ngày càng cao). Rủi ro thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn còn và thị trường bất động sản phục hồi chậm, giá cao…
| |
| Kinh tế Việt Nam 8 tháng 2025 và dự báo năm 2025 |
Động lực thứ ba là cải cách quyết liệt và hành lang pháp lý được cải thiện. Đây là cuộc cách mạng lớn với bộ tứ trụ cột là các Nghị quyết 57 - tạo đột phá thực sự về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 66 - Lời hiệu triệu cho một cuộc cải cách thế chế sâu sắc, nhằm xây dựng một hệ thống pháp luật hiện đại, thực chất, vì nhân dân phục vụ, Nghị quyết 59 - Quyết sách đột phá, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, xác định hội nhập là động lực chiến lược để Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên mới, Nghị quyết 68 - Phát triển kinh tế tư nhân trở thành “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế quốc gia.
Thứ tư, nâng hạng và hệ số tín nhiệm quốc gia ở mức độ khả quan hơn, triển vọng tích cực hơn.
Thứ năm, yếu tố nội tại của doanh nghiệp và thị trường.
5 rủi ro với thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán đang có những diễn biến tích cực với chỉ số VN-Index tăng hơn 30% kể từ đầu năm tới nay. Tuy nhiên, tuỳ lĩnh vực ngành nghề, trong đó riêng lĩnh vực bất động sản giá cổ phiếu tăng hơn 100%.
TS. Cấn Văn Lực chỉ ra 5 yếu tố rủi ro, thách thức đối với thị trường chứng khoán. Đây được xem là câu chuyện gợi mở để nhà đầu tư, cũng như các chuyên gia tiếp tục phân tích.
Thứ nhất, giá đang ở mức cao, PE 15 lần cao hơn bình quân khu vực.
“Tất nhiên còn nhiều yếu tố khác cần tính đến, nhưng quan điểm của tôi đây là mức bắt đầu cao”, ông Lực chia sẻ.
Thứ hai, nhà đầu tư dùng đòn bẩy tài chính nhiều, cho vay margin tăng nhanh và mạnh từ 125.000 tỷ đồng vào cuối quý I/2023 lên gần 300.000 tỷ đồng vào cuối quý II/2025, tiềm ẩn rủi ro nhất là khi thị trường đảo chiều. Chưa kể, lãi suất hiện tại đang ở mức hấp dẫn, nếu lãi suất nhích lên thì người vay margin xoay sở ra sao?
Thứ ba, lượng hàng trên thị trường ít, xoay quanh gần 400 mã niêm yết tại HOSE, giảm từ 340 mã xuống 306 mã trên sàn HNX và gần 900 mã UPCoM. Thiếu hàng mới cho thị trường, trong khi đây là vấn đề đảm bảo sự tăng trưởng bền vững.
Thứ tư, rủi ro an ninh mạng, an toàn thông tin - dữ liệu và tội phạm tài chính gia tăng. Ngành tài chính chịu rủi ro lớn trước câu chuyện dữ liệu
“Thứ năm, nếu thị trường chứng khoán Việt Nam chưa được nâng hạng trong năm 2025 thì làm như thế nào? Tôi nghĩ chúng ta cần chuẩn bị những kịch bản”, ông Lực cho biết.