Các công trình nếu được tính toán tốt từ giai đoạn thiết kế, xây dựng thì hiệu quả tiết kiệm năng lượng sẽ tốt hơn. Ảnh: Shutterstock.
Báo cáo của EEN-Vietnam cho biết, mức tiêu thụ năng lượng theo hộ gia đình ở Mỹ đã tăng khoảng 6 - 8% so với mức cùng kỳ năm ngoái.
Còn theo IEA vào năm 2018, vận hành công trình cũng là lĩnh vực phát thải khí CO2 cao nhất, chiếm 28% tổng phát thải toàn thế giới. Phế thải xây dựng tại Việt Nam cũng chiếm 10 - 20% tổng chất thải rắn đô thị tại Việt Nam, tương đương 6.000 – 12.000 tấn/ngày và phần lớn vẫn chưa được xử lý đúng quy cách, gây nhiều hệ luỵ liên quan tới ô nhiễm đất và ô nhiễm môi trường. Những con số này thể hiện rõ sự ràng buộc về trách nhiệm đối với môi trường của các toà nhà và công trình hiện nay.
Trước thực tế trên, EEN-Vietnam cho rằng, các chủ đầu tư hiện tại không còn lựa chọn nào khác ngoài việc cắt giảm mọi chi phí trong vận hành các công trình. Hướng đi hiệu quả và bền vững nhất để giải quyết vấn đề này chính là cơ hội cải thiện hiệu năng vận hành các công trình hiện nay. Nói cách khác, tòa nhà hiệu quả năng lượng là giải pháp căn cơ mà các chủ đầu tư có thể hướng tới.
 |
Tiết kiệm năng lượng trong vận hành tòa nhà đang là đòi hỏi bức thiết. Ảnh: Shutterstock. |
Để làm được điều này, theo EEN-Vietnam, có 3 giải pháp cần được triển khai.
Giải pháp đầu tiên là các tòa nhà cần phải được ứng dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào trong vận hành công trình.
Các ứng dụng này được thực hiện thông qua: hệ thống điều hành tự động (Automation system) hay hệ thống cảm biến và điều khiển từ xa (Remote sensing and control system) và các hệ thống HVAC (nhiệt, thông gió và điều hóa không khí) với độ nhạy cao đóng góp đáng kể đảm bảo hạn chế lây nhiễm và tiếp xúc gần.
Đặc biệt, các tòa nhà cần kể đến sự xuất hiện xu hướng vật liệu công nghệ tuần hoàn theo Chứng nhận vật liệu Công nghệ Tuần hoàn (Cradle to Cradle Certified™) với mục tiêu đo lường độ an toàn và bền vững của sản phẩm khi được tái chế và trở thành sản phẩm mới ở vòng đời thứ hai.
Hiện tại có trên 200 sản phẩm vật liệu xây dựng như gỗ ép, vải, sơn tường... được tái chế từ các vật liệu cũ. Nếu vật liệu tuần hoàn được sử dụng rộng rãi trong xây dựng và vận hành công trình, lượng phế thải xây dựng thải ra môi trường sẽ thụt giảm đáng kể.
Đối với các công trình có nhu cầu cải tạo có thể áp dụng công nghệ hiện đại như Công nghệ Mô phỏng (BPS) hay Xây dựng Biểu mẫu Thông tin (BIM) cũng có thế được tận dụng để cải tạo, phát hiện lỗi và kiểm tra công trình.
Cụ thể, Công nghệ Mô phỏng có thể đưa ra các chương trình chuẩn đoán mô phỏng gần đúng với mô hình thực tế, từ đó đưa ra tích hợp nhiều phương thức giải quyết khác nhau phù hợp với hiệu quả năng lượng, kỹ thuật và kinh tế.
Mặt khác, Xây dựng Biểu mẫu Thông tin có thể liên kết dữ liệu và biến thiết kế hai chiều thành thiết kế đa chiều, từ đó, quá trình vận hành công trình cũng thay đổi đáng kể nhờ lượng thông tin cung ứng đầy đủ.
Thứ hai là mô hình kinh doanh và cơ chế tài chính linh hoạt
Để chủ động giải quyết những vấn đề tài chính trong vận hành công trình, những mô hình Kinh doanh và Cơ chế tài chính sáng tạo và linh hoạt đã được đưa ra để thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư vào lĩnh vực Xây dựng.
Một ví dụ điển hình cho mô hình này có thể kể đến mô hình Dịch vụ Năng lượng ESCOs. ESCOs là doanh nghiệp thương mại cung cấp các giải pháp năng lượng toàn diện (bao gồm thiết kế, lắp đặt, chi trả chi phí...) để tạo ra vốn và mở rộng đầu tư vào năng lượng sạch trong thời gian dài. Đây là cơ hội cho các chủ đầu tư vừa có cơ hội ứng dụng các giải pháp kỹ thuật chất lượng cao trong khi chia sẻ rủi ro vốn đầu tư với đơn vị ESCOs.
Cuối cùng là việc nâng cao năng lực cho các bên liên quan
Các bên liên quan đến công trình như: kỹ thuật viên, chủ đầu tư, đơn vị quản lý nhà nước... cũng cần được nâng cao năng lực để vận hành công trình hiệu quả. Bên cạnh đó, người sử dụng cũng cần bổ sung kiến thức và kỹ năng để sử dụng năng lượng hợp lý.
Nếu người dùng không hiểu đúng về hiệu quả năng lượng và nỗ lực của người làm công trình trong quá trình hướng tới vận hành hiệu quả, những nỗ lực và giải pháp thay đổi sẽ trở nên vô nghĩa.
Một công cụ hữu ích để quản lý tiêu dùng năng lượng có thể kể đến Internet vạn vật (Internet of things). Tất cả các dữ liệu từ các thiết bị được kết nối và lưu trữ trên dữ liệu hệ thống đám mây. Các thông số này sẽ được phân tích và so sánh để báo cáo kết quả và đưa ra giải pháp cụ thể cho người dùng.
Đối với đơn vị vận hành công trình nhỏ như công trình ở hay trong các tòa nhà, các ứng dụng đo lường năng lượng cũng đã được sử dụng rất nhiều, ví dụ như: Energy Elephant, Homer Energy, Fabriq Os...
